Toksyna botulinowa (botoks) - charakterystyka, wskazania, przeciwwskazania, wykonywanie zabiegów, skutki uboczne

Toksyna botulinowa, czyli popularny botoks, nie jest stosowana tylko w dermatologii estetycznej. Leczy się nią również nadpotliwość, kurcze mięśni i tiki, a nawet zeza. Wstrzyknięta w odpowiednie miejsce uwolni nas od najsilniejszych bólów głowy. W jaki sposób działa i jakie są jej właściwości?

1. Czym jest toksyna botulinowa (botoks)?

Toksyna botulinowa, czyli botoks, zwana również jadem kiełbasianym, wytwarzana jest przez gram-dodatnią pałeczkę Clostridium botulinum. Bakteria ta jest odpowiedzialna za silne zatrucia pokarmowe, które często kończą się zgonem.

Współczesna medycyna pracuje na preparatach, które są tworzone z wyizolowanych szczepów bakterii, następnie oczyszczonych i pakowanych próżniowo. Ilość podanych dawek zależy od zabiegu – np. w tych z dziedziny dermatologii estetycznej stosuje się maksymalnie 60 jednostek. To bezpieczna dawka dla organizmu. Oczywiście zabieg musi przeprowadzać odpowiednio wykwalifikowany specjalista.

Substancję tę uzyskuje się z wyizolowanych szczepów bakterii, gdzie następnie poddaje się ją oczyszczaniu i próżniowemu pakowaniu.

Zobacz film: "Polskie gwiazdy, które przyznały się do botoksu"

Toksyna botulinowa jest obecnie bardzo dobrze znaną substancją stosowaną w zabiegach medycyny estetycznej. Jest to bakteryjna egzotoksyna, która wstrzyknięta w mięsień uniemożliwia jego kurczenie się. Zabieg toksyną botulinową jest profilaktyką starzenia się skóry, gdyż ogranicza zbyt ekspresyjną mimikę twarzy. Ponadto wygładza on zmarszczki mimiczne już istniejące.

2. Wskazania do użycia toksyny botulinowej

Głównym wskazaniem do zabiegu ostrzykiwania botoksem są zmarszczki mimiczne, ale nie tylko. Stosuje się go również w przypadku leczenia zeza, chorób neurologicznych związanych z napięciem mięśni, a nawet w terapii nadmiernej potliwości.

Toksyna botulinowa sprawdza się w takich sytuacjach, jak:

• leczenie różnych postaci zeza;
• oczopląs;
• zaburzenia ruchu gałek ocznych;
• nadmierne łzawienie;
• zespól suchego oka;
• zaburzenia połykania;
• szczeliny odbytu;
• nadmierne pocenie się;
• drżenie szyi i głowy;
• porażenie mózgowe;
• dystonia macicy;
• migrena;
• wygładzenie zmarszczek;
• odmłodzenie skóry,
• bruksizm.

Botoks jest także bardzo skuteczny w napięciowych bólach głowy.

Lekarze podają go w odpowiednie miejsca (czoło i kark), by zniwelować częstotliwość występowania migreny. Minusem jest jednak konieczność nieustannego powtarzania zabiegów. Botoks przestaje działać po kilku miesiącach, więc bóle głowy wracają na nowo.

Toksyna znalazła swoje zastosowanie również w leczeniu schorzeń układu pokarmowego, m.in. zaburzeń połykania czy szczeliny odbytu, oraz w drżeniach podniebiennych.

Botoks często wstrzykuje się także w okolice żuchwy, jeśli pacjent ma problem ze szczękościskiem lub inną dolegliwością ze strony mięśni szczęki. W ten sposób problem na jakiś czas zostaje wyeliminowany.

2.1. Zastosowanie botoksu w chorobach neurologicznych

Toksyna botulinowa najczęściej kojarzona jest z zabiegami dermatologii estetycznej, podczas których dochodzi do likwidacji zmarszczek mimicznych. Stosuje się ją, by wygładzić okolice brwi, czoła, oczu, brody, ust, a nawet szyi.

