Botoks - charakterystyka, zastosowanie, przygotowanie do zabiegu, efekty uboczne, przeciwwskazania

Botoks to substancja stosowana w celu złagodzenia rysów twarzy. Zastrzyki z botoksu sprawiają, że twarz nabiera młodego wyglądu. Warto wiedzieć, że botoks działa tylko na zmarszczki mimiczne. Co jeszcze trzeba wiedzieć na temat właściwości botoksu? Jakie są skutki uboczne jego stosowania?

1. Czym jest botoks?

Botoks to w rzeczywistości toksyna botulinowa, która powoduje zahamowanie uwalniania acetylocholiny z zakończeń nerwowych. Ten neuroprzekaźnik odpowiedzialny jest za przekazywanie impulsów między nerwami a mięśniami.

Botoks jest bardzo często stosowany w zabiegach medycyny estetycznej, ponieważ wstrzyknięcie odpowiedniej dawki tej substancji skutkuje ograniczeniem aktywności danego mięśnia.

Toksyna botulinowa – popularnie zwana botoksem – jest neuromodulatorem powodującym zahamowanie uwalniania acetylocholiny – neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za przekaźnictwo impulsów pomiędzy nerwami a mięśniami.

Zobacz film: "3-minutowy masaż odmładzający"

Podanie odpowiedniej dawki toksyny w obręb nadmiernie aktywnego mięśnia skutkuje ograniczeniem jego aktywności.

Toksyna bptulinowa znana także jako jad kiełbasiany, to jedna z najsilniejszych naturalnych trucizn, która w niewielkich dawkach może być stosowana w neurologii, dermatologii i medycynie estetycznej.

Wstrzykiwanie botoksu pomaga w mało inwazyjny sposób wygładzić, a nie usunąć, istniejące zmarszczki mimiczne, tj.: kurze łapki, zmarszczki na czole i tzw. zmarszczkę lwią między brwiami.

Od niedawna stosuje się je także do uniesienia opadających kącików ust, tzw. zmarszczek palacza nad górną wargą, a nawet na "pomarańczową skórkę" na brodzie. Zupełną nowością jest wykorzystywanie botoksu do zmniejszania zmarszczek na szyi i dekolcie.

2. Działanie botoksu

Botoks wstrzyknięty w okolice zmarszczki blokuje przewodzenie impulsów nerwowych, które wywołują skurcze mięśni twarzy odpowiedzialnych za jej tworzenie się. Powoduje to działanie paraliżujące mięśnie, które w danym rejonie twarzy tracą zdolność kurczenia się, przez co skóra przestaje się marszczyć i rozluźnia się, a zmarszczki się nie pogłębiają. Unieruchomione zostają niewielkie fragmenty skóry, dlatego reszta mięśni może funkcjonować normalnie, a twarz nie wygląda nienaturalnie.

Zaraz po zabiegu z botoksem skóra może być nieco podrażniona i obrzęknięta, może nawet powstać niewielki siniak, ale te objawy trwają krótko i szybko znikają. Efekt kosmetyczny zastosowania botoksu jest widoczny po 3-4 dobach, a poprawą wyglądu można cieszyć się od 3 do 6 miesięcy.

Zabiegi z zastosowaniem botoksu zapobiegają procesowi miostarzenia czyli starzenia związanego z pracą mięśni mimicznych, stąd są pomocne w profilaktyce anti-aging. Wynika to ze sposobu działania toksyny, która ograniczając działanie mięśni mimicznych powoduje, że skóra, która jest silnie związana z mięśniami przestaje się kurczyć np. podczas mrużenia oczu, uśmiechania się czy podnoszenia i marszczenia brwi.

W ocenie dyrektor medycznej MEDESTETIS w działaniach profilaktycznych nie ma dolnej granicy wieku, a wskazaniem do zabiegu jest wyłącznie silna mimika, której konsekwencjom należy zapobiegać. Decyzja o rozpoczęciu terapii toksyną botulinową zawsze należy do pacjenta, ale w praktyce lekarze medycyny estetycznej powinni przede wszystkim skupiać się na profilaktyce – sugeruje dr n. med. Joanna Kuschill-Dziurda.

2.1. Jakie zmarszczki likwiduje botoks?

Działanie botoksu przynosi również oczekiwane efekty w redukcji już istniejących zmarszczek mimicznych. Mięśnie mimiczne w które podano toksynę botulinową stają się rozluźnione co w efekcie powoduje wygładzenie linii skóry. Przy użyciu botoksu można wygładzić „kurze łapki”, „lwią zmarszczkę”, zmarszczki poprzeczne czoła, zmarszczki na nosie czyli „zmarszczki królicze”, zmarszczki pod oczami i zmarszczki wokół ust („zmarszczki palacza”) – wylicza dr n. med. Joanna Kuschill-Dziurda. Botoks pozwala również podnieść brwi czy koniuszek nosa, zlikwidować efekt kwadratowej twarzy, podnieść opadające kąciki ust bądź poprawić owal twarzy i zredukować zmarszczki na szyi. W tym miejscu należy podkreślić że w przypadku głębokich zmarszczek lub bruzd może zaistnieć konieczność dodatkowego zastosowania innych terapii, w tym kwasu hialuronowego.

3. Botoks na inne dolegliwości

Toksyna botulinowa jest lekiem, który jest stosowany od wielu lat w chorobach neurologicznych. W nowoczesnym gabinecie medycyny estetycznej nie tylko wykonuje się zabiegi dedykowane pięknu, ale również leczy się choroby i dolegliwości sprawiające dyskomfort i pogarszające jakość życia pacjentów.

