Aparaty ortodontyczne

Aparaty ortodontyczne dzielą się na dwa podstawowe typy: aparaty ruchome i aparaty stałe. Dzięki nim można korygować wady zgryzu o różnym stopniu zaawansowania. Zazwyczaj na aparaty nazębne pacjenci decydują się z powodów estetycznych, a istotne są również względy zdrowotne – zapobiega to niektórym chorobom przyzębia i próchnicy zębów - wygodniej się czyści proste zęby i łatwiejszy jest dostęp do nich podczas leczenia (do wszystkich powierzchni).

1. Rodzaje aparatów ortodontycznych

Aparaty ortodontyczne stosujemy do leczenia różnych wad zgryzu. Stomatologia estetyczna stawia pewne wymogi dotyczące wyglądu zębów pacjenta-między innymi zgryz powinien być wyrównany i prosty. Efekt ten można uzyskać dzięki różnym aparatom ortodontycznym, które są przystosowane do różnych problemów zgryzowych, a wybór konkretnego z nich zależy w dużym stopniu od wieku pacjenta. Podstawowe rodzaje aparatów stomatologicznych to:

• aparaty ortodontyczne ruchome (zwane także aparatami wyjmowanymi) – są głównie zakładane dzieciom, którym nie wyrosły jeszcze wszystkie zęby, czyli średnio w wieku od 4 do 11 lat. Aparat ruchomy zbudowany jest z akrylowej płytki i drucianych pętli.

Możliwości korekcyjne tego aparatu są częściowo ograniczone - służy on głównie do korekty wad zgryzu w obrębie szczęki i żuchwy, natomiast przy krzywych, stłoczonych zębach skuteczniejszy jest stały aparat. Aparaty ruchome należy nosić przez wiele godzin w ciągu dnia i leczenie nim trwa przez kilka lat – w zależności od wady zgryzu i wieku pacjenta (im młodsze dziecko tym szybciej);

Zobacz film: "10 urodowych trików, które musisz znać"

• stałe aparaty ortodontyczne – zakładane są , gdy dziecko ma kompletne stałe uzębienie, a także u osób dorosłych. Aparat stały składa się z zamków i pierścieni, które są przyklejane specjalnym klejem do szkliwa zębów, a na nich mocowany jest drut. Dzięki temu można wykonać precyzyjne korekty estetyczne oraz wyleczyć różne wady zgryzu w obrębie szczęki i żuchwy. Osoby, które noszą aparat stały muszą pamiętać o szczególnej higienie jamy ustnej, ponieważ za elementami przyklejonymi do zębów bardzo często pozostają resztki jedzenia. Konieczne jest dodatkowe czyszczenie specjalnymi szczoteczkami, nićmi i irygatorem stomatologicznym;
• aparaty wewnętrzne (lingwalne) – są to aparaty ortodontyczne, które przykleja się po wewnętrznej stronie zębów i dzięki temu są całkowicie niewidoczne. Aparaty lingwalne są rodzajem aparatów stałych.

2. Akcesoria przy aparatach ortodontycznych

Korzystanie z aparatów ortodontycznych czasami wymaga korzystania ze specjalnych akcesoriów, które pozwalają na większy komfort noszenia i łagodzą nieprzyjemne objawy ( np. obcieranie śluzówki). Niektóre z nich stosuje się ze względów estetycznych lub żeby zaspokoić upodobana pacjenta. Między innymi do akcesoriów ortodontycznych należą:

• ochraniacz na zęby – przy stałych aparatach ortodontycznych, noszonych przez sportowców, wskazane jest, by w pewnych sytuacjach nakładać na zęby tego typu ochronę;
• płytka przedsionkowa – służy m.in. do ćwiczeń mięśnia okrężnego, na rynku dostępne są także płytki przedsionkowe z koralikiem, które przeznaczone są dla pacjentów z dysfunkcją języka;
• ligatury – kolorowe gumki, które zakłada się na zamki;
• łańcuszki służące do zamykania szpar zębami;
• sprężynka –używana jest do otwierania i utrzymywania szpar między zębami;
• szczoteczki do zębów – do czyszczenia aparatów stomatologicznych powinny być używane specjalne rodzaje szczoteczek, np. tzw. szczoteczka wyciorek z bardzo krótkimi i delikatnymi włoskami, które umożliwiają czyszczenie wąskich przestrzeni między aparatem a zębami oraz szczoteczka „pęczkowa” z długą i wąską końcówką;
• szynka relaksacyjna – zapobiega zgrzytaniu i ścieraniu się zębów, oraz odciąża stawy skroniowo-żuchwowe;
• osłonki –mogą być zakładane na odcinek łuku lub zamki, aby zapobiegać podrażnieniu śluzówki;
• wosk – służy do zasłonięcia zamków, które mogą podrażniać błonę śluzową.

Przy aparatach ortodontycznych wymagane jest także używanie specjalnych środków do higieny jamy ustnej – past i płynów do płukania jamy ustnej.

3. Porady dla noszących aparaty ortodontyczne

Osoby, które noszą aparat lub planują jego zakup, często poszukują odpowiedzi czy porad na nurtujące ich problemy. Oto niektóre z nich:

• bardzo wiele osób noszących się z zamiarem zakupu aparatu zadaje sobie pytanie, ile kosztuje aparat ortodontyczny stały? Założenie takiego aparatu jest stosunkowo drogie, ponieważ ceny aparatów stałych wahają się od 2 nawet do 5 tys. złotych (aparat metalowy to koszt. ok. 2-3 tys. zł; aparat porcelanowo-kompozytowy kosztuje ok. 3-4 tys. zł; ceny aparatu z kryształu wahają się pomiędzy 4-5 tys. zł);
• zakładanie aparatu jest bezbolesne, ale ból może wystąpić w ciągu pierwszych 7-10 dni po założeniu aparatu w czasie nagryzania; jednak stopniowe przyzwyczajenie do niego powoduje, że z czasem zapomina się o jego istnieniu;
• jeśli chcesz, by twój aparat był jak najmniej widoczny, powinieneś wybrać zamki z półprzezroczystego kryształu; niestety, taki wybór wiąże się ze sporymi kosztami, ponieważ jest to najdroższy rodzaj zamków. Niektóre młode osoby życzą sobie, by ich aparat był jak najbardziej widoczny i proszą o założenie kolorowych gumek na zamki;
• aparatów na zębach nie mogą nosić osoby mające problemy z niektórymi chorobami – np. z nieleczonymi zaburzeniami hormonalnymi czy niewyrównaną cukrzycą, ponieważ korygowanie zgryzu nie przebiega u nich prawidłowo.

Aparaty ortodontyczne retencyjne zakładane są po zdjęciu aparatów stałych. Zabezpieczają one zęby po korekcie przed przesunięciem się ich na dawne miejsce.