Badania profilaktyczne to zbiorcza nazwa testów laboratoryjnych, które dobrze jest wykonywać raz na jakiś czas. Mają charakter profilaktyczny i służą wczesnemu wykryciu nieprawidłowości.
Testy te obejmują zarówno badania krwi, obrazowe, a także fizykalne (wykonywane przez lekarza ręcznie, np. badanie odbytu).
Badania profilaktyczne pozwalają ocenić ogólny stan pacjenta i stwierdzić, czy istnieje ryzyko rozwoju poważnych chorób lub schorzeń.
Bardzo często badania profilaktyczne należy wykonać przed rozpoczęciem pracy, a także raz na jakiś czas w trakcie jej trwania. Prawidłowe wyniki dają możliwość dalszego wykonywania zawodu.
W tego typu działaniach chodzi przede wszystkim o wykrycie ryzyka rozwoju chorób zanim jeszcze wystąpią wczesne objawy. Zwiększa to szanse na szybkie wyleczenie chorego.
Badania krwi są najpowszechniejszą formą profilaktycznej diagnostyki. Pozwalają stwierdzić, czy podstawowe parametry są w normie i czy w organizmie nie rozwija się stan zapalny (poprzez wskaźnik OB).
Oprócz tego podczs takich badań sprawdza się poziom takich parametrów jak cukier (glukoza), cholesterol, hormony tarczycowe TSH i elektrolity.
Dodatkowo badania pokazują też, czy w organizmie jest prawidłowy poziom hemoglobiny oraz ilość poszczególnych krwinek.
Każde odstępstwo od normy, jeśli może wskazywać na rozwój jakiejś choroby, należy poddać dalszej diagnostyce lub od razu leczyć.
Badanie moczu jest kolejnym badaniem profilaktycznym. Do laboratorium należy zanieść próbkę porannego moczu.
Badanie to pozwala stwierdzić obecność białek, ocenić odczyn moczu, a także ryzyko rozwoju takich chorób, jak kamica nerkowa.
Osoby aktywne seksualnie, które nie mają jednego stałego partnera, powinny dodatkowo wykonywać badanie na obecność wirusa HIV i oceniać ryzyko wystąpienia zapalenia wątroby.
Badania profilaktyczne obejmują też ocenę masy ciała i określenie BMI. Jeśli wartości są nieprawidłowe - należy rozpocząć odchudzanie.
Badania profilaktyczne w przypadku kobiet to dodakowo cytologia i USG piersi, a w przypadku mężczyzn - ocena stanu prostaty.
Do istotnych profilaktycznych badań obrazowych można zaliczyć gastroskopię i USG jamy brzusznej, któe pozwolą stwierdzić, czy w organizmie nie rozwijają się wrzody ani nadżerki.
Niektóre badania profilaktyczne można wykonać także samemu w domu, dotyczy to głównie stref intymnych - samobadanie piersi czy jąder.
Badania profilaktyczne najlepiej jest wykonywać raz w roku, choć niektóre wskaźniki (np. cytologia u młodych kobiet lub lipidogram) można określać raz na kilka lat.
