Ćwiczenia na kręgosłup szyjny - jak prawidłowo ćwiczyć

Ból kręgosłupa szyjnego ma swoje źródło m.in. w nieprawidłowej postawie ciała i stresującym trybie życia. Może być objawem zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego, które jest określane mianem choroby cywilizacyjnej. W leczeniu zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego stosuje się farmakologię oraz ćwiczenia wzmacniające i rozciągające. Tylko w uzasadnionych przypadkach choremu zakładany jest kołnierz, który unieruchamia kręgosłup szyjny.

1. Rola kręgosłupa szyjnego

Kręgosłup szyjny to fragment kręgosłupa człowieka, który łączy czaszkę (głowę) z odcinkiem piersiowym kręgosłupa (klatką piersiową). Składa się on z siedmiu kręgów, które (gdy patrzymy na osobę zwróconą do nas profilem) tworzą krzywiznę zwaną lordozą szyjną. Odcinek szyjny to najbardziej ruchoma część kręgosłupa – dzięki niemu możemy obracać głową, a także zginać i prostować szyję.

1.1. Zwyrodnienie kręgosłupa

Kręgosłup w odcinku szyjnym z wiekiem ulega zwyrodnieniu, wówczas pojawiają się uciążliwe bóle z tyłu głowy, w tzw. części potylicznej. Aby rozluźnić mięśnie szyjne należy wykonać ćwiczenia na kręgosłup. Przyczyną zwyrodnienia jest zużycie się struktur, które tworzą połączenia międzykręgowe. Najczęściej zmiany dotykają czterech kręgów szyjnych (3, 4, 5 i 6 kręgu). Przyczyną zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego jest zła postawa ciała, na przykład długotrwałe siedzenie z pochyloną głową podczas pracy biurowej przed komputerem na nieodpowiednim (o nieprawidłowej wysokości i szerokości) krześle.

Wówczas mięśnie ulegają przeciążeniu, a w organizmie wydzielana jest adrenalina, która ma negatywny wpływ na ich kondycję. Mięśnie naprężają się, co z kolei szkodzi kręgom. Przyczyną zwyrodnień może być również uprawianie sportów wyczynowych, na przykład skoków. Nie bez znaczenia są zaburzenia hormonalne i metaboliczne. Powodem zmian chorobowych kręgosłupa szyjnego są także urazy powstałe w wyniku wypadków komunikacyjnych. Symptomy wynikające z chorób kręgosłupa szyjnego pojawiają się najczęściej między 50. a 70. rokiem życia człowieka. Objawy zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego to zmniejszenie elastyczności szyi i bolesność mięśni w okolicy karku. Zniekształcony siódmy krążek międzykręgowy uciska nerwy, czego następstwem jest silny ból i drętwienie ręki, a nawet jej okresowy niedowład. Skutkiem zmian w kręgosłupie szyjnym może być również ból głowy, który nasila się, gdy pochylamy ją do przodu. Inne objawy schorzeń kręgosłupa szyjnego to pojawiające się w godzinach porannych i wieczorem zaburzenia równowagi i oczopląs, a także zaburzenia widzenia.

2. Dlaczego warto ćwiczyć kręgosłup

Bóle kręgosłupa szyjnego to powszechny problem, z którym zgłaszają się pacjenci. Kręgosłup szyjny to druga po odcinku lędźwiowym kręgosłupa lokalizacja dolegliwości. Dużą grupę chorych stanowią osoby, które przebyły uraz kręgosłupa, najwcześniej w wypadku komunikacyjnym i nie stwierdzono u nich złamania ani zwichnięcia, a dolegliwości utrzymują się i nawracają.

Ponadto, uwarunkowania cywilizacyjne, takie jak: nadmierne obciążenie odcinka szyjnego przy odruchowym poziomowaniu głowy w trakcie jazdy samochodem, siedzący tryb życia z ciągłą głową nachyloną do przodu i zniesieniem lordozy szyjnej, powodują, że bóle kręgosłupa szyjnego występują także u ludzi młodych. Zespół szyjny częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn w okresie 40-50 lat. Przyczyną jest najczęściej choroba zwyrodnieniowa górnego odcinka kręgosłupa, ucisk tętnic i niektórych nerwów.

