Garra rufa – wygląd, hodowla, fish pedicure

Garra rufa, czyli brzana ssąca, nazywana również cudakiem kamiennym czy doctorem fish, to gatunek ryb z rodziny karpiowatych (Cyprinidae). Żyje w subtropikalnych i tropikalnych wodach Azji Południowej i Azji Południowo-Wschodniej, a także w południowo-wschodniej części Turcji. Lubi wody czyste i dobrze natlenione, choć przystosowuje się do różnych środowisk. Zamieszkuje zarówno rzeki, strumienie, jak i jeziora, a nawet zamulone sadzawki. Odżywia się glonami oraz drobnymi organizmami, które znajduje wśród skał i kamieni.

W domowych akwariach nie spotyka się jej często. Swoją popularność zawdzięcza głównie gabinetom kosmetycznym i salonom SPA, w których jest wykorzystywana komercyjnie do różnych zabiegów, na przykład naturalnych peelingów czy pedicure.

Jak wygląda Garra rufa? Rybka ma nieco spłaszczone, wydłużone ciało o cylindrycznym kształcie i szarobrunatnym ubarwieniu z metalicznym połyskiem. Dorasta do 14 cm długości. Jest bezzębna, a jej dolna warga pełni rolę przyssawki, co umożliwia jej przyczepienie się do skał lub kamieni nawet przy silnym i rwącym nurcie wody. Między samcem a samicą brak większych różnic.

Nazwa doctor fish nie przylgnęła do Garra rufa przypadkowo. Rybki, dzięki preferowanemu sposobowi żywienia, są bardzo popularne w ichtioterapii chorób skóry. Ponieważ brzana ssąca może odżywiać się złuszczającym się naskórkiem lub chorą tkanką, wykorzystuje się ją w leczeniu łuszczycy, egzemy i innych schorzeń dermatologicznych, a także do peelingu naturalnego czy fish pedicure i manicure. Okazuje się, że rybki te nie tylko usuwają martwy naskórek, ale i wytwarzają enzym, który pozytywnie wpływa na chorą skórę.

Na czym polega zabieg z rybkami Garra rufa? Najpierw kosmetyczka myje i dezynfekuje skórę. W akwarium, w którym znajduje się kilkaset żywych rybek, zanurza się problematyczną część ciała, dłonie lub stopy. Rybki nie mają zębów, dlatego delikatnie oskubują zrogowaciały naskórek (co może lekko łaskotać). Zabiegi fish pedicure, rozpowszechnione od lat w krajach azjatyckich, w Europie i USA zyskują na popularności od niedawna. W Polsce koszt jednego zabiegu na stopy wynosi co najmniej 30 zł.

Wokół rybiego SPA pojawia się jednak wiele kontrowersji. Przeciwnicy tego typu praktyk podkreślają przede wszystkim ryzyko pojawienia się chorób i to nie tylko skórnych, przenoszonych przez rybki, z jednego pacjenta na kolejnych.

Garra rufa bywa oskarżana o bycie nosicielem AIDS, HIV czy WZW typu C. Skąd takie opinie? Ryby są wykorzystywane wielokrotnie do wykonywania zabiegów u kolejnych klientów. Wprawdzie wodę w akwarium można zmienić, ale rybek po każdym zabiegu odkazić się nie da (jak to się robi z narzędziami i akcesoriami).

Ponadto organizacje broniące praw zwierząt sprzeciwiają się wykorzystywaniu żywych ryb do zabiegów kosmetycznych z uwagi na to, że salony zwykle nieodpowiednio o nie dbają. Sprawę komplikuje fakt, że nie istnieją regulacje prawne, które określałyby wymagania sanitarne i obowiązki właścicieli salonów wykorzystujących w pracy brzanę ssącą.

Warto pamiętać, że istnieją różne przeciwwskazania do wykonywania fish pedicure. To:

• nosicielstwo zakaźnych chorób krwi,
• kurzajki,
• grzybica stóp,
• stany zapalne skóry, otarcia, niezagojone rany,
• zakażenie wirusem HBV, HCV, HIV,
• stopa cukrzycowa,
• stany obniżające odporność,
• zabieg depilacji woskiem lub golenie nóg w ciągu ostatniej doby,
• zaburzenia krzepnięcia lub leczenie przeciwzakrzepowe.

Rybki Garra rufa nie są specjalnie popularne, niemniej spotyka się je również w akwariach domowych. Jakie warunki należy zapewnić rybom? Zbiornik musi być duży, o minimalnej długości 120 cm i 40 litrów pojemności, koniecznie częściowo zarośnięty. Najlepiej, by było zaaranżowano go na wzór rwącego strumienia lub rzeki, z piaszczystym podłożem wymieszanym z drobnym żwirem. Dzięki temu rybki mają nie tylko dobre warunki do życia, ale i naturalne kryjówki. Temperatura powinna wynosić 15-28°C, a woda musi być bardzo czysta i dobrze natleniona.

W akwariach cudaki kamienne spożywają każdy rodzaj pokarmu. Odżywiają się żywymi larwami, pokarmem roślinnym, granulatem, pokarmem płatkowym i mrożonym. Długość ich życia wynosi 5-7 lat.

Rybki Garra rufa nie są drogie. Cena za jednego osobnika wynosi nie więcej niż 6 zł. Co istotne brzana ssąca to gatunek stadny. Trzymana pojedynczo może być agresywna w stosunku do innych ryb.