Blizny - charakterystyka, przyczyny, metody postępowania, jak sobie z nimi radzić

Blizny stanowią finalne stadium procesu gojenia się każdej rany. W dermatologii blizny klasyfikujemy do grupy wykwitów wtórnych, które powstają na skutek odnowy ubytku łącznotkankowej części skóry właściwej. Dla wielu pacjentów szczególny problem stanowią blizny potrądzikowe, będące w rzeczywistości bliznami pozapalnymi. Wraz z upływem czasu widoczność tych zmian powinna się zmniejszać, niestety, nie zawsze tak się dzieje. W jaki sposób możemy uporać się z tym problemem skórnym?

1. Czym są blizny?

Prawie trzydzieści procent Polaków, między piętnastym, a pięćdziesiątym piątym rokiem życia, posiada blizny. U trzydziestu sześciu procent z nich są one konsekwencją przebytych zabiegów chirurgicznych. Do powstawania blizn przyczyniają się nie tylko operacje, ale również urazy, skaleczenia, iniekcje. Blizny na skórze mogą pojawiać się również wskutek przebytych chorób skóry.

Wbrew ogólnie przyjętym twierdzeniom blizny powstają również po zabiegach z zakresu chirurgii rekonstrukcyjnej i estetycznej. Tworzenie się blizn to część złożonego naturalnego procesu regeneracji skóry, w trakcie którego uszkodzoną skórę właściwą zastępuje tkanka łączna - czyli blizna. Nawet po najlepiej wykonanym zabiegu chirurgicznym może powstać kosmetycznie brzydka blizna.

Problem blizn w wielu przypadkach uwarunkowany jest przebytym w przeszłości trądzikiem. Blizny potrądzikowe są z reguły bardzo widoczne na powierzchni skóry i z tego względu często uprzykrzają życie osoby mającej ten problem.

Zobacz film: "Jak cebula działa na blizny?"

Bez względu na przyczynę, blizny mogą bardzo negatywnie wpływać na samopoczucie człowieka, powodować dyskomfort czy poczucie wstydu. Istnieją na szczęście pewne metody, które umożliwiają zniwelowanie tych zmian skórnych.

2. Jak powstają blizny na ciele?

Niezależnie od tego, czy kiedyś w wyniku zadrapania na powierzchni naszej skóry powstała rana, czy w przeszłości zmagaliśmy się z urazem mechanicznym, trądzikiem bliznowaciejącym, przeszliśmy zabieg chirurgiczny, wykonano u nas cesarskie cięcie lub wycięcie wyrostka robaczkowego - prawdopodobnie na naszym naskórku wytworzyła się trwała pamiątka w formie blizny.

Blizny mogą być płytkie lub głębokie, bardziej lub mniej widoczne. Niektóre z nich znikają samoistnie, nie pozostawiając po sobie żadnego śladu. Po innych zostaje białe lub różowe przebarwienie na skórze, a inne dają trwały efekt chropowatej skóry.

2.1. Etapy powstawania blizny

Po uszkodzeniu skóry rozpoczyna się fizjologiczny proces bliznowacenia. W pierwszym etapie gojenia się rany w tzw. fazie hemostazy, tworzy się skrzep. Faza ta przechodzi w fazę zapalną, w której organizm "porządkuje" miejsce urazu. Następna faza to faza proliferacyjna. To wtedy rozpoczyna się proces angiogenezy czyli tworzenia nowych naczyń. Dochodzi do namnażania się fibroblastów wraz z produkcją tkanki łącznej - powstaje blizna.

Początek to blizna czerwona, o wypukłym wyglądzie. W kolejnej fazie - przebudowy następuje proces powolnego zanikania naczyń i fibroblastów zgromadzonych w obszarze tworzenia się blizny (blednięcie i spłaszczenie blizny). Tak powstaje tkanka zastępcza (proteaza), zawsze różniąca się od prawidłowej skóry. Dlatego każda blizna (osobniczo) może być trudna do zaakceptowania.

Blizna zawsze odróżnia się od zdrowej skóry, ale efekt kosmetyczny/wizualny może być różny w zależności od:

• lokalizacji blizny,
• rozległości/powierzchni,
• wyglądu blizny.