Ból kręgosłupa lokalizuje się w górnej części potylicy i karku, promieniuje do czoła, tylnej części oczodołów, skroni i rąk. Ból może mieć charakter napadowy, przy tym ataki trwają od kilku godzin do kilku dni. Towarzyszą temu również inne objawy, jak np.: zawroty głowy, szumy w uszach, oczopląs i zaburzenia snu. Zwyrodnienie szyjnego odcinka kręgosłupa najczęściej będzie dawać o sobie znać lokalnymi dolegliwościami bólowymi, mającymi tendencję do nasilania się przy napięciach, przy wyziębieniach organizmu, potęgowanych przez zmęczenie lub różnorodne przeciążenia (np. długa jazda samochodem).

3. Jak prawidłowo ćwiczyć odcinek szyjny kręgosłupa

Podczas sztywności karku i dolegliwości bólowych, regularne wykonywanie ćwiczeń jest bardzo istotne. Ćwiczenia na kręgosłup szyjny powodują rozluźnienie sztywnych stawów kręgosłupa oraz wzmacniają mięśnie, które odpowiadają za ruch szyi. Podczas ćwiczeń wzmacniających kręgosłup może pojawić się ból. Wówczas trzeba przerwać wykonywanie tych czynności. Ćwiczenia na kręgosłup należy wykonywać 2-3 razy dziennie.

W trosce o kondycję szyi warto wykonać ćwiczenia rozciągające kręgosłup szyjny. Jedno z nich można przeprowadzić w pozycji siedzącej. Prawą rękę kładziemy na udzie i jednocześnie opuszczamy prawy bark. Z kolei lewą ręką obejmujemy głowę i pochylamy ją w lewą stronę. W ten sposób rozciągamy mięśnie. Liczymy do 20 i powtarzamy schemat ćwiczenia, rozciągając mięśnie szyi w przeciwną stronę.

4. Przykładowe ćwiczenia na odcinek szyjny kręgosłupa

Ćwiczenie 1: Czynność należy powtarzać 5 razy: leżąc na plecach lub siedząc na twardym podłożu należy skręcać głowę zdecydowanie, lecz nie za szybko, w bok w kierunku barku. Po upływie 3 sekund trzeba głowę skręcić w przeciwną stronę.

Ćwiczenie 2: Ćwiczenie należy powtarzać 5 razy: leżąc na plecach, zaplata się palce obu rąk za głową, a przedramiona są ułożone po bokach głowy. Następnie należy próbować pokonać opór rąk i odginać głowę ku tyłowi.

Ćwiczenie 3: To ćwiczenia na kręgosłup powinno być wykonane w pozycji siedzącej i powtarzane 5 razy. Siedząc z wyprostowaną głową, podbródek powinien być na przemian wysuwany i cofany.

Ćwiczenie 4: Ćwiczenie może być wykonane w pozycji leżącej na brzuchu – wzmacnia zginacz szyi; na plecach – wzmacnia prostowniki szyi. Leżąc na boku, opiera się głowę o małą poduszkę, tak aby głowa i szyja były ułożone prosto. Nabiera się powietrza i wstrzymuje się oddech, przy równoczesnym naciskaniu głowy na poduszkę przez około 7 sekund, po czym wydycha się powietrze. Ćwiczenie powtarza się 3 razy.

Ćwiczenie 5: Ćwiczenie wzmacniające kręgosłup powtarza się 3-5 razy. Siedząc z idealnie wyprostowaną głową, kładzie się ponad nią prawą rękę, a następnie chwyta za głowę w okolicy lewego ucha. Podciąga się delikatnie głowę w stronę prawego barku. Po wzięciu głębokiego oddechu i zatrzymaniu powietrza, napiera się na stawiającą opór rękę przez 7 sekund. Wykonuje się wydech, a po nim krótki odpoczynek. Jest to opis ćwiczeń w przypadku dolegliwości z prawej strony karku (w przypadku bólu z okolic lewej strony, ćwiczenia wykonuje się w prawą stronę).

Ćwiczenie 6: Ćwiczenie wykonuje się 3-5 razy. W przypadku dolegliwości z prawej strony, należy skręcać podbródek w lewą stronę do momentu pojawienia się bólu. Następnie kładzie się prawą rękę z tyłu głowy, a lewą rękę na podbródku. Po wzięciu głębokiego wdechu, skręca się głowę w prawo, próbując wykonać opór rąk. Na koniec wykonuje się wydech, po nim następuje krótki odpoczynek.

Ćwiczenia na kręgosłup szyjny mogą być wykonywane w każdym miejscu, m.in. w pracy, w biurze lub w samochodzie. Pozwalają ukoić ból kręgosłupa w odcinku szyjnym i wzmocnić mięśnie karku. Są szczególnie polecane dla osób, które prowadzą siedzący tryb życia.