Koilonychia (paznokcie łyżeczkowate) - przyczyny, diagnostyka, leczenie
Koilonychia to choroba, w przebiegu której płytka paznokcia przypomina kształtem łyżeczkę. U noworodków bywa zjawiskiem naturalnym, który mija wraz z upływem czasu. Dopiero w późniejszym wieku wymaga wykonania dodatkowych badań i wdrożenia leczenia. Zwykle przyczyną koilonychii jest niedobór żelaza we krwi. Co warto wiedzieć o syndromie paznokci łyżeczkowatych?
1. Czym jest koilonychia?
Koilonychia to inaczej paznokcie łyżeczkowate, syndrom paznokci łyżeczkowatych lub wklęśnięcie płytki paznokciowej. Jest to choroba, którą charakteryzuje zagłębienie płytki paznokci do dołu, w kształcie łyżeczki.
Tym samym wolny brzeg paznokci unosi się do góry. Oprócz tego, paznokcie stają kruche i bardzo łamliwe. Zmiany mogą być wrodzone lub pojawić się w wyniku schorzeń czy niedoboru żelaza. Koilonychia u noworodków bywa zjawiskiem naturalnym i zwykle mija samoistnie w ciągu kilku pierwszych lat życia.
2. Przyczyny koilonychii
Syndrom paznokci łyżeczkowatych najczęściej wynika z niedoboru żelaza, które jest niezwykle potrzebne do utrzymania prawidłowej kondycji i wyglądu płytki paznokci. Niewystarczająca ilość tego pierwiastka może doprowadzić do zniekształcenia zdrowych paznokci.
Pozostałe przyczyny wklęśnięcia płytki paznokciowej to:
- zaburzenia gospodarki żelazowej pochodzenia genetycznego,
- choroba Raynauda,
- toczeń rumieniowaty układowy,
- stan po urazie płytki paznokciowej,
- przewlekłe infekcje paznokcia spotykane w przypadku grzybicy paznokci,
- kontakt z rozpuszczalnikami, np. z benzyną.
3. Czy koilonychia to objaw choroby?
Paznokcie łyżeczkowate mogą pojawić się w przebiegu chorób i schorzeń, należy do nich:
- wycięcie żoładka,
- przewlekłe zapalenie przełyku,
- zespół Plummera-Vinsona,
- choroba trzewna (celiakia),
- nowotwór żołądka](https://portal.abczdrowie.pl/zoladek),
- nowotwór jelita grubego,
- choroba wrzodowa żołądka,
- choroba wrzodowa dwunastnicy,
- wrodzone zmiany naczyniowe jelita z przewlekłym krwawieniem,
- choroby nerek,
- przewlekłe zapalenie jelit.
4. Diagnostyka koilonychii
Rozpoznanie syndromu paznokci łyżeczkowatych z reguły nie jest trudne, ponieważ głównym objawem jest nietypowy kształt płytki. W diagnostyce często wykonywane jest badanie krwi, w celu sprawdzenia stężenia żelaza we krwi oraz ferrytyny. Zwykle zleca się także gastroskopię i usg jamy brzusznej w celu potwierdzenia lub wykluczenia chorób współistniejących.
5. Leczenie koilonychii
Paznokcie łyżeczkowate najczęściej współistnieją ze stanem zapalnym w okolicy łożyska, co może wiązać się z infekcjami bakteryjnymi i zakażeniem loży paznokcia. Leczenie koilonychii polega na regularnym stosowaniu środków natłuszczających oraz produktów odkażających.
Bardzo ważne jest także uzupełnienie żelaza w organizmie, a także ograniczyć picie kawy i herbaty. Dobrym nawykiem będzie też zakładanie rękawiczek do wszystkich prac domowych, które wymagają kontaktu ze środkami czystości. W przypadku jednoczesnego występowania onycholizy konieczne jest wdrożenie doustnej terapii przeciwgrzybiczej lub maści.
6. Rożnica między koilonychią a onycholizą
Onycholiza to stan, kiedy płytka paznokcia odwarstwia się od łożyska. Schorzenie może pojawić się zarówno na dłoniach, jak i stopach. Koilonychia to natomiast zniekształcenie płytki paznokcia, które wyglądem przypomina łyżeczkę.
W przypadku onycholizy paznokcie mają normalny kształt, a nieprawidłowości pojawiają się od dołu paznokcia i stopniowo przenoszą się ku górze. Zdarza się jednak, że koilonychia i onycholiza występują równocześnie.
