Pielęgnacja skóry suchej, wrażliwej i atopowej
Skóra jest narządem dbającym o utrzymanie optymalnego nawilżenia organizmu, ponieważ dzięki barierze naskórkowej chroni go przed utratą wody. Tworzą ją lipidy znajdujące się między komórkami naskórka oraz płaszcz hydrolipidowy (nazywany naturalnym czynnikiem nawilżającym).
1. Problem z suchością skóry
Suchość skóry pojawia się wówczas, gdy dochodzi do uszkodzenia tej bariery lub gdy ilość wody traconej przez naskórek jest większa od możliwości nawodnienia. Może być również związana ze spadkiem wydzielania sebum, niedoborem wody, a także deficytem czynników zatrzymujących i wiążących wodę w skórze.
Statystycznie suchość skóry dotyczy około 15–20 proc. populacji, a częstość jej występowania z roku na rok wzrasta. Problem ten może pojawić się u każdego człowieka, niezależnie od wieku i płci. Najczęściej dotyka osoby po 60. roku życia. Może być skutkiem działania zarówno czynników wewnętrznych (endogennych), jak i zewnętrznych (egzogennych). Do pierwszych zaliczamy m.in. uwarunkowania genetyczne, przewlekłe choroby somatyczne (np. astma, choroby tarczycy), inne schorzenia dermatologiczne (np. atopowe zapalenie skóry), niewystarczającą produkcję łoju, biologiczne starzenie się skóry i inne. Drugie to głównie czynniki środowiskowe, takie jak promieniowanie UV, nieprawidłowa dieta, ale też niektóre leki czy brak prawidłowej pielęgnacji skóry.
Suchość skóry objawia się zaczerwienieniem, nadmiernym złuszczaniem, zmatowieniem. W jej obrębie mogą pojawiać się pęknięcia oraz podrażnienia. Jest ona mniej elastyczna, traci swoją miękkość, staje się cieńsza i tym samym bardziej podatna na uszkodzenia. Najczęściej dolegliwość tę obserwujemy na odsłoniętych częściach ciała, czyli ramionach, dłoniach, łydkach, kostkach. Towarzyszą jej również inne, subiektywne objawy, takie jak świąd, pieczenie.
Z problemem skóry suchej i wrażliwej bardzo często zmagają sie osoby z tendencją do atopii. Atopia jest to, najogólniej mówiąc, predyspozycja do rozwoju różnych chorób alergicznych. Jej najczęstszym przejawem jest atopowe zapalenie skóry. W potocznym języku mówi się po prostu o skórze atopowej. Jest ona szczególnie wrażliwa i ma tendencję do przesuszania się. Dodatkowo jest bardziej podatna na różnego rodzaju podrażnienia, zarówno przez czynniki fizyczne (np. zmiany temperatury, wiatr), jak i chemiczne (np. nieodpowiednie kosmetyki). U osób ze skórą atopową znacznie częściej dochodzi do powierzchownych zakażeń skóry. Zmiany atopowe najczęściej pojawiają się na zgięciowych powierzchniach kończyn (np. wewnętrzne strony łokci, kolan), ale mogą też wystąpić w innych miejscach. Zmieniona atopowo skóra staje się czerwona, łuszczy się, pojawia się także nasilony świąd.
2. Pielęgnacja suchej skóry
Nieprawidłowa pielęgnacja suchej skóry może prowadzić do jej znacznego ścieńczenia, zwiększając podatność na uszkodzenie. Znacznie przesuszona, może stanowić wrota do zakażeń bakteryjnych czy grzybiczych. Odpowiednia troska ma na celu przywrócenie prawidłowego funkcjonowania naskórka i odtworzenie naturalnej bariery naskórkowej.
W przypadku suchości skóry leczenie jest uzależnione od przyczyn powstania tej dolegliwości, jej nasilenia oraz współistnienia lub nie innych chorób skóry. Jeżeli objawy nadmiernej suchości rozwinęły się z powodu zbyt długiego oddziaływania szkodliwych czynników środowiskowych, bardzo często mają one charakter przejściowy, a zupełnie podstawowe znaczenie ma wówczas właściwa i systematyczna dbałość.
Celem pielęgnacji dermatologicznej suchej skóry jest regeneracja uszkodzonej bariery naskórkowej, zmniejszenie utraty wody z powierzchni skóry oraz zapobieganie powikłaniom (najczęściej zakażeniom grzybiczym i bakteryjnym).
W pielęgnacji suchej skóry najczęściej stosowane są tzw. emolienty, czyli środki obojętne biologicznie. Są one odpowiedzialne za utrzymanie prawidłowego poziomu nawilżenia. Działanie zmiękczające tych preparatów polega na zwiększeniu uwodnienia naskórka przez wytworzenie „powłoki” lipidowej utrudniającej ucieczkę wody. Tego typu kosmetyki mają unikalny skład (m.in.: ceramidy, fitosfingozynę, dimetikon, kwas hialuronowy, cholesterol), dzięki czemu zapobiegają podrażnieniom oraz widocznie zmniejszają zaczerwienienie. Ponieważ po zastosowaniu pozostawiają na skórze lekki film ochronny, utrudniona jest przeznaskórkowa utrata wody.
Ceramidy są naturalnym składnikiem ludzkiej bariery naskórkowej, biorą udział w zatrzymywaniu wody w naskórku. Naukowo udowodniono niedobór ceramidów u osób chorujących na atopowe zapalenie skóry.
Fitosfingozyna jest łatwo wchłaniana przez skórę, gdzie jest metabolizowana przez keratynocyty. Wpływa też na prawidłową syntezę ceramidów (podnosi ich poziom w skórze), przez co wzmacnia barierę naskórkową i chroni przed promieniowaniem UV.
Dimetikon wykazuje działanie osłaniające wobec tkanek, a przez wytwarzanie filmu ochronnego zabezpiecza skórę oraz błony śluzowe przed działaniem czynników zewnętrznych. Dzięki niemu skóra staje się odpowiednio nawilżona i gładka.
Kwas hialuronowy to substancja naturalnie występująca w skórze, dlatego jego stosowanie nie niesie żadnych zagrożeń ani nie stwarza ryzyka alergii. Doskonale wiąże cząsteczki wody i trwale utrzymuje je w naskórku, dlatego jest używany w celu silnego nawilżenia skóry. Z kolei cholesterol bierze udział w odbudowie płaszcza lipidowego, a tym samym zapobiega przeznaskórkowej utracie wody.
Należy pamiętać, iż odpowiednia pielęgnacja skóry suchej, wrażliwej i atopowej wymaga systematycznego stosowania preparatów, które zapewniają jej optymalne nawilżenie.