3. Zapobieganie bliznom

Aby nie doszło do powikłań w trakcie gojenia się rany, których konsekwencją może być powstanie bliznowców należy: 

• wykonywać irygację/przemywanie rany w celu usunięcia masy bakteryjnej – np. sterylny roztwór 0.9 proc. NaCl (chlorku sodu),
• wykonywać dezynfekcję rany (czasowo ogranicza wzrost bakterii w obrębie rany), należy pamiętać, że środki w postaci np. alkoholu mogą uszkadzać tworzącą się ziarninę,
• usunąć/oczyścić ranę z tkanek martwiczych stosując procedury chirurgiczne bądź enzymatyczne.

W trakcie pielęgnacji rany szczególną uwagę należy zwrócić na rodzaj zastosowanego opatrunku, który powinien charakteryzować się:

• odpowiednim wchłanianiem wysięku,  
• odpowiednią elastycznością materiału: co sprzyja przyleganiu do całej powierzchni powstałej rany,
• utrzymywaniem odpowiedniej wilgotności / przepuszczalności dla powietrza,
• ułatwianiem enzymatycznego trawienia martwiczych tkanek,
• likwidacją przykrego zapachu.

Wytworzenie blizny oraz ostateczny jej kształt to czas od 6 do 12 miesięcy. W tym okresie blizna ulega dynamicznym zmianom oraz przebudowie. Celem przebudowy blizny jest uzyskanie odpowiednio mocnej tkanki zastępczej, wytrzymałej na bodźce mechaniczne. W macierzy zewnątrzkomórkowej dochodzi do obumierania komórek i przebudowy rusztowania kolagenowego i substancji wypełniającej.

Cechy różniące bliznę od skóry zdrowej to: 

• wygładzenie naskórka - brak poletkowania,
• brak włosów i gruczołów łojowych,
• brak włókien elastycznych - mała odporność na rozciąganie.

4. Jak blizny wpływają na nasze samopoczucie?

Blizny są dla pacjenta nie tylko problemem medycznym. Dla wielu osób stanowią one również źródło:

• dużego dyskomfortu fizycznego u pacjenta,
• powstania zaburzeń funkcjonalnych (np. przykurcze, ograniczenie ruchomości),
• problemów natury socjalnej,
• depresji, zmniejszonego współczynnika samooceny/akceptacji,
• problemów psychicznych - stresu (szczególnie dotyczy to dzieci).

Dodatkowo, mogą powodować u pacjenta problemy natury fizykalnej. Wiele osób odczuwa świąd, ból, uczucie ciągnięcia w obrębie uszkodzonej wcześniej skóry. Blizny są dla niektórych ludzi przyczyną deformacji i defektów kosmetycznych.

5. Najczęstsze przyczyny powstawania blizn

Na to jak skóra będzie się goiła po przebytych urazach (predyspozycje osobnicze) ma wpływ wiele czynników, które mogą powodować powstanie patologicznej blizny. Wśród nich należy wymienić:

Wiek:

• u dzieci tworzenie się blizn o charakterze patologicznym związane jest głównie z nadmierną produkcją kolagenu,
• u osób starszych ma związek z nieprawidłowym procesem regeneracji skóry-zmniejszona synteza kolagenu i elastyny.

Choroby metaboliczne:

• zaburzają proces gojenia się ran np. cukrzyca.

Choroby o podłożu autoimmunologicznym:

• choroby tarczycy np. Hashimoto.

Zaburzenia w unaczynieniu tkanek:

• choroby naczyniowe (Buergera, Raynauda)

Predyspozycje genetyczne:

• u osób ze skłonnością do nieprawidłowego gojenia, blizny przerostowe i bliznowce mogą pojawić się nawet w wyniku wydawało by się niewielkich uszkodzeń skóry takich jak szczepienia, ukąszenia owadów czy zmian trądzikowych.

Karnację skóry:

• częściej u ludzi o bardzo ciemnej i bardzo jasnej karnacji skóry.

Rodzaj, rozległość i kształt urazu:

• rana cięta, rana szarpana, duży ubytek tkankowy.

Oparzenia:

• chemiczne/ termiczne.

Miejsce, lokalizację urazu:

• skóra dolnej części twarzy, szyi, dekoltu, karku-górna część pleców, barków, okolice mostka, ramion, płatków małżowin usznych

Napięcie tkanek:

• np. okolica stawu kolanowego, łokciowego ).

Zaburzenia hormonalne:

• okres menopauzy

Towarzyszące infekcje

• zarówno miejscowe w obrębie rany, jak i ogólnoustrojowe.

Podeszły wiek pacjenta

Nieprawidłową pielęgnację rany:

• niewłaściwa antyseptyka i warunki gojenia się rany.

