Choroby skóry – objawy, rodzaje, diagnostyka i leczenie

Choroby skóry, czyli dermatozy, to grupa chorób o różnym podłożu, przebiegu i objawach, które manifestują się na ciele: wszystkich warstwach skóry oraz jej przydatkach, czyli paznokciach, gruczołach łojowych i potowych oraz włosach. Schorzenia mogą pojawić się w każdym wieku, a i przebiegać z okresami zaostrzeń i remisji (ustępowania objawów).

Typowym objawem dermatoz są przebarwienia i zmiany skórne, tak zwane wykwity, typowe dla danej jednostki chorobowej. Może to być grudka, guzek i guz, plamka, pęcherzyk i pęcherz, krosta oraz bąbel, a także owrzodzenie, przeczos, strup, łuska, szczelina, rozpadlina, nadżerka, blizna czy pęknięcie skóry. Dermatozom często towarzyszy świąd, ból, pieczenie czy rumień.

Objawami chorób skóry są przede wszystkim różnego rodzaju zmiany skórne, pojawiać się jednak mogą także symptomy jak podwyższona temperatura ciała czy osłabienie.

Jakie są choroby skóry? Ze względu na przyczyny wyróżnia się choroby:

• alergiczne: pokrzywka, wyprysk kontaktowy, atopowe zapalenie skóry (AZS), łojotokowe zapalenie skóry,
• wirusowe: półpasiec, brodawka wirusowa, opryszczka, mięczak zakaźny. Na skórze manifestują się także objawy chorób ogólnoustrojowych, takich jak różyczka, ospa czy odra,
• bakteryjne: róża, czyrak, liszajec zakaźny,
• grzybicze: grzybica skóry, grzybica stóp, grzybica paznokci,
• pasożytnicze: wszawica, świerzb,
• autoimmunologiczne: choroba Duhringa, pęcherzyca, liszaj płaski,
• o podłożu genetycznym: łuszczyca, bielactwo, rybia łuska arlekinowa,
• choroby tkanki łącznej: toczeń rumieniowaty układowy, twardzina układowa,
• nowotwory skóry: czerniak, rak kolczystokomórkowy skóry, rak podstawnokomórkowy,
• trądzik różowaty i inne typy choroby, łojotok,
• choroby zawodowe: wyprysk zawodowy,
• osutki polekowe: rumień wielopostaciowy polekowy,
• wywołane czynnikami fizycznymi lub chemicznymi: fotodermatoza, odmrożenie, oparzenie.

Najczęstsze choroby skóry u dorosłych i dzieci to reakcje alergiczne, trądzik, atopowe zapalenie skóry, grzybice skóry i paznokci, choroby zakaźne oraz łysienie.

Najgroźniejsze choroby skóry to rak skóry (najgroźniejszy jest czerniak złośliwy skóry), a także rak podstawnokomórkowy i rak kolczystokomórkowy, rybia łuska arlekinowa (choroba genetyczna o dramatycznym przebiegu), pęcherzowe oddzielanie się naskórka (rzadka choroba genetyczna) oraz erytrodermia, inaczej złuszczające zapalenie skóry.

Rzadkie choroby skóry są związane z mutacjami genetycznymi. Genodermatozy obejmują nadwrażliwość naskórka (np. pęcherzowe oddzielanie się naskórka), zaburzenia pigmentacji skóry (np. albinizm), nadmierne rogowacenie (np. choroba Dariera), tendencję do powstawania nowotworów i narośli skórnych (dysplazja Lewandowsky’ego-Lutza).

W diagnostyce chorób skóry kluczowe znaczenie ma badanie podmiotowe i przedmiotowe, ale i badania dodatkowe, nie tylko laboratoryjne z krwi czy kału, ale i takie jak:

• badanie lampą Wooda, polegające na naświetlaniu zmian skórnych promieniami UV o długości fali 320-400 nm, które wywołują zjawisko fluorescencji,
• badanie histopatologiczne, polegające na analizie wycinka skóry z miejsca zmiany. Dzięki niemu możliwe jest rozróżnienie zmian łagodnych od złośliwych,
• dermatoskopia. To nieinwazyjna metoda pozwalająca na ocenę poszczególnych elementów strukturalnych skóry, jej wytworów i błon śluzowych,
• kapilaroskopia, badanie służące do oceny mikrokrążenia,
• płatkowe testy skórne sprawdzające się przy podejrzeniu alergicznego charakteru zmian skórnych,
• posiew mikrobiologiczny. To badanie zlecane w przypadku podejrzenie grzybicy lub zakażeń bakteryjnych i wirusowych. Oprócz identyfikacji rodzaju patogenu odpowiedzialnego pozwala na określenie jego lekowrażliwości (antybiogram).

Leczenie chorób skóry zdecydowanie zależy od przyczyny choroby. Może je prowadzić zarówno dermatolog, jak i lekarz POZ.

W przypadku chorób alergicznych wdraża się leki antyhistaminowe oraz glikokortykosteroidy zwykle miejscowo na skórę. Bardzo ważne jest wyeliminowane czynnika, na który organizm reaguje nieprawidłowo. W przypadku alergii pokarmowej kluczowa jest dieta eliminacyjna.

Zmiany skórne w przebiegu chorób autoimmunologicznych mogą wymagać stosowania leczenia immunosupresyjnego. Zakażenia bakteryjne wymagają leczenia antybiotykami, wywołane przez wirusy - środkami przeciwwirusowymi, a zakażenia grzybicze lekami przeciwgrzybicznymi.