Okazuje się jednak, że używa się jej również w leczeniu niektórych chorób neurologicznych - tych, w których dochodzi do nadmiernego napięcia mięśni. Botoks znalazł swoje zastosowanie także w likwidowaniu dolegliwości związanych z nadmierną potliwością pach, dłoni i stóp. Wstrzykuje się go w problematyczne miejsca by wpływając na gruczoły potowe, hamował ich pracę.

Toksyna botulinowa w zastrzykach pozytywnie wpływa na kurcze mięśniowe oraz tiki. Wstrzykuje się ją również dzieciom, najczęściej w spastyczności u pacjentów z porażeniem mózgowym.

3. Jak działa botoks?

Dzięki toksynie botulinowej dochodzi do rozluźniania się mięśni, co z kolei powoduje rozprostowywanie się zmarszczek. Jest to jednak efekt odwracalny, ponieważ włókno nerwowe zdolne jest do tworzenia nowych połączeń Właśnie dlatego zabiegi z wykorzystaniem botoksu należy powtarzać co jakiś czas – najlepiej co pół roku.

Jak działa toksyna botulinowa?

Toksyna botulinowa rozluźnia zmarszczki mimiczne, osłabia działanie mięśni, opóźniając utrwalanie się zmarszczek i ich pogłębianie się. Jest to związek ingerujący w naturalną działalność naszej skóry, stąd powinien być wykonywany przez lekarza mającego odpowiednie przeszkolenie i doświadczenie.

Porażenie innych mięśni niż odpowiedzialnych za poszczególne zmarszczki może doprowadzić do powikłań – opadania powieki, opadania kącika ust - **mówi dla WP abcZdrowie dr n. med. Danuta Nowicka, specjalista dermatolog._ **_

Od czego zatem zależy dawkowanie toksyny?

- Najlepsze efekty uzyskujemy u stosunkowo młodych osób, u których zabiegi te są znakomitą profilaktyką opóźniającą pojawienie się efektów starzenia skóry. Dawkę stosowanej toksyny można dobrać indywidualnie do okolicy, siły mięśnia i oczekiwań pacjenta - zatem nie wszyscy korzystający z tych zabiegów muszą wyglądem przypominać „maskę”! - dodaje dr n. med. D. Nowicka.

- Zabiegi z wykorzystaniem toksyny botulinowej są szybkie i praktycznie bezbolesne. Wykorzystywana igiełka jest mała, cieniutka, a liczba wkłuć nieduża. Zabieg najczęściej wykonywany jest bez specjalnego znieczulenia. Najbardziej popularne okolice to zmarszczka między brwiami, tzw. zmarszczka lwia, poprzeczne zmarszczki czoła oraz „kurze łapki”.

Po zabiegu można natychmiast wrócić do codziennego funkcjonowania – nie będzie widać nic prócz niewielkiego zaczerwienienia lub wybroczyn. Pierwsze efekty działania toksyny widoczne będą po kilku dniach, te najlepsze po około dwóch tygodniach. Utrzymają się do kilku miesięcy, u nielicznych pacjentów nawet rok - komentuje ekspert.

4. Stany zapalne w miejscu wstrzykiwania toksyny

Jak podczas wielu zabiegów, tak w przypadku zastosowania toksyny botulinowej istnieją pewne przeciwwskazania, należą do nich:

• ciąża i karmienie piersią;
• stany zapalne skóry w miejscach wstrzykiwania toksyny;
• myastenia gravis;
• zespół Lamberta-Eatona;
• nadwrażliwość na toksynę botulinową.

5. Zabiegi z toksyną botulinową

Zabiegi oparte na działaniu toksyny botulinowej wykonuje się bezpiecznie już od wielu lat. Działanie toksyny botulinowej polega na blokowaniu uwalniania przez nerwy acetylocholiny (głównego przekaźnika w połączeniach nerwowo-mięśniowych). Efektem jest osłabienie i porażenie mięśni.