Zbyt duże cięcia chirurgiczne:

• Nieprawidłowe założenie szwów

Nasilony katabolizm i zaburzenia immunologiczne powstałe:

• np. pacjent po chemio- i radioterapii.

Ze względu na przyczynę powstania i wygląd blizny dzielimy na:

• pooperacyjne - zazwyczaj spowodowane są zabiegiem wycięcia wyrostka robaczkowego lub wykonaniem cesarskiego cięcia. Są one bliznami przerostowymi. W leczeniu blizn pooperacyjnych bardzo duże znaczenie ma ich wiek. Stare blizny pooperacyjne są niezwykle trudne do usunięcia. Blizny swieże łatwiej się usuwa.
• pourazowe - ten rodzaj blizn pojawia się na naszej skórze wskutek mechanicznego uszkodzenia. Są bardzo popularne u osób trenujących sztuki walki, osób, które doznały wypadku samochodowego lub komunkacyjnego. Rany pojawiające się na naskórku wskutek urazu, charakteryzują się nierównymi brzegami, dużą widocznością i głębokością.
• pooparzeniowe - powstałe na skutek oparzenia blizny stanowią niezwykle poważny problem medyczny. Usunąć je można za pomocą lasera frakcyjnego, fal radiowych, mezoterapii igłowej czy zabiegów z zakresu endermologii. Blizny po oparzeniach są bolesne i mogą być powiązane ze świądem i przykurczami.
• pozapalne – powstające jako zejście zmian zapalnych lub ropnych w przebiegu np. ospy lub trądziku. Do blizn pozapalnych zalicza się np. blizny potrądzikowe, które stanowią pewną pozostałość po krostkach i cystach ropnych, pojawiających się na skórze w przebiegu trądziku. Są sporym problemem nastolatków, ale również osób dorosłych. Wraz z upływem czasu widoczność tych zmian powinna się zmniejszać, jednak zanim to nastąpi, może się znacznie obniżyć poczucie wartości człowieka. Blizny potrądzikowe są nie tylko problemem natury medycznej. Stanowią także pewien defekt kosmetyczny, ponieważ widać je gołym okiem na powierzchni skóry. Obecnie istnieją metody, dzięki którym można pozbyć się niechcianych blizn potrądzikowych i przebarwień.

6. Podział blizn

Ze względu na wygląd blizny dzielimy na:

• linijne,
• rozciągnięte,
• zanikowe - polegają na obecności zagłębień (zaniku) w skórze. Najczęściej powstają jako wynik stanu zapalnego w przebiegu trądziku, ospy wietrznej i innych. Mogą być pojedyncze lub bardzo liczne o różnej głębokości i kształtach: zarówno punktowe, o ostrych brzegach, większe-zagłębienia o łagodnych brzegach, lub zanikowe blizny linijne,
• przerostowe (wypukłe) - polegają na obecności zbliznowaciałych, twardych, wypukłych zgrubień o różnej wielkości i kształcie. Najczęściej powstają w obrębie blizn pooperacyjnych, pourazowych, pooparzeniowych i pozapalnych,
• bliznowce – najczęściej powstają w miejscu uszkodzenia skóry: po zabiegu chirurgicznym, w miejscu po zastrzyku, w miejscu ustępujących zmian zapalnych (trądzik, ospa wietrzna, zapalenie mieszków włosowych), po oparzeniu( termicznym, chemicznym).

Bliznowce mają charakter wypukłych guzów wyraźnie przekraczających miejsce przebytego urazu. W okresie początkowym stopniowo rosną i mogą osiągać rozmiary od kilku milimetrów nawet do kilku centymetrów.

Idealna blizna powinna być wąska, w poziomie skóry i jak najbardziej zbliżona kolorem do otaczającej ją skóry. Niektóre blizny są prawie niewidoczne. W przypadkach, kiedy w trakcie procesu bliznowacenia nie jest wytwarzana odpowiednia ilość kolagenu - żeby pokryć ubytek tkankowy powstaje blizna zanikowa.

U niektórych pacjentów mechanizmy naprawcze towarzyszące tworzeniu się blizny przebiegają zbyt intensywnie. Konsekwencją tego procesu jest tworzenie się grubej, wypukłej i twardej blizny - blizna przerostowej. Na poziomie struktur komórkowych, keloidy i blizny przerostowe są charakterystyczne dla nadmiernej akumulacji kolagenu w obrębie rany - choroby fibroproliferacyjne.

