Bergamotka - właściwości, działanie i zastosowanie

Bergamotka, czyli pomarańcza bergamota (Citrus bergamium), to charakterystyczny owoc cytrusowy, gatunek gorzkiej pomarańczy. Jest niewielkim drzewem lub krzewem o wysokości do 5 metrów. Należy do gatunku roślin rutowatych. Pod względem botanicznym pomarańcza bergamota uważana jest za hybrydę gorzkiej pomarańczy i cytryny. Bywa mylona z pysznogłówką szkarłatną, są to jednak dwie różne rośliny.

Liście bergamotki są podłużne, jajowate i posiadają wąsko oskrzydlone ogonki. Roślina ma białe, aromatyczne kwiaty oraz żółtozielone, pachnące i niewielkie owoce, które przypominają małe pomarańcze o gruszkowatym kształcie.

Ich miąższ jest gorzko-kwaśny. Nie spożywa się ich na surowo. Głównym surowcem rośliny jest gruba pomarszczona skórka, zawierająca olejek bergamotowy. Zarówno ona, jak i kwiaty oraz liście są źródłem olejku eterycznego, któremu swój charakterystyczny aromat zawdzięcza herbata Earl Grey.

Ojczyzną rośliny jest Azja, z dużym prawdopodobieństwem Indie. Dziś bergamotka rośnie głównie we włoskiej Kalabrii (stąd nazywana jest klejnotem Kalabrii), a także w Maroku, Turcji, Tajlandii i Brazylii . Nie jest spotykana w Polsce, ponieważ jest wymagająca w uprawie. Preferuje tropikalny i subtropikalny klimat z deszczową zimą i dobową temperaturą w granicach 25-30 stopni C.

Owoce, kwiaty i liście bergamotki są źródłem eterycznych olejków. Zarówno miąższ, jak i skórka zawierają kompozycję polifenoli, dlatego wyciąg z bergamoty ma dobroczynny wpływ na śródbłonek naczyniowy, gospodarkę węglowodanową i lipidową.

Skórka owoców, kwiaty i liście bergamotki są źródłem olejków eterycznych, ściślej mówiąc olejku bergamotowego używanego w produkcji herbaty Earl Grey oraz olejku nerolowego stosowanego w perfumerii. Odnajduje się on również w aromaterapii, ma bowiem właściwości antydepresyjne oraz kojące w zakresie chorób układu trawiennego. Wyciąg ze skórki to także znany dodatek do pysznej marmolady.

Bergamotę uprawia się głównie dla jej aromatu, jednak coraz częściej mówi się o jej walorach leczniczych. Dlaczego? Roślina jest skarbnicą witaminy A, C, witamin z grupy B oraz takich składników mineralnych jak sód, potas i wapń. Ma właściwości antyutleniające (jest antyoksydantem).

Jak działa bergamotka? Roślina pomaga:

• przy przeziębieniach,
• przy stanach zapalnych skóry,
• przyśpiesza gojenie się ran,
• poprawia krążenie krwi i ciśnienie,
• wspomaga pracę wątroby,
• obniża stężenie cukru we krwi, wyrównuje poziom cukru we krwi,
• stymuluje krążenie,
• pozytywnie wpływa na samopoczucie i psychikę, łagodzi objawy stresu, ułatwia zasypianie, przeciwdziała depresji,
• redukuje cholesterol LDL, podwyższa cholesterol HDL i obniża poziom trójglicerydów, (ponieważ zawiera dwie substancje z rodziny flawonoidów – hesperydynę i naryngeninę),
• wpływa na zmniejszenie fotostarzenia skóry,
• obniża ryzyko zmian nowotworowych,
• jest uzupełnieniem terapii zaburzeń erekcji w przebiegu cukrzycy typu 2,
• ma korzystny wpływ na śródbłonek naczyniowy u chorych z zaburzeniem gospodarki lipidowej i węglowodanowej,
• na problemy skórne,
• na hemoroidy,
• w leczeniu i przeciwdziałaniu malarii.

Bergamotka jest obecna także w kosmetyce. Jest składnikiem szamponów przeciwłupieżowych i przeciwko wypadaniu włosów, a także produktów antycellulitowych (z uwag na swoje zdolności rozgrzewające i stymulujące krążenie krwi).

Ponieważ ma właściwości antyseptyczne i antybakteryjne, eliminuje nieprzyjemny zapach z ust. Wchodzi również w skład płukanek pochwowych i maści do stóp i paznokci, ponieważ ma silne działanie antygrzybiczne. Nie do przecenienia jest olejek bergamotowy, który niweluje objawy stresu, tonuje, relaksuje, ułatwia zasypianie. Wystarczy wciąż kąpiel z jego dodatkiem bądź dodać go do kominka aromaterapeutycznego.

Bergamotki nie powinny stosować osoby cierpiące na bradykardię i jaskrę, a także astmę oskrzelową. Warto pamiętać, że po jej zastosowaniu należy zrezygnować z opalania, by nie nabyć plam i oparzeń słonecznych.