Profilaktyka próchnicy - charakterystyka, skutki, zapobieganie

Profilaktyka próchnicy u dorosłych jest tak samo ważna, jak u dzieci. Próchnica to choroba zębów, która szybko i skutecznie je niszczy. Przyczyna próchnicy to najczęściej brak higieny jamy ustnej. Dlatego też profilaktyka próchnicy zębów powinna obejmować działania edukacyjne, których celem jest przede wszystkim wykształcenie nawyku mycia zębów po każdym posiłku lub co najmniej dwa razy dziennie oraz regularne wizyty u stomatologa. Zapobieganie i profilaktyka próchnicy to przeciwdziałanie chorobom związanym nie tylko z jamą ustną.

1. Charakterystyka profilaktyki próchnicy

Próchnica to choroba zmineralizowanych cząstek zęba, spowodowana działaniem na powierzchnię zęba kwasów wytwarzanych przez bakterie obecne w płytce nazębnej. Proces próchnicowy powstaje w wyniku zaburzenia równowagi pomiędzy mineralizacją, a jego demineralizacją (utratą struktur zęba). Najczęstsze czynniki, które biorą udział w procesie powstawania próchnicy u dorosłych to:

• bakterie obecne w płytce nazębnej;

• węglowodany, czyli cukry zawarte w pokarmie;

• podatność tkanek zęba na odwapnienie związane z niedostateczną mineralizacją;

• skład śliny, jej ilość i zdolność do odkwaszania zawartości jamy ustnej;

• czas oddziaływania wymienionych czynników na tkankę zęba (im dłużej, tym większe uszkodzenia).

2. Skutki próchnicy

Próchnica może niszczyć ząb oraz całą warstwę szkliwa, przez wewnętrzne warstwy zębiny i w głąb miazgi (warstwy zawierającej nerwy i naczynia krwionośne). Niezmiernie ważne jest, aby profilaktykę próchnicy zaczynać na bardzo wczesnym etapie, kiedy proces próchnicowy może jeszcze zostać odwrócony. W przypadku osób starszych, narażonych na odsłonięcie korzeni zębów, może rozwijać się tak zwana próchnica korzenia.

Zobacz film: "Jak powstaje próchnica?"

Osoby starsze są bardziej narażone na tę odmianę próchnicy, powodowane jest to przez lata obecności chorób przyzębia. Oczywiście próchnica nie powstaje z dnia na dzień. Bakterie sprzyjają tworzeniu się płytki nazębnej, co prowadzi do powstania próchnicy. Bezpośrednim skutkiem powstawania próchnicy są ubytki. Nieleczone mogą prowadzić do poważnych dolegliwości bólowych, zgorzeli zęba, czyli powolnego obumierania tkanek miazgi, w efekcie powstaje tzw. martwy ząb, który z czasem może wypaść, co z pewnością wygląda nieestetycznie. Jeśli masz dziurę w zębach, musisz udać się do dentysty.

W profilaktyce próchnicy ogromne znaczenie ma czas. Ważne jest, aby jak najszybciej usunąć chore fragmenty zęba i wstawić plombę (wypełnienie). Jeśli zaniedbasz swoje zęby i pozwolisz próchnicy rozwinąć się, może czekać cię poważniejsza terapia, którą oferuje stomatologia estetyczna, obejmująca leczenie kanałowe lub nawet wyrwanie zęba. Inne skutki próchnicy to: zapalenie dziąseł, ropienie, a także poważniejsze powikłania związane z funkcjonowaniem całego organizmu (np. zakażenie krwi) lub poszczególnych narządów.

3. Zapobieganie próchnicy

Z próchnicą można skutecznie walczyć. Najlepiej w ogóle nie dopuścić do zapoczątkowania procesów próchnicznych. Oto wskazówki:

• Profilaktyka jamy ustnej – czyszczenie zębów po każdym posiłku, a przynajmniej 2-3 razy dziennie. Warto stosować nici dentystyczne oraz płyny do płukania jamy ustnej, które mają działanie przeciwbakteryjne. Przy okazji szczotkowania zębów oczyszczaj również język (tu też mogą rozwijać się bakterie). Regularne czyszczenie zębów zapobiega osiadaniu jedzenia i tworzeniu się płytki nazębnej oraz utrudnia kolonizację bakterii próchnicotwórczych.

• Mniej cukrów w zapobieganiu próchnicy – zmniejszenie częstości i ilości produktów zawierających cukier oraz ograniczenie ich spożycia tylko do posiłku głównego. Unikanie napojów i pokarmów zawierających cukier co najmniej na godzinę przed snem. Warto wypróbować produkty, które nie mają działania próchnicotwórczego, m.in.: ciemne pieczywo, sery, ryż, makaron, woda, mleko, herbata, świeże pieczywo. Prawidłowa dieta to ważny element profilaktyki próchnicy, na który składają się: odpowiedni poziom składników mineralnych, odżywczych i witamin oraz racjonalne dawkowanie cukrów i odpowiednia konsystencja pokarmów.

• Profilaktyka próchnicy w gabinecie – warto pamiętać o regularnych wizytach u stomatologa, dzięki nim ewentualne początki próchnicy uda się jak najszybciej wyleczyć.

Profilaktyka próchnicy jest niezbędna, aby zachować zdrowy uśmiech i piękne zęby na dłużej. Należy pamiętać, że zęby są tylko jedne i nie ulegają nieustannej wymianie. Warto o nie permanentnie dbać, odwiedzać swojego dentystę oraz stosować pasty do zębów z fluorem.