W tych przypadkach opisywane są zaburzenia migracji komórek, ich proliferacji oraz syntezy białek i substancji międzykomórkowej. W trakcie tworzenia się blizny, obserwowane jest przedłużenie fazy zapalnej oraz zaburzenia przebudowy.

Blizny przerostowe powstają na skutek zmiany proliferacji tkanki łącznej (przerost tkanki włóknistej), zmiany te obserwujemy w 1. miesiącu tworzenia się blizny.

Blizny przerostowe powstają tylko w miejscu urazu, nie mają tendencji do samoistnego rozprzestrzeniania się. Blizny przerostowe mają na ogół fiołkową barwę i zwykle nie przekraczają one granic pierwotnych rany. Powierzchnia blizny jest wypukła.

Oglądane pod mikroskopem mają postać włókien kolagenowych ułożonych równolegle do długiej osi rany. .W przypadku tych zmian możliwe i na ogół skuteczne jest leczenie chirurgiczne( rekonstrukcja). 

Inne równie skuteczne metody terapii to 

• miejscowy, kontrolowany ucisk (presoterapia),
• laser - stosowany miejscowo,
• aplikacja preparatów silikonowych.

W przypadku gdy blizna rozrasta się w sposób niekontrolowany rozszerzając się poza granice uszkodzenia powstaje bliznowiec-keloid.

Bliznowce (keloidy) zaliczane są do zaburzeń fibroproliferacyjnych. Tym mianem określamy przerosłe blizny. Klinicznie keloidy to włókniste, spoiste, twarde guzy o nieregularnym kształcie. Skóra pokrywająca keloid może być gładka, matowo-biała, sino-czerwona( dotyczy to głównie świeżych keloidów).

Głównym składnikiem keloidów jest kolagen. Obraz mikroskopowy keloidu to widoczne włókna kolagenowe o nieprawidłowej grubości, nieregularnych kształtach, ułożone w różnych kierunkach. Charakterystyczna jest predyspozycja genetyczna do powstawania tego typu powikłań.

Chirurgiczne usunięcie bliznowca nie przynosi żadnych efektów ponieważ, nawroty są niezwykle częste.

Keloidy mogą powstawać nie tylko w miejscu urazu, ale zdarzają się przypadki samoistnego ich powstawania (keloidy samoistne).

Obszary skóry predysponowane do powstawania keloidów: 

• skóra okolicy mostka i pleców,
• skóra twarzy - okolice żuchwy i uszu,
• kończyny górne - ramiona.

Leczenie keloidów jest trudne, długotrwałe i mało efektywne – sukcesy obserwuje się przy stosowaniu wstrzykiwania do keloidu steroidów-we wczesnej fazie rozwoju keloidu. Prawdopodobną przyczyną powstawania bliznowców jest nieprawidłowa ekspresja czynników wzrostowych obecnych w środowisku rany, lub zaburzenie apoptozy komórek tworzących bliznowiec.

Blizny przerosłe i keloidy nie tworzą się od momentu rozpoczęcia się gojenia rany. Początkowe etapy gojenia przebiegają zawsze w taki sam sposób, dlatego nie można z całą pewnością przewidzieć jaki będzie finalny efekt procesu gojenia.

Blizny przykurczające są wynikiem nieprawidłowej techniki chirurga. Powstają, gdy kierunek cięcia jest niezgodny z przebiegiem włókien kolagenowych. Skutkiem tego jest pojawiające się napięcie blizny, przykurcz i znacznie zniekształcenie tkanek otaczających. Tego rodzaju blizny są przyczyną znacznego dyskomfortu u pacjenta.

Blizna zanikowa powstaje w przypadkach, gdy w trakcie procesu bliznowacenia nie jest wytwarzana odpowiednia ilość kolagenu żeby pokryć ubytek tkankowy.

7. Leczenie blizn

Leczenie blizn i bliznowców wymaga ogromnej indywidualizacji terapii zależnej od wielu czynników takich jak:

• wiek pacjenta,
• kształtu, wielkości i lokalizacji blizny,
• fazy dojrzewania - blizny,
• wcześniej stosowanych metod korekcji,
• predyspozycji genetycznej.

Istnieje wiele metod leczenia przerostowych blizn i bliznowców, metody dzielimy na:

nieinwazyjne:

• plastry silikonowe,
• żele silikonowe,
• opatrunki okluzyjne ze sterydami (fluorowanymi),
• opatrunki poliuretanowe piankowe,
• opatrunki hydrożelowe,
• opatrunki hydrokoloidowe,
• maści i kremy witaminowe (witaminy z grupy A, E),
• retinoidy/piling chemiczny,
• wyciąg z cebuli morskiej,
• wyciąg z cebuli morskiej + heparyna/alantoina,
• preparaty z macicy perłowej,
• masaże terapeutyczne/fizjoterapia,
• terapia uciskowa (presoterapia elastyczna).

