Suplementy witaminowe

Można wyróżnić 6 składników, które muszą stale być uzupełniane:

• białka,
• węglowodany,
• tłuszcze,
• minerały,
• woda,
• witaminy.

Ilość witamin potrzebna do funkcjonowania jest niewielka. Jednak odgrywają one kluczową rolę. Niestety organizm sam nie jest w stanie wyprodukować witamin (z wyjątkiem witaminy D, która produkowana jest przez skórę pod wpływem promieniowania słonecznego). Niedobór witamin prowadzi do wielu, różnych chorób, np. niedobór witaminy A może powodować ślepotę.

Witaminy tradycyjnie dzieli się na rozpuszczalne w wodzie i rozpuszczalne w tłuszczach, a ich wspólną cechą jest niski ciężar cząsteczkowy. Witaminy rozpuszczalne w wodzie to witamina C i wszystkie witaminy B, natomiast te rozpuszczalne w tłuszczach to witaminy A, D, E, K. Witaminy rozpuszczalne w wodzie są dostarczane głównie z produktami pochodzenia roślinnego – warzywami, w tym i ziemniakami, owocami, oraz produktami skrobiowymi – kaszami i mąkami. Organizm człowieka potrzebuje zaledwie niewielkich ilości tych substancji. Jednak nie jest zdolny do ich syntezy, musi je otrzymywać wraz z pożywieniem (albo w postaci „gotowej”, albo w postaci tzw. prowitamin, które następnie są przetwarzane na witaminy). Na zawartość witamin w owocach i warzywach, ale również mięsach i produktach zbożowych, wpływają także takie czynniki jak: klimat, stopień dojrzałości i metody zbiorów oraz przechowywanie. Dodatkowo duże ilości witamin tracone są podczas gotowania i innej obróbki termicznej. Co więcej, jedzenie jest współcześnie bardzo przetworzone, co też nie pozostaje bez wpływu na zawartość witamin.

Każda osoba dbająca o swoje zdrowie, może uzupełniać swoją dietę suplementami witamin. Jednak w następujących przypadkach jest to szczególnie zalecane:

• Kobiety w ciąży – powinny one szczególnie pamiętać o połykaniu kapsułek z kwasem foliowym w pierwszym trymestrze ciąży, zalecana dawka to 400 mikrogramów dziennie. Kwas foliowy zapobiega powstawaniu wad wrodzonych.
• Osoby starsze – witaminy zapobiegają wielu chorobom występującym w wieku starczym, np. witamina E przeciwdziała nowotworom prostaty.
• Osoby mające podwyższony cholesterol – witamina E uczestniczy w procesie utleniania cząsteczek cholesterolu.
• Osoby zagrożone miażdżycą i atakiem serca – w ich przypadku bardzo ważne są kwas foliowy, witamina B6 i B12.
• Dzieci i młodzież – witaminy są niezbędne, gdy młody organizm intensywnie rozwija się.

Każdy organizm ma swoje potrzeby, dlatego producenci leków dostarczają na rynek witaminy w różnych postaciach i formach. Suplementy witaminowe są najczęściej dostępne w postaci tabletek i kapsułek. Na rynku istnieją również kosmetyki w kapsułkach, które zawierają dużo witamin. Tabletki są najczęściej spotykaną i najwygodniejszą formą. Są łatwe do przechowania, przenoszenia, mają dłuższy okres przechowywania niż proszek czy roztwór, a także nie można ich sfałszować. Są pokryte specjalną warstwą, która pozwala na ich rozpuszczenie dopiero w jelicie. Kapsułki, podobnie jak tabletki, są wygodne i łatwe do przechowywania. Wykorzystywane są do konfekcjonowania rozpuszczalnych w tłuszczach witamin, np. A, D i E. Zawierają mniej podłoża (substancji obojętnej, np. cukru) niż tabletki. Kapsułki żelatynowe pochodzą od surowca zwierzęcego. Należy je przechowywać w suchym i chłodnym miejscu bez dostępu promieni świetlnych. Kapsułki roślinne nie zawierają substancji pochodzenia zwierzęcego, węglowodanów, skrobi i innych alergenów. Wytwarza się je z celulozy i włókien roślinnych drzew, które są odporne na inwazję bakterii i grzybów. Nie są wrażliwe na wysoką temperaturę. Można trzymać je również w suchym, zimnym miejscu, gdzie kapsułki żelatynowe stają się kruche.

Zestawy witamin i soli mineralnych powinny być przechowywane w chłodnym, ciemnym miejscu, w dobrze zamkniętym – najlepiej nieprzezroczystym – opakowaniu.
 Nie trzeba przechowywać ich w lodówce. Aby uchronić je przed wilgocią, wystarczy włożyć na dno buteleczki kilka ziaren ryżu, który będzie odgrywał rolę naturalnego absorbentu. Suplementy witaminowe można przechowywać w chłodnym, ciemnym miejscu w oryginalnie zamkniętym opakowaniu przez dwa, trzy lata. Należy kupować wyłącznie preparaty z podaną datą ważności. Otwarte opakowanie skraca czas przechowywania do sześciu miesięcy.
 Spożyte witaminy organizm wydala z moczem w ciągu czterech godzin, dotyczy to szczególnie witamin C i B. Przyjęte na czczo witaminy C lub B są wydalane już po dwóch godzinach.

Trzeba jednak pamiętać, że duże ilości tych witamin może mieć właściwości toksyczne dla organizmu. Dlatego przyjmując codziennie witaminy w kapsułkach należy przestrzegać zalecane dawkowanie.

Przyjmując witaminy, należy wiedzieć, że każdy preparat oprócz substancji czynnych zawiera więcej składników, niż się nam wydaje, a niektóre z nich nie są wyszczególnione na etykiecie. Wypełniacze, lepiszcze, związki ułatwiające połknięcie i inne nie muszą być umieszczane w składzie i producenci często ich nie wymieniają. Substancje rozcieńczające lub wypełniacze to związki obojętne dodawane do tabletek w celu zwiększenia ich objętości i nadania im właściwej wielkości. W lepszych firmach wykorzystywany jest fosforan wapniowy, który poza tym jest doskonałym źródłem wapnia i fosforu. Ten biały proszek otrzymuje się z oczyszczonych skał mineralnych. Substancje wiążące wykorzystuje się jako spoiwo łączące sproszkowane substancje i nadające im np. formę tabletki czy granulatu.

Zapotrzebowanie na witaminy w tabletkach zależy od płci, wieku, stanu zdrowia, trybu życia, codziennych stresów i ograniczeń dietetycznych. Zmiana pracy, przebyte choroby, urazy fizyczne i emocjonalne wymagają odpowiedniej suplementacji.