Endodoncja - czym jest? Wskazania i przebieg leczenia endodontycznego
Endodoncja to dział stomatologii zajmujący się diagnostyką i leczeniem chorób miazgi zęba oraz chorób tkanek okołowierzchołkowych. Endodonta to lekarz stomatolog, który przeprowadza leczenie kanałowe zębów, zwane również leczeniem endodontycznym. Jakie są wskazania do leczenia kanałowego zęba? W jakich okolicznościach stomatolog może odmówić wykonania zabiegu? Co jeszcze warto wiedzieć na temat endodoncji?
1. Co to jest endodoncja?
Endodoncja jest działem stomatologii, który zajmuje się zajmuje się rozpoznaniem oraz leczeniem chorób miazgi oraz tkanek okołowierzchołkowych. Podstawową metodą leczenia w endodoncji jest leczenie endodontyczne, znane pacjentom jako leczenie kanałowe zęba. Charakteryzuje się ono bardzo wysoką skutecznością. W trakcie zabiegu pacjentom podaje się znieczulenie miejscowe, ale samo leczenie jest dosyć czasochłonne.
Niezwykle ważną rolę w leczeniu odgrywa czyszczenie kanałowe zęba, a także usunięcie zainfekowanej albo obumarłej miazgi z kanałów korzeniowych. Po dokładnym wyczyszczeniu i opracowaniu kanały zęba wypełniane są gutaperką o płynnej konstystencji. Zapobiega to przedwczesnej ekstrakcji zęba.
Endodonta, czyli stomatolog specjalizujący się w leczeniu kanałowym, w swojej pracy wykorzystuje cienkie narzędzia piłujące, a także penetrujące. Niezwykle istotną rolę w endodoncji pełni także diagnostyka rentgenowska, a także kanałowe leczenie zębów pod mikroskopem.
2. Leczenie kanałowe zębów
Do zakażenia miazgi może dojść w wyniku rozwoju próchnicy. Wskutek infekcji powstaje stan zapalny, objawiający się intensywnym bólem. Chory często przyjmuje wtedy środki przeciwbólowe, które praktycznie w ogóle nie pomagają lub przynoszą tylko chwilową ulgę.
Jeśli ból zęba jest intensywny i żadne metody walki z nim nie przynoszą rezultatu, chory najczęściej zjawia się u stomatologa. Pacjent pragnie pozbyć się uporczywego bólu. W tym momencie z pomocą przychodzi leczenie endodontyczne.
Niekiedy źródło problemu tkwi w schorzeniach tkanek okołowierzchołkowych, w wyniku których ząb psuje się od korzenia. Wtedy leczenie endodontyczne także okazuje się najlepszą metodą na pozbycie się problemu. Nie da się ukryć, że żaden, nawet profesjonalnie wykonany, implant nie zastąpi naturalnego uzębienia, dlatego warto walczyć o każdy zainfekowany ząb.
Jakie przyrządy stomatologiczne wykorzystuje na co dzień stomatolog endodonta? Otóż, leczenie kanałowe zębów wykonuje się przy użyciu narzędzi dentystycznych o grubości ok. 0,06-0,4 mm. Nowoczesne technologie pozwalają na użycie specjalnego mikroskopu endodontycznego lub endometru w celu uzyskania lepszej kontroli nad procesem leczenia.
Pierwszy typ urządzeń stomatologicznych umożliwia dokładne obejrzenie kanałów i komory zęba. Z kolei endometry pozwalają na dokonanie precyzyjnego pomiaru głębokości kanału. W leczeniu kanałowym kanały zębowe uzupełniane są gutaperką i uszczelniaczami, nazywanymi sealerami.
Co do leczenia, do którego używany jest mikroskop lub endometr, często towarzyszy mu diagnostyka RTG. Leczenie kanałowe jest dość czasochłonne. Może obejmować nawet dwie godziny lub więcej. Całe leczenie wykonywane jest z reguły w czasie jednej wizyty u stomatologa, rzadziej rozkładane jest na kilka dni.
3. Endodoncja mikroskopowa - na czym polega?
Leczenie endodontyczne mikroskopowe to nic innego jak leczenie kanałowe zębów z wykorzystaniem mikroskopu. Specjalista przeprowadzający zabieg leczenia wykorzystuje mikroskop po to, aby mieć precyzyjne powiększenie obrazu leczonego zęba, a co za tym idzie o wiele dokładniejszy wgląd do kanałów zębowych pacjenta. Leczenie endodontyczne umożliwia niezwykle dokładne oczyszczenie systemu kanałowego.
Wykorzystywany przez stomatologa mikroskop znajduje się nad głową pacjenta, na specjalnym wysięgniku. Pozwala on na powiększenie obrazu korzeni, kanałów korzeniowych czy zębów trzonowych, znajdujących się w głębi jamy ustnej. W wielu przypadkach leczenie kanałowe bez użycia mikroskopu kończy się niepowodzeniem i pacjent musi ponownie zgłaszać się na leczenie stomatologiczne.
Ile kosztuje leczenie kanałowe zębów pod mikroskopem? Cena tego rodzaju leczenia jest wyższa niż koszt tradycyjnego leczenia endodontycznego bez mikroskopu. Za jeden ząb leczony pod mikroskopem trzeba zapłacić około 400-700 złotych. Leczenie zęba dwukanałowego może kosztować aż 1000 złotych. Ząb trzy lub czterokanałowy to koszt rzędu 1200 złotych.