Dodatkowo, możesz zdecydować się na zakup produktów kosmetycznych zawierających alfa-hydroksykwasy. Alfa-hydroksykwasy (AHA, Alpha Hydroxy Acids), stanowią grupę związków organicznych należącą do kwasów hydroksylowych. Występują w sposób naturalny w przyrodzie. W wielu kremach oraz preparatach możesz znaleźć kwasy AHA (np. kwas jabłkowy, kwas pirogronowy, kwas glikolowy, kwas mlekowy).

Substancje te stymulują odnowę komórkową, gdyż przyspieszają procesy usuwania obumarłych komórek z powierzchni skóry. Ponadto zmniejszają stany zapalne i zapobiegają tworzeniu się wyprysków. Już po miesiącu stosowania takiego preparatu zauważysz znaczną różnicę w wyglądzie skóry.

Metody fizjoterapeutyczne - przyczyniają się do usprawnienia procesu gojenia ran, a także pomagają w uzyskaniu sprawności w przypadku wystąpienia powikłań w postaci blizn przerosłych, przykurczających czy keloidów, które mogą niekorzystnie sprawność ruchową tego obszaru. Metody te uelastyczniają bliznę, przyczyniając się w ten sposób do usprawnienia uszkodzonej okolicy ciała, ponadto poprawiają estetykę uszkodzonego obszaru

Metody fizjoterapeutyczne stosowane w terapii blizn, zrostów pooperacyjnych czy innych zaburzeniach procesu gojenia ran to: 

• parafinoterapia wpływa korzystnie na blizny oraz zrosty pooperacyjne, jest także dobrym przygotowaniem do fizjoterapii,
• światło spolaryzowane przyspiesza proces gojenia się ran jednocześnie poprawiając mikrokrążenie,
• laseroterapia wskazana dla ran pooperacyjnych, w przypadku keloidów, stosowane są głównie lasery diodowe, Er:YAG-erbowo-yagowe, CO2-dwutlenkowowęglowe. Warto nadmienić, że ta metoda nie jest dla każdego. Zanim się na nią zdecydujesz, porozmawiaj ze specjalista na temat ewentualnych przeciwwskazań do wykonania zabiegu.
• ultradźwięki zwiększają rozciągliwość włókien kolagenowych - uelastyczniają bliznę,
• jonoforeza uelastycznienia bliznę.

W terapii blizn stosowane są również środki powszechnie używane w kosmetologii przyspieszające proces gojenia ran: 

• olejki eteryczne (rumianek, rozmaryn, lawenda) - zawierają tymol karwakol, substancje bakteriobójcze i antyseptyczne,
• balsam peruwiański jest cennym źródłem aldehydu cynamonowego, który skutecznie zwalcza bakterie Gram-ujemne,
• alantoina przyspiesza proliferacje komórek i tworzenie ziarniny,
• tlenek cynku działanie ściągające, antybakteryjne, wspomaga proces gojenia się ran,
• witaminy z grupy: A, C,
• olej rybi,
• wąkrotka (Centella asiatica) stosowana jest w formie ekstraktu wodno-alkoholowego, zwiększa syntezę kolagenu.

Opatrunki syntetyczne:

• błony poliuretanowe – przezroczyste, umożliwiają przenikanie wysięku, przepuszczalne dla powietrza i wody, samoprzylepne. Umożliwiają kontrolę środowiska rany, utrzymują wilgotne środowisko sprzyjające migracji komórek naskórka,
• pianki silikonowe sprzyjają migracji fibroblastów i komórek naskórka, absorbują wysięk,
• kompleksy złożone na bazie hydrokoloidu związanego na podłożu karboksymetylocelulozy, który żeluje się przy zetknięciu z wysiękiem. Półprzepuszczalna błona na powierzchni zewnętrznej nadaje im właściwości okluzyjne. Opatrunki te eliminują produkty rozpadu komórek i bakterie. Aktywują angiogenezę.

