Ścięgno – rodzaje urazów, objawy, leczenie
Podczas wysiłku fizycznego ścięgna są narażone na różnego rodzaju urazy. Mogą zostać naciągnięte, naderwane lub zerwane. Sprawdźmy jak może dojść do urazów ścięgna i jakie są ich objawy.
1. Ścięgno – charakterystyka
W ludzkim organizmie występują różne rodzaje ścięgien. Ich kształt zależy od budowy danych mięśni. Ścięgna to włókniste twory składające się ze zbitej tkanki łącznej o srebrzysto-białej barwie. Są one przedłużeniem mięśni przenoszącym siłę skurczu mięśniowego do kości. Niektóre z nich mogą być walcowate, inne natomiast spłaszczone. Część ścięgien (np. mięśnia poprzecznego brzucha) mają postać płaskiej, szerokiej błony, którą nazywa się rozcięgnem. Pomiędzy włóknami ścięgna znajdują się fibrocyty. Ich ułożenie określa się szeregami Ranvieda.
Sprężystość ścięgien jest znikoma. Mogą wydłużyć się o około 4% swojej długości. Długość i grubość ścięgna dopasowana jest do kurczliwości danego mięśnia i ruchu w stawie.
2. Ścięgno – rodzaje urazów
Podczas nadmiernego wysiłku fizycznego lub nieodpowiedniej rozgrzewki może dojść do bolesnych urazów ścięgna.
2.1. Naciągnięcie ścięgna
Do naciągnięcia ścięgna dochodzi przy nadmiernym wysiłku fizycznym. W przeciwieństwie do naderwania lub zerwania, liczba przerwanych miofibryli jest niewielka i wynosi około 5%. Przy naciągnięciu powstaje charakterystyczny obrzęk lub krwiak. Każdy ruch kontuzjowanego miejsca wiąże się z silnym bólem. Miejsce urazu jest wrażliwe na dotyk. Regeneracja naciągniętego ścięgna zajmuje kilka dni. W tym czasie należy ograniczyć aktywność fizyczną, aby nie pogłębić urazu.
2.2. Naderwanie ścięgna
Podobnie jak w przypadku naciągnięcia, do naderwania ścięgna zazwyczaj dochodzi przy zbyt dużym obciążeniu. Najczęściej podczas długotrwałego wykonywania tego samego ruchu. Przy przeciążeniu dochodzi do rozerwania włókien ścięgnistych, co objawia się natychmiastowym bólem. Naderwaniu ścięgna towarzyszy ból, stan zapalny i obrzęk. W okolicach naderwania pojawiają się siniaki. Naderwane ścięgno nie wymaga operacji, lecz istotne, aby było odpowiednio wyleczone. Po doznaniu tego typu urazu ścięgno będzie w przyszłości bardziej podatne na kontuzje.
2.3. Zerwanie ścięgna
Wyróżnia się dwie przyczyny zerwania ścięgna. Pierwszą z nich jest uraz bezpośredni. Może on nastąpić w wyniku silnego uderzenia w napięte ścięgno np. przy kopnięciu podczas meczu piłki nożnej. Urazy pośrednie powstają przy gwałtownym skurczu ścięgna np. przy skoku. Przy zerwaniu ścięgna można usłyszeć charakterystyczne chrupnięcie. Kontuzjowane miejsce zostaje unieruchomione, towarzyszy temu silny ból oraz obrzęk. Przy zerwaniu ścięgna wymagana jest interwencja chirurgiczna. Leczenie i rehabilitacja może trwać kilka miesięcy.
3. Co zrobić w przypadku urazu ścięgna?
W przypadku urazu ścięgna wymagana jest wizyta lekarska. W celu odpowiedniej diagnozy lekarz może zlecić wykonanie USG. Kontuzja ścięgna oceniana jest w skali od 1-3. Najłagodniejszą kontuzją jest naciągnięcie. Przy tego typu urazie uszkodzone zostaje nie więcej niż 5% miofybryli. Jeśli uszkodzeniu uległo więcej włókien mięśniowych, mamy do czynienia z naderwaniem. Najwyższy stopień kontuzji przypisywany jest całkowitemu zerwaniu tkanki mięśniowej.
Aby uniknąć urazów ścięgien należy dostosować wysiłek fizyczny do własnych możliwości. Przed uprawianiem sportu wymagana jest odpowiednia rozgrzewka, która przygotuje organizm do wysiłku. Przed kontuzjami mogą nas również uchronić regularnie wykonywane ćwiczenia wzmacniające mięśni