Jak zwalczyć trądzik?

Trądzik to złośliwa choroba skóry, która dotyka najczęściej osoby młode, skutecznie niszcząć ich poczucie wartości i wprawiając nastolatków w kompleksy. Bardzo często pozostawiają one po sobie blizny i delikatne nierówności na twarzy. Zadaniem dermatologii i chirurgii plastycznej jest łagodzenie zmian trądzikowych i minimalizowanie skutków trądziku. Problem można także próbować zwalczyć bardziej domowymi sposobami.

1. Czym jest trądzik

Trądzik jest chorobą skóry, której początek występuje w wieku pokwitania, kiedy to pod wpływem zmian hormonalnych (nadmiernej stymulacji androgenowej) dochodzi do nadmiernego pobudzenia czynności gruczołów łojowych (łojotoku).

Może dotyczyć osób bardzo młodych, ale zdarza się także u dorosłych. Czasem nawraca w okresie menopauzy.

Zobacz film: "Trądzik - podstawowe informacje"

1.1. Jak powsaje trądzik

Powstawanie trądziku wiąże się z nadmiernym wytwarzaniem łoju i wzmożonym rogowaceniem komórek przewodu wyprowadzającego gruczołów łojowych skóry. Nakładające się na siebie warstwy zrogowaciałego naskórka wypełniają przewód wyprowadzający gruczołu i zamykają jego ujście. Zablokowane ujście kanału gruczołu łojowego czopem łoju i zrogowaciałych komórek nazywamy zaskórnikiem – niezapalną postacią zmiany trądzikowej. Sytuacja nagromadzenia się zrogowaciałego naskórka oraz łoju sprzyja namnożeniu bakterii (obecnych normalnie na powierzchni skóry) w przewodzie wyprowadzającym.

Obecność bakterii przyciąga białe ciałka krwi i powoduje powstawanie pęcherzyków. Białe krwinki produkują enzym, który uszkadza ściany pęcherzyka, pozwalając, aby zawartość pęcherzyka weszła do skóry właściwej. Ten proces wywołuje reakcję postrzeganą jako stan zapalny: czerwone wypryski, krosty i guzki. Bakterie powodują tworzenie się wolnych kwasów tłuszczowych, które są drażniące i zwiększają proces zapalny pęcherzyka.

2. Objawy trądziku


Pojedyncze wypryski i zaskórniki jeszcze nie świadczą o trądziku. O tej chorobie można mówić, kiedy na powierzchni skóry pojawia się mnóstwo większych lub mniejszych zmian, często są to wypryski podskórne, ropne, bolesne - potocznie nazywane "wulkanami". Wypryski obejmują całą twarz, a ich mechaniczne usuwanie kończy się zwykle powstawaniem przebarwień i blizn.

Skóra objęta trądzikiem jest ponadto bardzo tłusta, świecąca. W przypadku pstrych zaburzeń produkcji sebum może się zdarzyć nawet, że osoby mające grzywkę muszą myć ją każdego dnia, ponieważ "przykleja" się ona do czoła i wchłania całe to sebum.

W przypadku dojrzewających nastolatek, a także dorosłych kobiet, objawy nasilają się w połowie cyklu i kilka dni przed miesiączką.

3. Leczenie trądziku

W większości przypadków aby złagodzić zmiany trądzikowe konieczne jest leczenie pod okiem lekarza dermatologa. Dermatolog będzie umiał prawidłowo ocenić, czy w danej postaci trądziku wystarczy leczenie miejscowe, czy należy włączyć preparaty przeciwtrądzikowe o działaniu ogólnym. Celem takiej terapii jest unormowanie produkcji łoju (ale nie odtłuszczenie skóry), zapobieganie reakcjom zapalnym i tworzeniu się ewentualnych blizn, usuwanie zaskórników i zapewnienie odpowiedniego poziomu nawilżenia skóry.