Terapia uciskowa jest to mechaniczna kompresja (ucisk) wywołany przez stosowanie pończoch uciskowych lub odpowiednich bandaży. Jest to efektywna forma terapii bliznowców i blizn przerosłych. Powoduje ona miejscowe niedokrwienie tkanek, ograniczenie aktywności fibroblastów oraz degenerację kolagenu. Skuteczność zależny od tego jak długo ucisk będzie utrzymywany. Rekomendowany ucisk to 25 mm Hg, ale efekty terapeutyczne uzyskuje się również przy wartości ucisku 5-15 mm Hg.

Terapia farmakologiczna:

Preparaty stosowane miejscowo:

• wyciąg z cebuli morskiej,
• scar - preparat zwierający wyciąg z masy perłowej.

Preparaty stosowane doogniskowo:

• iniekcje sterydowe 

Krioterapia polega na zastosowaniu na powierzchnię ciała temperatury kriogenicznej, poniżej 100 st. C, w czasie od 2 do 3 min. może być elementem terapii zastępczej bądź występować jako jedyna forma terapii: 

• metoda natryskowa: jest to rozpylenia czynnika chłodzącego z odległości 2-5 cm (mało skuteczna),
• metoda kontaktowa: stosujemy tu różnego kształtu i typu aplikatory, wykonane z metalu, który jest dobrym przewodnikiem termicznym,
• metoda doogniskowa: polega na wprowadzeniu w obręb tkanki specjalnych aplikatorów , najbardziej skuteczna.

Laseroterapia – stosowane są lasery Er:YAG, Nd:YAG, CO2, diodowe.

• procedury nie ablacyjne –metody o niewielkim stopniu inwazyjności, po zabiegu nie ma widocznych uszkodzeń naskórka-wykorzystywany jest laser Erbowo/ Yagowy,
• procedury ablacyjne- metody inwazyjne, uzyskane po nich wyniki są bardzo dobre, ale czas gojenia się wynosi około 1-2 tygodni-wykorzystywany jest laser CO2, Neodymowy.

Inwazyjne:

• wycięcie chirurgiczne-dermatochirurgia wycięcie blizny i ponowne zeszycie,
• operacje plastyczne z przesunięciem/użyciem płatów skórnych,
• laseroterapia,
• mikrodermoabrazja (blizny potrądzikowe),
• kriochirurgia,
• iniekcje preparatów sterydowych w miejsce blizny,
• mezoterapia igłowa i bezigłowa.

Leczenie przerostowych blizn i bliznowców jest trudne, często kosztowne i wiąże się z dużym ryzykiem nawrotów (w zależności od pacjenta i wybranej metody od ok. 20 do 100 proc.). Wiąże się też z cierpieniem fizycznym i psychicznym pacjentów. Najlepiej jest zatem na wczesnym etapie gojenia przeciwdziałać tworzeniu nieprawidłowej blizny.

Obecnie zgodnie z obowiązującymi zaleceniami opracowanymi przez grupę międzynarodowych ekspertów jako postępowanie pierwszego rzutu w profilaktyce nieprawidłowego bliznowacenia zalecane są:

• plastry silikonowe
• żele silikonowe

Ich użycie jest obecnie standardowym postępowaniem po zabiegach z zakresu chirurgii, chirurgii onkologicznej, chirurgii plastycznej. Plastry/żele silikonowe zmniejszają ryzyko nieprawidłowego bliznowacenia, ale poprawiają wygląd już istniejących blizn przerostowych i keloidów /w okresie do 10 lat od powstania blizny. Są łatwe i wygodne w użyciu, bezpieczne dobrze tolerowane. Optymalny czas stosowania to 90 dni. Jako efektywny sposób profilaktyki i leczenia blizn są chętnie stosowane i polecane przez pacjentów (testy konsumenckie).

8. Skuteczność silikonu w terapii blizn

Silikon dzięki właściwościom fizyko-chemicznym został potocznie nazywany drugą skórą. Dlatego plastry silikonowe są zalecane jako postępowanie pierwszego rzutu w profilaktyce i leczeniu nieprawidłowego bliznowacenia. Zastosowanie silikonu powoduje, że nad blizną tworzy się cienka, przeźroczysta "błona silikonowa", która zapewnia idealne warunki do odpowiedniej regeneracji. Skuteczność silikonu w leczeniu blizn została potwierdzona w 8 randomizowanych badaniach klinicznych i 27 metaanalizach. Silikon rozjaśnia i spłaszcza bliznę, poprawia jej wygląd i elastyczność. Ze względu na swoje unikalne działanie w profilaktyce i leczeniu blizn silikon uzyskał rekomendację Międzynarodowego Zespołu Ekspertów ds. Leczenia Blizn.

