Bielactwo – przyczyny, objawy i leczenie

Bielactwo to stosunkowo rzadkie schorzenie, które dotyka około 1% populacji. Istotą tej przewlekłej choroby jest brak melaniny, która odpowiada za typowe zabarwienie skóry. Wynika to ze znacznego obniżenia liczby komórek barwnikowych, które ją produkują.

Komórki te nazywane są melanocytami. Wskutek zmniejszenia wysycenia danego obszaru skóry melaniną na ciele osoby chorej pojawiają się jasne plamy hipopigmentacyjne.

W zależności od czasu wystąpienia choroby oraz jej przyczynę wyróżnia się bielactwo wrodzone (inaczej albinizm, w tym albinizm uogólniony, albinizm częściowy), które jest uwarunkowane genetycznie, a zmiany widać po urodzeniu oraz bielactwo nabyte, które jest wtórne do niektórych schorzeń, między innymi dermatologicznych i autoimmunologicznych. Pojawia się nagle lub stopniowo.

Z uwagi na miejsce manifestowania się choroby, wyróżnia się bielactwo niesegmentalne, które dotyczy około 90% przypadków i bielactwo segmentalne, które jest zdecydowanie rzadsze. Pierwszy typ choroby cechuje się objawami dotyczącymi obydwóch stron ciała. Nie jest ograniczone segmentami skórnymi. Typ drugi dotyczy zazwyczaj tylko jednej strony ciała. Zwykle nie rozprzestrzenia się i nie postępuje.

Czy bielactwo jest groźne? Nie, jednak choroba daleko wykracza poza problem estetyczny. W dużym stopniu wpływa na psychikę chorej osoby.

Przyczyny powstawania bielactwa nie zostały dokładnie poznane. Wiadomo, że mechanizm choroby jest związany z defektem enzymu tyrozynazy odpowiedzialnej za przekształcanie tyrozyny w melaninę. Gdy synteza barwnika skóry zostaje zaburzona, skóra staje się jasnoróżowa z widocznymi, bo prześwitującymi przez nią naczyniami krwionośnymi.

Bielactwo jest chorobą immunologiczną, która występuje u pacjentów predysponowanych genetycznie. Dochodzi u nich do powstania czynników, które powodują zanik barwnika. Dużą rolę przypisuje się mechanizmom autoimmunologicznym oraz obecności różnorodnych przeciwciał. Nie bez znaczenia jest stres psychologiczny oraz choroby: nadczynność tarczycy, łysienie plackowate, niedokrwistość złośliwa oraz zaburzenia unerwienia.

Czy bielactwo jest dziedziczne? Albinizm jest dość rzadką chorobą genetyczną, dziedziczoną w sposób autosomalny recesywny, w której dochodzi do zaburzeń funkcji enzymów niezbędnych do wytwarzania melaniny.

Pierwsze symptomy bielactwa obserwuje się pomiędzy 10. a 30. rokiem życia. Najczęstszym objawem schorzenia są plamy hipopigmentacyjne skóry pojawiające się na obszarach dotkniętych znacznie zmniejszoną liczbą melanocytów. Zmiany są: odbarwione, kredowobiałe lub bladobiałe, wyraźnie odgraniczone od otoczenia, często z przebarwieniami na obwodzie.

Białe plamy na skórze lokalizują się w różnych partiach skóry, przy czym zwykle występują symetrycznie po obu stronach ciała. Najczęściej obserwuje się je w obrębie twarzy, szyi, dołów pachowych, dłoni oraz w okolicach naturalnych otworów ciała, choć mogą dotyczyć wszystkich okolic ciała, jednak mają różne kształty i osiągają przy tym różne rozmiary. Często są także nieostro odgraniczone od zdrowej skóry.

Co charakterystyczne, plamy bielacze to odbarwione miejsca na skórze bez cech stanu zapalnego i zaniku. W ich obrębie nie dochodzi do złuszczania się naskórka, a zmiany nie wywołują świądu i innych dolegliwości.

Czy bielactwo może się cofnąć? Niestety nie. Plamy wraz z upływem czasu mogą się poszerzać oraz powielać.

W przypadku podejrzenia bielactwa, zawsze należy skonsultować się z dermatologiem. Za podstawową metodę terapii uznaje się leczenie farmakologiczne, tak miejscowe, jak i ogólnoustrojowe. Nie ma skutecznego leczenia przyczynowego.

W leczeniu miejscowym stosuje się pochodne witaminy D3 i glikokortykosteroidy (jednak po zaprzestaniu ich przyjmowania, zwykle dochodzi do nawrotów choroby). Do środków stosowanych miejscowo należą też kremy i maści immunosupresyjne.

Bardzo ważne jest unikanie promieni słonecznych i stosowanie preparatów z filtrem przeciwsłonecznym przed ekspozycją na słońce.

Zastosowanie znajduje także ledoterapia wykorzystująca właściwości światła. Stosuje się także terapię poprzez naświetlanie specjalnymi lampami emitującymi promieniowanie ultrafioletowe. Inną metodą jest leczenie chirurgiczne (np. przeszczep naskórka).