Skutki zabiegu z użyciem toksyny botulinowej są odwracalne po upływie około 3 miesięcy. Jest to związane z odnawianiem się nowych połączeń synaptycznych. Bezpośrednio po zabiegu toksyną botulinową lekarz informuje pacjenta, o tym czego bezwzględnie należy unikać.

5.1. Czy zabiegi z botoksem są bezpieczne?

Zabiegi oparte na działaniu toksyny botulinowej wykonuje się bezpiecznie już od wielu lat. Jej działanie polega na blokowaniu uwalniania przez nerwy acetylocholiny (głównego przekaźnika w połączeniach nerwowo-mięśniowych).

jest osłabienie i porażenie mięśni. Skutki zabiegu są odwracalne po upływie około 3 miesięcy. Jest to związane z odnawianiem się nowych kontaktów synaptycznych. Bezpośrednio po zabiegu lekarz informuje pacjenta o tym czego bezwzględnie należy unikać.

Do najczęstszych skutków ubocznych zabiegu zaliczamy ból w miejscu wstrzyknięcia botoksu. Jeżeli jego intensywność jest wysoka i trudna do zniesienia, można przyjąć doustnie lek zawierający w składzie paracetamol bądź ibuprofen. Można również w obrębie najbardziej bolesnych partii skóry zastosować okład z lodu.

Ewentualne skutki uboczne występujące po zabiegu ostrzykiwania botoksem ustępują stosunkowo szybko. Do najczęściej występujących z nich zaliczamy również działania niepożądane takie jak:

• uczucie słabości mięśnie, w obrębie których została wstrzyknięta toksyna
• bolesność mięśni rzutująca na całe ciało
• czerwona wysypka, która trwa do kilku dni po iniekcji

Zabieg ostrzykiwania skóry botoksem jest niewątpliwie najlepszą profilaktyką tworzenia się zmarszczek. To właśnie w wyniku codziennej pracy i aktywności naszych mięśni mimicznych, tworzą się te nieestetyczne bruzdy. Oczywiście warto pamiętać o rozsądku i nie przesadzać z ilością wykonywanych zabiegów, gdyż w wyniku tego mogłoby dojść do powstania na skórze twarzy tzw. efektu „maski”, gdzie mimika prawie w ogóle nie funkcjonuje.

Jeśli decydujemy się na tego typu zabieg, koniecznie zgłośmy się do dobrej kliniki medycyny estetycznej, nie narażajmy naszej skóry na niebezpieczeństwo. Nieodpowiednio podana toksyna botulinowa może wywołać alergie, wstrząs anafilaktyczny i trudne do opanowania obrzęki.

Nie należy oszczędzać na tego typu zabiegach.

6. Skutki uboczne toksyny botulinowej

Do najczęstszych skutków ubocznych zabiegu z użyciem toksyny botulinowej zaliczamy ból w miejscu wstrzyknięcia toksyny botulinowej.

Jeżeli jego intensywność jest wysoka i trudna do zniesienia, można przyjąć doustnie lek zawierający w składzie paracetamol bądź ibuprofen. Można również w obrębie najbardziej bolesnych partii skóry zastosować okład z lodu.

Ewentualne skutki uboczne występujące po zabiegu z użyciem toksyny botulinowej ustępują stosunkowo szybko. Do najczęściej występujących z nich zaliczamy również działania niepożądane takie jak:

• uczucie słabości mięśni, w których obrębie została wstrzyknięta toksyna;
• bolesność mięśni rzutująca na całe ciało;
• czerwona wysypka, która trwa do kilku dni po iniekcji.

Zabieg ostrzykiwania skóry toksyną botulinową jest niewątpliwie najlepszą profilaktyką tworzenia się zmarszczek. To właśnie w wyniku codziennej pracy i aktywności naszych mięśni mimicznych, tworzą się te nieestetyczne bruzdy.

Oczywiście warto pamiętać o rozsądku i nie przesadzać z ilością wykonywanych zabiegów, gdyż w wyniku tego mogłoby dojść do powstania na skórze twarzy tzw. efektu „maski”, gdzie mimika prawie w ogóle nie funkcjonuje.