Silikon charakteryzuje się podobnymi parametrami fizycznymi jak naturalna skóra. Odpowiednią rozciągliwością i dobrą przepuszczalnością tlenu, stanowiąc jednocześnie swoistą barierę dla bakterii. Temperatura powierzchni skóry po aplikacji silikonu ( żel/plaster) podwyższa się o około 1 st. C, co znacząco wpływa na mechanizmy regeneracyjne blizny - pobudzając limfocyty, zwiększając wydzielanie enzymów hydrolitycznych ( kolagenozy) rozpuszczając dojrzałą tkanką blizny.

Silikon charakteryzuje się doskonałą tolerancją może być z powodzeniem stosowany także w przypadku skóry wrażliwej/alergicznej. W leczeniu i pielęgnacji blizn silikon stosuje się w formie żelu i plastrów. Każda z form wykazuje takie same właściwości fizykochemiczne i jest przeznaczony do terapii wszystkich rodzajów blizn. Natomiast ze względu na pewne indywidualne cechy każda z nich jest bardziej dostosowana do różnego typu i lokalizacji blizny.

Żel silikonowy przeznaczony jest do wszystkich rodzajów blizn, ale ze względu na wygodę stosowania polecany jest do blizn znajdujących się na ruchomych częściach ciała (kolana czy łokcie), znamion występujących w obrębie twarzy i dekoltu (blizny potrądzikowe, pozabiegowe, po nacięciu krocza) oraz na rozległe blizny, np. po oparzeniach czy rozstępy. Żel silikonowy naniesiony na bliznę powoduje normalizację produkcji kolagenu. To bardzo ważny czynnik zapobiegania bliznom przerostowym i keloidom, które powstają, gdy w regenerującej się tkance dochodzi do nadprodukcji kolagenu. Silikonowa błona nad blizną jest dodatkową ochroną gojącej się blizny przed bakteriami oraz możliwymi urazami z zewnątrz. Silikon w postaci żelu po użyciu pozostawia efekt matowej skóry, a jedwabista konsystencja preparatu ułatwia jego rozprowadzenie/stosowanie.

Plastry silikonowe są polecane do wszystkich blizn znajdujących się na płaskich powierzchniach ciała (brzuch-po cięciu cesarskim i operacjach ginekologicznych, klatka piersiowa, uda, piszczele itd.). Są też odpowiednie do blizn znajdujących się pod ubraniem – dzięki swej gładkiej powierzchni nie zaczepiają o odzież i nie brudzą jej. Ze względu na swoje właściwości adhezyjne plastry mają długi kontakt z blizną, jeden plaster może być stosowany nawet do 5 dni.

Ale największą skuteczność terapeutyczną uzyskujemy zmieniając plastry co 24 godziny. Należy pamiętać, aby raz dziennie zdjąć plaster, bliznę umyć neutralnym mydłem i osuszyć, po czym można ponownie przykleić ten sam plaster. Właściwości silikonu sprawiają, że takie opatrunki to duży komfort dla pacjenta. Plastry silikonowe są elastyczne, co wyklucza niemiłe uczucie ściągnięcia skóry i dyskomfort związany z noszeniem.

Silikon w leczeniu blizny nie ogranicza przepuszczalności tlenu – skóra pod plastrem naturalnie oddycha. Jednocześnie nadmierne parowanie wody z naskórka jest ograniczone, a tempo przepuszczalności pary wodnej podobne jest do warstwy rogowej skóry. W efekcie przy zastosowaniu silikonowego opatrunku blizna tworzy się w dobrze nawilżonej tkance, dzięki czemu jest miękka, elastyczna, nie boli i nie swędzi.

Wyjątkowe właściwości silikonu w postaci plastrów/żelu sprawiają że silikon może poprawić wygląd blizny dojrzałej nawet po 10 latach.

Według współczesnych zaleceń terapia silikonowa to:

• wysoka skuteczność terapeutyczna potwierdzona w wielu badaniach klinicznych,
• wysoki współczynnik tolerancji, brak objawów niepożądanych,
• innowacyjna forma plastra-najcieńszy plaster,
• forma żelu-matowy efekt stosowania,
• aktywne działanie preparatu 24 godziny/ na dobę,
• wysoka skuteczność w leczeniu blizny przerostowej do 85% i keloidów potwierdzona w skali VSS ( Vancuver Scar Scale ),
• wyjątkowe właściwości silikonu w postaci plastrów/żelu sprawiają że silikon może poprawić wygląd blizny dojrzałej nawet po 10 latach.

