Potliwość dłoni i stóp - przyczyny, objawy, leczenie nadpotliwości
Potliwość dłoni i stóp, której objawem są mokre dłonie czy stopy, jest bardzo uciążliwą przypadłością. Odpowiada za nią wiele różnych przyczyn. Jakie domowe sposoby mogą pomóc w redukcji pocenia się rąk i nóg? Na czym polega leczenie nadpotliwości?
1. Co to jest potliwość dłoni i stóp?
Potliwość dłoni i stóp to fizjologiczny proces, którego celem jest chłodzenie i oczyszczanie organizmu. Pocenie się pozwala również zachować odpowiednie nawilżenie skóry. To dlatego pocimy się podczas wysiłku fizycznego, w sytuacji stresowej czy w wysokiej temperaturze otoczenia.
Pot produkowany jest w gruczołach potowych zlokalizowanych niemal na całym ciele (poza gałkami ocznymi oraz wargami). Większość struktur znajduje się pod pachami, w pachwinach, na powierzchni dłoni oraz na podeszwie stóp, ale i w łokciach, pod kolanami oraz na czole.
Wyróżnia się gruczoły ekrynowe (które uchodzą na powierzchnię skóry) i gruczoły apokrynowe (które uchodzą do mieszków włosowych, wydzielają pot pod wpływem bodźców emocjonalnych).
Warto pamiętać, że wydzielanie potu jest procesem nieświadomym. Kontroluje go przede wszystkim współczulny układ nerwowy. Jego wzmożona aktywność układu powoduje nadpotliwość.
Pocenie oraz okresowa bądź sporadyczna nadpotliwość są normalne. Problemem jest, gdy nadmierne pocenie występuje często bądź towarzyszy stale i jest przy tym dokuczliwe i krępujące.
2. Czym jest nadpotliwość?
Nadpotliwość (hiperhydroza) to pojęcie oznaczające zaburzone funkcjonowanie gruczołów potowych, co skutkuje nadprodukcją potu nieadekwatną do potrzeb. Jej przejawem jest zwykle nadmierna potliwość dłoni i stóp, ale również skóry głowy czy pach. Problem nadpotliwości najczęściej pojawia się w okresie dojrzewania.
Nadmierne pocenie się oznacza, że pot jest wydzielany w większej ilości, niż jest niezbędna do prawidłowej termoregulacji. O nadpotliwości mówi się, gdy ilość wydzielanego potu jest nie tylko wyższa od standardowej, ale i niezależna od temperatury ciała lub od intensywności podejmowanego wysiłku fizycznego.
Jakie są główne przyczyny nadmiernego pocenia się rąk i nóg? Okazuje się, że bardzo różne. Nadpotliwość pierwotna jest uwarunkowana czynnikami genetycznymi, ale również środowiskowymi i emocjonalnymi. Dotyczy głównie nastolatków i jest ograniczona do skóry dłoni, stóp i pach.
Przyczyny nadmiernej potliwości to:
- nieodpowiedni strój (odzież wykonana z syntetycznych, nieprzewiewnych materiałów)
- niewłaściwa dieta (ostre przyprawy, nadmiar kofeiny),
- przyjmowanie leków (np. antybiotyki, antydepresanty, leki przeciwbólowe i przeciwzapalne).
- stres (pocenie psychiczne). Problem pojawia się, gdy pojawia się nadmierna potliwość oraz nudności, przyspieszone bicie serca, silny lęk.
Z kolei nadpotliwość wtórna (postać miejscowa i postać uogólniona) jest związana z chorobą lub zaburzeniem w zakresie funkcjonowania ustroju. To na przykład infekcja bakteryjna lub wirusowa, zaburzenia hormonalne (np. menopauza, nadczynność tarczycy, ciąża), zaburzenia metaboliczne (np. otyłość, cukrzyca – stan hipoglikemii), nowotwory, choroby układowe (np. reumatoidalne zapalenie stawów).
Etiologia pierwotnej nadpotliwości może być także nieznana, dlatego określa się ją również jako nadpotliwość idiopatyczna.
3. Nadmierna potliwość dłoni i stóp – domowe sposoby i leczenie
Jeśli chodzi o nadpotliwość, to zarówno w leczeniu objawowym, jak i przyczynowym stosowane mogą być produkty kosmetyczne i ziołowe oraz specjalistyczne zabiegi dermatologiczne.
Pomocne są na przykład preparaty ziołowe stosowane w formie naparów, ale i kąpieli (np. melisa, szałwia, pokrzywa i skrzyp polny). Gdy nadmierna potliwość dotyczy także innych części ciała, należy stosować antyperspiranty lub blokery (oraz szczególnie dbać o higienę).
Czasem wskazane są preparaty ziołowe preparaty o działaniu uspokajającym. Warto wypróbować również techniki relaksacyjne lub zdecydować się na psychoterapię, jeżeli przyczyną jest stres bądź lęk czy napady paniki.
4. Nadmierna potliwość dłoni i stóp – leczenie
Aby pozbyć się nadmiernej potliwości dłoni i stóp, która jest krępująca i utrudnia życie, najpierw trzeba rozpoznać problem i znaleźć jego przyczynę. Czasami konieczna jest pomoc lekarza rodzinnego, endokrynologa czy dermatologa.
Jeśli za nadmierną potliwość dłoni i stóp odpowiada zaburzenie czy choroba, należy dążyć do jej wyleczenia. W pozostałych przypadkach pomóc mogą pomóc nie tylko domowe sposoby, ale i leki oraz profesjonalne zabiegi.
Zastosowanie znajdują leki przeciwcholinergiczne, blokery kanału wapniowego, klonidyna i benzodiazepiny, które są skutecznie w łagodzeniu objawów nadpotliwości. Z uwagi na wysokie ryzyko wystąpienia działań niepożądanych nie są zalecane w leczeniu nadmiernego pocenia u dzieci.
Jakie jest dostępne leczenie medyczne na nadmierne pocenie się rąk i stóp? Skuteczne są takie zabiegi jak na przykład jonoforeza (porażenie kanałów jonowych poprzez niskie natężenie prądu). Dzięki temu nadmierna aktywność gruczołów potowych zostaje zahamowana. Jest bardzo skuteczna w leczeniu nadpotliwości stóp. Dla skuteczności efektu serię zabiegów należy wykonywać co 3-5 dni przez 2-4 tygodnie (potem rzadziej dla podtrzymania efektu).
W leczeniu nadmiernej potliwości stóp i dłoni sprawdza się także radiofrekwencja mikroigłowa (koagulacja frakcyjna). Po znieczuleniu miejscowym skórę nakłuwa się głowicą z igłami podgrzewanymi w skórze do około 60 stopni. Zabieg należy powtórzyć po miesiącu i po dwóch miesiącach.
Za najbardziej skuteczną metodę leczenia nadpotliwości dłoni i stóp specjaliści uznają wstrzyknięcie botoksu w okolice obszaru dotkniętego nadmierną potliwością. Toksyna botulinowa typu A hamuje aktywność gruczołów potowych, a efekt utrzymuje się 6 miesięcy).
Zastosowanie znajduje również zabieg sympatektomii, polegający na chirurgicznym przecięciu ciągłości układu współczulnego.