W leczeniu miejscowym stosuje się różnego rodzaju kremy, maści, płyny do użytku zewnętrznego. Do oczyszczania skóry używa się roztworów spirytusowych zawierających tymol, mentol oraz kwas salicylowy. Istnieją również preparaty gotowe, w których składzie znajdziemy antybiotyki w połączeniu z innymi składnikami Do stosowania miejscowo znajdziemy również produkty zawierające retinoidy. Inną grupą są środki zawierające kwas azelainowy.

Są też stosowane preparaty przeciwtrądzikowe zawierające siarkę strąconą. Preparaty te po wywołaniu przejściowego podrażnienia zmniejszają czynność i wielkość gruczołów łojowych oraz rogowacenie ujść mieszków włosowych. Stosuje się je zwykle przez wiele tygodni. W tym czasie nie należy się opalać i używać kosmetyków oraz leków zawierających alkohol. W łagodnych postaciach trądziku pospolitego można samemu wypróbować preparaty kosmetyczne i słabo działające leki dostępne w aptekach bez recepty.

W leczeniu ogólnym (doustnie) stosuje się antybiotyki (zwykle tetracyklinę, erytromycynę). Antybiotyki przyjmuje się według określonych schematów, w dawkach nieco innych niż w zakażeniach bakteryjnych, zwykle przez wiele tygodni, a nawet miesięcy. Dodatkowo stosuje się witaminy działające przeciwłojotokowo: PP, B2, C (należy unikać nadmiaru witaminy B12, gdyż ona sama może czasem wywoływać objawy trądzikowe).

W ciężkich postaciach choroby stosuje się retinoidy. Izotretinoinę należy przyjmować pod ścisłą kontrolą lekarza (możliwość poważnych działań ubocznych), Kobietom można zalecać przeciwtrądzikowe preparaty hormonalne o działaniu antyandrogenowym ale, ich stosowanie powinno odbywać się również pod ścisła kontrolą lekarza.

Łagodzenie zmian trądzikowych może odbywać się na wiele sposób. Należy jednak pamiętać, żeby przede wszystkim stosować się do zaleceń lekarza dermatologa.

3.1. Domowe sposoby na trądzik

Pamiętać należy, że przed zastosowaniem którejkolwiek metody należy skontaktować się z lekarzem, gdyż możliwe jest wystąpienie reakcji alergicznych.

Jedną z metod walki z trądzikiem jest bratek (zwany także fiołkiem trójbarwnym), znany przede wszystkim jako roślina ozdobna. Zielarze poznali jednak jego właściwości lecznicze. Napar z tej rośliny stosowano w wielu chorobach, między innymi dla jego właściwości antyseptycznych, zapobiegających nadmiernemu poceniu się, oczyszczających układ moczowy i korzystnie wpływających na układ pokarmowy.

Jego działanie przeciwbakteryjne sprawiło, iż bywa on stosowany w łagodzeniu schorzeń dermatologicznych (skórnych), takich jak trądzik czy wyprysk. Najlepiej stosować napar z bratka zarówno wewnętrznie jak i zewnętrznie. W większości sklepów zielarskich, aptek bądź sklepów ze zdrową żywnością znajdziemy herbatkę z bratka, którą wystarczy zalać gorącą wodą, aby po trzech minutach mieć gotowy, zaparzony napój. Na efekty działania herbatki należy czekać około trzech miesięcy. Początkowo zwykle następuje pogorszenie stanu cery – to znak, że organizm oczyszcza się z toksyn, które szukają ujścia i tak powstają nowe wypryski.

Jednak po trzech miesiącach cera staje się gładsza, a liczba zmian trądzikowych maleje. Wystudzony napar z bratka możemy zastosować jako kosmetyk – warto przemywać nim codziennie skórę ze zmianami trądzikowymi,

Innym domowym sposobem złagodzenia objawów trądziku, mogą być różne maseczki przygotowane z naturalnych produktów. Jedną z najstarszych metod jest też leczenie trądziku maseczkami z drożdży. Pokruszone drożdże należy wymieszać z wodą i sokiem z połowy cytryny. Zamiast wody, można też użyć mleka lub łyżki oliwy z oliwek.

