Nadtlenek benzoilu – kosmetyki, właściwości i działanie

Nadtlenek benzoilu (Benzoyl Peroxide) to organiczny związek chemiczny o wzorze (C6H5CO)2O2, który jest otrzymywany w reakcji chlorku benzoilu z nadtlenkiem wodoru w środowisku alkalicznym.

Substancja jest wykorzystywana w medycynie i kosmetologii. Występuje zarówno jako odrębny preparat, jak i w połączeniu z innymi substancjami czynnymi, głównie w produktach przeciwtrądzikowych. Te są dostępne w różnych stężeniach, w postaci żeli, kremów, mydeł, toników i innych produktów do stosowania miejscowego. Produkty z nadtlenkiem benzoilu są dostępne w aptece bez recepty.

Nadtlenek benzoilu – kosmetyki i leki

Na polskim rynku farmaceutycznym nadtlenek benzoilu można spotkać przede wszystkim w trzech formach do podania miejscowego jako:

• nadtlenek benzoilu maść,
• nadtlenek benzoilu żel,
• nadtlenek benzoilu krem.

Preparaty przeciwtrądzikowe do stosowania miejscowego na skórę zawierające nadtlenek benzoilu to:

• Akneroxid 5 (żel),
• Akneroxid 10 (żel),
• Aquaclin 0,05 g/g 30g (żel),
• Benzacne (żel).

Dostępne są także substancje złożone zawierające nadtlenek benzoilu i klindamycynę oraz adapalen.

Benzoilu nadtlenek ma właściwości przeciwtrądzikowe i przeciwzapalne, przeciwbakteryjne przeciwłojotokowe, wysuszające, miejscowo znieczulające, przeciwświądowe, keratolityczne oraz przeciwłojotokowe.

Oznacza to, że niszczy bakterie (głównie na bakterie Propionibacterium acnes, Staphylococcus epidermidis oraz Micrococcacea), reguluje pracę gruczołów łojowych, złuszcza martwy naskórek, pobudza syntezę kolagenu, przyspiesza gojenie ran. Działa także wysuszająco na powstające wykwity skórne, wykazuje działanie miejscowo znieczulające oraz przeciwzapalne.

Nadtlenek benzoilu stosuje się w leczeniu trądziku umiarkowanego do ciężkiego, zarówno u młodzieży, jak i u dorosłych. Wskazaniem do stosowania nadtlenku benzoilu jest przede wszystkim trądzik pospolity typu grudkowo-krostkowego.

Substancję traktuje się jako lek wspomagający w leczeniu cięższych postaci trądziku razem z antybiotykami doustnymi, preparatami siarkowymi oraz kwasem salicylowym. Pozostałe wskazania to ropne zakażenia skóry i nasilony łojotok.

Dlaczego nadtlenek benzoilu jest tak skuteczny w leczeniu trądziku? Okazuje się, że działa na skórę poprzez kilka mechanizmów odpowiedzialnych zadziałanie:

• bakteriobójcze. Zabija bakterie, które rozwijają się w zatkanych porach skóry i przyczyniają się do powstawania krostek oraz stanów zapalnych czy zaskórników. Działanie przeciwbakteryjne polega na uwolnieniu z cząsteczki nadtlenku benzoilu aktywnego tlenu atomowego, który hamuje rozwój bakterii beztlenowych,
• złuszczające. Pomaga usuwać martwe komórki skóry, odblokowując pory i zapobiegając powstawaniu zaskórników,
• przeciwzapalne. Substancja zmniejsza obrzęk i zaczerwienienie skóry związane z trądzikiem.

Jak długo należy stosować nadtlenek benzoilu, aby zobaczyć pierwsze efekty? To zależy, głównie od indywidualnych cech skóry, regularności stosowania (regularność w stosowaniu może przyspieszyć pojawienie się pierwszych efektów) oraz stopnia nasilenia trądziku i stężenia substancji w preparacie leczniczym (wyższe stężenia mogą być skuteczniejsze, ale i bardziej drażniące dla skóry).

Niemniej przyjmuje się, że efekty stosowania nadtlenku benzoilu mogą być zauważalne po kilku tygodniach regularnego stosowania (czasem może to jednak potrwać nawet kilka miesięcy). Jeśli po kilku tygodniach nie nastąpi żadna widoczna poprawa bądź stan skóry się pogorszy, należy skonsultować się z dermatologiem.

Jakie są potencjalne skutki uboczne stosowania nadtlenku benzoilu i jak ich unikać? Nadtlenek benzoilu należy stosować z umiarem i ostrożnością, ponieważ może wywołać skutki uboczne. Do najczęściej obserwowanych działań niepożądanych zalicza się podrażnienie skóry (pieczenie, zaczerwienienie, wysuszenie i podrażnienie skóry) oraz objawy nadwrażliwości.

Stąd bardzo ważne jest, by stosować go zgodnie z zaleceniami lekarza lub producenta preparatu leczniczego, a przed rozpoczęciem stosowania produktów zawierających nadtlenek benzoilu wykonać test uczuleniowy na małym obszarze skóry, aby sprawdzić, czy nie pojawią się niepożądane reakcje skórne.

Nadtlenku benzoilu nie należy stosować na śluzówki i rany, doocznie, w pobliżu ust, nosa oraz u pacjentów ciepiących na atopowe zapalenie skóry (AZS). Podczas terapii trzeba unikać nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV. Zaleca się też stosowanie kremu z filtrem przeciwsłonecznym. Benzoyl Peroxide nie może być łączony z substancjami drażniącymi, złuszczającymi oraz redukującymi. Warto pamiętać, że substancja może odbarwiać tkaniny.