4. Wskazania do leczenia kanałowego zęba
Jakie są najczęstsze wskazania do leczenia kanałowego? Wśród najpopularniejszych wskazań do tego rodzaju leczenia stomatologicznego endodonci wymieniają:
- zapalenie miazgi zęba,
- zgorzel lub martwica miazgi,
- zmiany okołowierzchołkowe,
- zęby uprzednio źle leczone kanałowo,nieszczelne wypełnienia kanałów, pozostałe w nich fragmenty narzędzi,
- wskazania protetyczne (przed wykonaniem korony lub mostu),
- zranienia miazgi powstałe w wyniku urazów,
- złamanie lub zwichnięcie zęba,
- głębokie ubytki próchnicze.
5. Przeciwwskazania do endodoncji
W trakcie wizyty u endodonty pacjent powinien poinformować specjalistę o wszelkich chorobach ogólnoustrojowych. Istnieją bowiem pewne przeciwwskazania do przeprowadzenia leczenia kanału zęba, miazgi oraz tkanek okołowierzchołkowych. Lekarz może odmówić leczenia pacjentom z chorobami naczyń, serca, nerek, stawów i zaburzeniami endokrynologicznymi.
Przeciwwskazaniem do wykonania zabiegu jest również hemofilia, zapalenie wsierdzia. Odmowę wykonania leczenia kanałowego mogą usłyszeć również pacjenci borykający się z niektórymi chorobami reumatycznymi lub zaburzeniami psychicznymi. Pacjentki spodziewające się dziecka przed podjęciem decyzji o leczeniu endodontycznym powinny porozmawiać ze swoim ginekologiem prowadzącym ciążę.
6. Przebieg leczenia kanałowego
Jak wygląda leczenie kanałowe zęba w praktyce? Leczenie kanałowe zęba krok po kroku to temat, który interesuje wielu pacjentów. Endodoncja przychodzi z pomocą, kiedy długo nieleczona próchnica powoduje stan zapalny miazgi zęba. Wraz z zapaleniem miazgi zęba pojawiają się takie objawy jak nadwrażliwość zęba na zmiany temperatury, obrzęk policzka, obrzęk dziąseł, uporczywe dolegliwości bólowe zęba, gorączka, zmęczenie.
Leczenie zęba kanałowo zwykle przebiega w kilku etapach. Jednym z ważnych etapów jest odpowiednie rozpoznanie. Dzięki zdjęciu RTG zębów lekarz może sprawdzić jak wygląda budowa oraz aktualny stan zębów, jaka jest liczba kanałów korzeniowych w danym zębie.
Ząb do leczenia kanałowego wymaga odpowiedniego oczyszczenia, zanim lekarz przeprowadzi kolejne kroki.
Przebieg leczenia kanałowego wygląda następująco:
- Otwarcie komory zęba i usunięcie martwej lub żywej miazgi przy znieczuleniu miejscowym.
- Pomiar długości roboczej i opracowanie kanałów zębowych – następuje wówczas całkowite usunięcie miazgi (nerwu) z kanału korzeniowego oraz wszelkich toksyn bakteryjnych z pobliskich kanalików zębinowych.
- Osuszenie kanałów.
- Wypełnienie kanałów – polega na zamknięciu światła kanałów. Pozwala to uniknąć przenikania bakterii. Do wypełniania kanałów na stałe służy gutaperka.
- Wypełnianie zęba materiałami kompozytowymi, ormocerowymi czy kompomerowymi.
Narodowy Fundusz Zdrowia oferuje ubezpieczonym bezpłatne leczenie kanałowe zębów przednich – siekaczy i kłów. Tymczasem leczenie zębów trzonowych i przedtrzonowych nie jest refundowane.
U osób niepełnoletnich leczenie endodontyczne wszystkich zębów wykonuje się nieodpłatnie. Wyjątkiem jest ząb wielokorzeniowy z zainfekowanym kanałem. Dobrze wykonana endodoncja skutecznie zwalcza uporczywy ból zęba.
7. Powikłania leczenia endodontycznego
Leczenie endodontyczne, zwane również leczeniem obarczone jest ryzykiem powikłań. Najpopularniejsze powikłania, które mogą pojawić się po zabiegu endodontycznym to:
- niedopełnienie bardzo zakrzywionego kanału,
- resorpcja i przewlekłe zapalenie,
- przedostanie się materiału z kanału do kości.
- złamanie narzędzia w miejscu, w którym występują kanały zęba,
- złamanie korony zęba
- przebicie kanału zęba,
- wystąpienie bólu i konieczność zastosowania leków przeciwbólowych i antybiotyków,
- problemy z wygojeniem po zabiegu endodontycznym.
8. Leczenie endodontyczne – zapobieganie
Najbardziej skuteczną metodą na uniknięcie leczenia endodontycznego jest prawidłowe dbanie o higienę jamy ustnej, dokładne czyszczenie przestrzeni międzyzębowych za pomocą nici dentystycznych lub niciowykałaczek, a także specjalnych szczoteczek.
Niezwykle ważne jest również regularne płukanie ust oraz zębów antybakteryjnymi płynami do płukania jamy ustnej. Z codziennej diety warto wykluczyć słodkie przekąski takie jak czekolada, batoniki, cukierki.
Nie należy również zapominać o regularnych wizytach stomatologicznych. Zawsze lepiej jest zapobiegać niż leczyć, dlatego okresowe kontrole u stomatologa mogą okazać się niezwykle pomocne.
