Łupież pstry – skąd się bierze, jak wygląda i jak się go pozbyć?

Łupież pstry (Pityriasis versicolor) to bardzo częsta przewlekła, dermatologiczna choroba skóry o charakterze grzybiczym, która ma tendencję do nawrotów. Objawia się zmianami w postaci przebarwień oraz odbarwień skóry.

Łupież pstry pojawia się zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Choć choroba dotyczy osób w każdym wieku, najczęściej rozwija się u ludzi młodych. Ma to związek z burzą hormonalną w okresie dojrzewania, nadmierną potliwością oraz zmianami warstwy tłuszczowej na powierzchni skóry.

Choroba występuje u ludzi na całym świecie, głównie wśród mieszkańców regionów tropikalnych, gdzie z łupieżem pstrym zmaga się nawet 40% populacji (w Europie schorzenie dotyczy maksymalnie 4% populacji).

Jakie są przyczyny łupieżu pstrego?

Pityriasis versicolor wywołuje grzyb drożdżopodobny Malassezia, najczęściej Malassezia furfur. Drobnoustrój zasiedla skórę, głównie owłosioną głowy, karku i barków także zdrowych osób. Dlaczego patogen, który fizjologicznie wchodzi w skład mikrobioty skóry, u niektórych osób wykazuje działanie chorobotwórcze? Proces aktywują różne czynniki.

Powstaniu łupieżu pstrego sprzyja zwiększone wydzielanie łoju i wilgotność skóry, ale i zaburzenia układu odpornościowego. To dlatego schorzenie obserwuje się często u osób zakażonych HIV czy biorców przeszczepów.

Łupież pstry jest zaraźliwy. Można się nim zarazić od osoby, która się z nim zmaga, na przykład pożyczenie ubrań czy używanie tego samego ręcznika.

Łupież pstry występuje zwykle na karku, ramionach, plecach, klatce piersiowej. Choroba wywołuje różne objawy, w zależności od zaawansowania grzybicy oraz lokalizacji zmian.

Schorzenie sprawia, że na skórze pojawiają się plamy o różnym zabarwieniu. Jest to spowodowane zaburzeniami produkcji melaniny pod wpływem substancji wytwarzanych przez grzyby (w konsekwencji plamy zajęte drobnoustrojami grzybiczymi są pozbawione prawidłowej ilości pigmentu). Zmiany początkowo są różowe, a następnie żółte lub brunatne. Mają różną wielkość, mogą się z czasem powiększać, rozsiewać i zlewać.

Typowa jest także obecność drobnych łusek oraz to, że po ekspozycji na słońce na ciele pojawiają się białe i dobrze odgraniczone plamy. Zdarza się, że wywołują świąd, często jednak nie wywołują dyskomfortu. Charakterystyczne jest to, że choroba ma tendencję do nawrotów.

Łupież pstry rozpoznaje dermatolog na podstawie wyglądu skóry (pomocna jest lampa Wooda). W celu potwierdzenia przeprowadza się badanie mykologiczne.

Dobór terapii zależy od przebiegu choroby oraz jej przyczyn. Powinien to zrobić lekarz. Zasadniczo leczenie choroby polega na używaniu szamponów przeciwgrzybiczych.

Wdraża się także leki przeciwgrzybicze: miejscowo lub ogólnie przy długotrwałym zakażeniu lub nasileniu zmian chorobowych. Zwykle obejmuje ono stosowanie doustnie flukonazolu przez 2–4 tygodnie lub itrakonazolu przez 1–2 tygodnie. Skuteczne są także aplikowane na zmienioną chorobowo skórę pochodne azolowe w kremach.

Bardzo ważne jest dbanie o higienę osobistą. Przede wszystkim trzeba zaopatrzyć się w szampon przeciwłupieżowy, który zawiera siarczek selenu, pochodne azolowe, oktopiroks, pitytonian cynku). Nie mniej istotne jest, by pamiętać o kilku zasadach.

Po pierwsze preparat należy spienić i pozostawić na powierzchni skóry na kilka minut oraz dokładnie spłukać za pomocą strumienia bieżącej wody. To umożliwia substancji czynnej odpowiednie działanie. Po drugie, by uniknąć nawrotów, po wyleczeniu skóry dobrze jest raz na jakiś czas zastosować szampon o działaniu przeciwgrzybiczym.

Przy łupieżu pstrym trzeba także zadbać o odpowiednią pielęgnację skóry. Warto wybrać dermokosmetyki, które zawierają sól Epson, selen, cynk czy miedź. Nie należy używać ciężkich kosmetyków, które zapychają pory skóry.

Podjęcie działań terapeutycznych i profilaktycznych jest ważne, ponieważ nieleczony łupież pstry skutkuje uszkodzeniem skóry. Sprawia, że pojawiają się nieestetyczne blizny i przebarwienia. W leczeniu schorzenia bardzo ważna jest konsekwencja w stosowaniu preparatów leczniczych.