## Blizny na skórze - jak sobie z nimi radzić za pomocą domowych sposobów?

Istnieją pewne domowe sposoby, dzięki którym możemy poradzić sobie z bliznami na skórze? Do tego typu metod możemy zaliczyć np. odpowiednio wykonany makijaż.

8.1. Kosmetyki drogeryjne

Jeśli Ty również masz blizny potrądzikowe na skórze, staraj się wybierać podkłady mocno kryjące, z dużą zawartością pigmentu. Dzięki nim optycznie ujednolicisz kolor cery przy użyciu niewielkiej ilości produktu. Kosmetyczki zalecają stosowanie podkładów beztłuszczowych. Warto pamiętać o tej zasadzie. W przeciwnym razie znajdujące się w podkładzie składniki tłuszczowe mogą doprowadzić do zaczopowania ujść mieszków włosowych. W efekcie na powierzchni skóry będą tworzyć się zaskórniki i stany zapalne. Jeśli po nałożeniu na twarz podkładu uznasz, że blizny są widoczne, postaraj się dodać do makijażu również korektor. Kieruj się ważną zasadą - korektor powinien być o jeden odcień jaśniejszy od odcienia twojego naturalnego koloru skóry. Jeżeli jednak blizna ma charakter wypukły, to lepiej zastosować korektor w tonacji skóry. Korektory w sztyfcie charakteryzują się większą trwałością od korektorów w postaci płynnej. Te również możesz nałożyć za pomocą pędzelka. Blizny na twarzy różnią się od koloru naszej cery z pewnego powodu. Zmiany tę są strukturami ubogokomórkowymi. Ich powierzchnia może się błyszczeć bardziej niż inne części skóry. By temu zapobiec, postaraj się nałożyć na makijaż również puder. Kosmetyk ten rozproszy światło i sprawi, że powierzchnia skóry będzie wyglądała na bardziej matową. Puder wpłynie również na trwałość makijażu, będzie zapobiegał wyświecaniu się cery. Doskonale nadaje się również do wykonywania drobnych poprawek makijażowych.

8.2. Kosmetyki do makijażu profesjonalnego

Jeśli blizny na Twoim ciele są głębokie, rozległe i trudno opanować je zwykłymi kosmetykami kolorowymi, sięgnij po produkty do charakteryzacji, Są one znacnie gęstsze i nieodpowiednio stosowane mogą spowodować efekt maski. Jednak często są one najlepszym rozwiązaniem i sprawiają, że czujesz się lepiej sama ze sobą.

Odwiedź profesjonalny sklep z kosmetykami do makijażu profesjonalnego i charakteryzacji. Zaopatrz się tam w korektor i podkład do ciała, które są znacznie bardziej wytrzymałe i trwalsze niż typowe podkłady stosowane w okolicy twarzy. Kluczową rolę w tym wypadku odgrywa dobór odpowiedniego korektora. W przypadku zmian skórnych w kolorze czerwonym, np. świeżych blizn po trądziku, wybierz zielony korektor. Na zmiany o fioletowo-sinym kolorze zastosuj korektor w odcieniu żółtym. W przypadku starych blizn w kolorze perłowo-białym zastosuj korektor w kolorze skóry.

Pamietaj, by na powierzchnię skóry, którą będziesz „maskować”, nałożyć bogaty balsam. Odpowiednie nawilżenie spowoduje „wtopienie się” makijażu w odcień skóry. Dzięki temu uzyskujemy bardziej naturalny efekt. Nałożenie makijażu na skórę suchą, łuszczącą się może spowodować nierównomierne rozmieszczenie się podkładu. W efekcie skóra nie będzie jednolita.

Zanurz specjalny pędzel w korektorze. Zastosuj korektor w centrum blizny i rozetrzyj go dokładnie aż do jej krawędzi. Wklepuj go aż do momentu uzyskania najbardziej naturalnego wykończenia. Wyciśnij kroplę specjalnego podkładu do ciała na pędzel i nanieś go na powierzchnię blizny. Pamiętaj, aby preparat ten dokładnie rozetrzeć w obrębie brzegów blizny. Po chwili podkład wtopi się w skórę i ujednolici jej koloryt.

Na koniec zanurz pędzel od pudru w przezroczystym proszku utrwalającym (specjalny puder dostępny w profesjonalnych sklepach z produktami do makijażu). Nanieś odrobinę pudru na powierzchnię blizny. Spowoduje to utrwalenie kremowych produktów i nada skórze naturalne, matowe wykończenie.