Taka maseczka dostarczy skórze witamin, a dodatkowo regulująco wpłynie na ilość sebum (łoju) oraz zmniejszy widoczność wyprysków. Najlepiej stosować ją dwa razy w tygodniu na oczyszczoną skórę twarzy. Popularna jest również maseczka z naturalnego miodu, który wykazuje właściwości przeciwbakteryjne i łagodzące. Ciepły płynny miód należy zmieszać z kefirem bądź maślanką i nałożyć na twarz na około piętnaście minut.

Inne metody, których możesz spróbować:

• spróbuj zmienić mydło do kąpieli, 

• zawsze przed zaśnięciem zmywaj makijaż, 

• jeśli stosujesz środki antykoncepcyjne, zastanów się nad ich zmianą,

• pij dużo wody, pomaga ona w oczyszczaniu ciała z toksyn,

• aby otworzyć pory, użyj gorącej pary z dodatkiem olejków eterycznych,

• uprawiaj jogging,
• dbaj o prawidłową higienę snu,
• unikaj stresu.

4. Zapobieganie zmianom trądzikowym

Każda osoba zmagająca się z trądzikiem poszukuje odpowiedzi na pytaniem, jak łagodzić zmiany przez niego wywoływane? Sposobów walki z „pryszczami” jest wiele - od domowych metod, które stosowały nasze babcie po nowoczesne preparaty przeciwtrądzikowe dostępne w aptekach.

Nasze działania mające na celu poprawę stanu cery wymagają stosowania określonych zasad higieny, przestrzegania diety, stosowania preparatów pielęgnacyjnych miejscowo (zewnętrznie), a w wielu przypadkach, gdy zmiany trądzikowe są bardzo nasilone leczenia ogólnego.

5. Podstawowe zasady higieny przy trądziku

• zmieniaj ręcznik, którego używasz do twarzy lub stosuj ręczniki jednorazowe, powstrzyma to rozprzestrzenianie się infekcji.
• bezwzględnie pamiętaj o zmyciu makijażu na noc, a same kosmetyki używane do jego nałożenia powinny być beztłuszczowe i lekkie,
• do mycia twarzy stosuj zamiast mydła tzw. kostkę dermatologiczną, której ph jest przystosowane do ph skóry, dlatego nie wysusza ona skóry jak normalne mydło (wysuszenie skóry powoduje nadczynność gruczołów łojowych). Cerę trądzikową należy oczyszczać dwa razy dziennie,
• aby zmniejszyć intensywność i ilość zmian trądzikowych, pamiętaj o unikaniu pewnych produktów spożywczych, które mogą przyczyniać się do ich powstawania. Do produktów takich należą te bogate w tłuszcze zwierzęce, bądź te do których obróbki termicznej stosowane są tłuszcze wielokrotnego użycia. Wyeliminuj więc wszelkiego rodzaju przekąski, jak chipsy czy tzw. „fast foody”. W diecie osób z cerą trądzikową nie powinny również znajdować się słodzone napoje, słodycze, alkohol, papierosy. Pamiętaj również o unikaniu potraw mocno przyprawionych i słonych – ostre przyprawy i sól wpływają podrażniająco na cerę.
• w łagodzeniu zmian trądzikowych możesz wykorzystać domowe sposoby oraz preparaty ziołowe, których znaczenie odkrywały nasze babcie. Pamiętaj jednak o nie udokumentowanym naukowo działaniu tych preparatów,
• zadbaj o cotygodniowe złuszczanie obumarłych komórek naskórka, co znacznie poprawia wygląd skóry. Taki peeling można przyrządzić samemu, najprościej to zmieszać cukier z preparatem oczyszczającym lub jogurtem,
• dobrym pomysłem może być wizyta na saunie lub zastosowanie w domu parówki. Kąpiel parowa odblokowuje pory, dzięki czemu ich zawartość łatwiej wydostaje się na zewnątrz. Za każdym razem po zakończeniu takiej kąpieli należy użyć toniku lub ochlapać twarz zimną wodą, aby zamknąć pory skórne.