Zabieg z zastosowaniem botoksu poprzez blokadę nadmiernej aktywności wybranych grup mięśniowych może w skuteczny sposób zlikwidować przewlekłą migrenę, szczękościsk (bruksizm) ze ściskaniem zębami w nocy, co często powoduje ścieranie zębów oraz - szczególnie ważne w sezonie letnim - zlikwidować nadmierną potliwość w okolicach pach, stóp i dłoni – mówi ekspert Instytutu MEDESTETIS.

4. Przygotowanie do zabiegu

Przed wykonaniem zabiegu wstrzykiwania botoksu nie wykonuje się żadnych dodatkowych badań. Lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad z pacjentem na temat przyjmowanych leków i chorób przewlekłych. Dokładnie ogląda też skórę, która ma zostać ostrzyknięta.

Przed zabiegiem lekarz odtłuszcza skórę i dezynfekuje ją przy użyciu bezalkoholowego preparatu. Ostrzykiwanie botoksem nie wymaga podawania znieczulenia miejscowego. Lekarz przed zabiegiem schładza skórę lodem. Ostrzykiwanie botoksem przypomina ugryzienia komara.

4.1. Jak często należy ponawiać zabieg?

Pełny efekt zabiegu jest widoczny po 12-14 dniach, więc jeśli planujemy wykonać zabieg przed jakąś uroczystością (tj. ślub, wesele, spotkanie po latach) warto wykonać zabieg co najmniej 2-3 tygodnie wcześniej. Do powrotu przekazywania impulsów w mięśniu dochodzi stopniowo wraz z tworzeniem się nowych zakończeń nerwowo-mięśniowych po około 3-6 miesiącach (średnio 4 miesiące). Po tym czasie zabieg można powtórnie wykonać. W przypadku leczenia nadmiernej potliwości i bruksizmu spodziewane efekty często utrzymują się znacznie dłużej (6-9 miesięcy).

4.2. Najlepszy wiek na zabieg

W przypadku ostrzykiwania botoksem nie ma dolnej ani górnej granicy wieku. Często na zabieg decydują się kobiety młode, przed ukończeniem 30. roku życia. Zwykle chcą za pomocą botoksu spłycić powstające już w tym wieku zmarszczki mimiczne.

Wstrzykiwanie botoksu ma też działanie profilaktyczne. Dzięki temu zabiegowi rzadziej będziemy marszczyć np. czoło, przez co jest mniejsze prawdopodobieństwo że zmarszczka się utrwali i uwidoczni.

5. Jak wygląda zabieg botoksem?

Wstrzyknięcie botoksu zajmuje tylko kilka minut i nie wymaga środków znieczulających, ponieważ wykonywane jest cieniutką igłą, a samo ukłucie porównywane jest z ukąszeniem komara.

Jest możliwość, aby wrażliwym pacjentom aplikować na skórę kremy znieczulające lub chłodne okłady. Najczęściej potrzeba 12-14 dni, aby osiągnąć pełny efekt zabiegu z użyciem botoksu.

Po przygotowaniu do zabiegu i schłodzeniu skóry lekarz przystępuje do ostrzykiwania. W zależności od miejsca, wstrzykuje się odpowiednią ilość botoksu. W przypadku czoła jest to osiem ostrzykiwań, w okolicy kurzych łapek trzy po każdej stronie. W przypadku powiek wystarczy jedno lub dwa wstrzyknięcia na każdą z nich.

Na koniec ponownie schładza się skórę i smaruje kremem z witaminą K. Maść chroni skórę przed powstawaniem siniaków. Po zabiegu przez trzy godziny nie można dotykać i masować twarzy, schylać się i kłaść. Takie ruchy mogą spowodować przemieszczanie się botoksu pod skórą.

Po dwóch tygodniach następuje wizyta kontrolna, na której lekarz określa czy botoks rozłożył się równomiernie i czy nie należy przeprowadzić korekty.

6. Botoks a bezpieczeństwo

Zastrzyki z botoksu to rozwiązanie dla kobiet, które marzą o gładkiej cerze i chcą spowolnić procesy starzenia się skóry. Jak każdy inwazyjny zabieg, wstrzykiwanie botoksu niesie ze sobą pewne ryzyko, dlatego też warto rozważyć wszystkie za i przeciw, zanim zdecydujemy się na zabieg wykorzystujący działanie toksyny botulinowej.

Botoks w rękach doświadczonego specjalisty jest bezpieczny. Podaje się go w niewielkich ilościach, działa miejscowo, nie jest wchłaniany do organizmu, a po paru miesiącach nie ma po nim śladu. Jeśli zabiegi na zmarszczki wykonuje się w renomowanym gabinecie, nie trzeba się martwić o efekty uboczne ani o późniejszą mimikę.

Należy jednak pamiętać, że botoks to silnie działająca substancja, która nieodpowiednio zastosowana może przynieść więcej szkody niż pożytku. Podanie zbyt dużej dawki może skutkować czasowym porażeniem mięśnia twarzy, które mija dopiero po kilku miesiącach.

Przed zabiegiem lekarz przeprowadza z pacjentem szczegółowy wywiad w celu wykluczenia przeciwwskazań do jego przeprowadzenia (alergia, przyjmowanie aminoglikozydów). Ponadto lekarz musi przeanalizować funkcjonowanie mięśni twarzy, omówić z pacjentem, które zmarszczki będzie można skorygować i jaki będzie efekt końcowy.

Zabieg powinien być przeprowadzany w sterylnych warunkach. Może go wykonać jedynie lekarz (odpowiednio wykwalifikowany i doświadczony), dlatego też na miejsce zabiegu warto wybierać gabinety lekarskie.

6.1. Uzależnienie od botoksu

Doktor Carter Singh, psycholog z Derbyshire Royal Infirmary oraz chirurg plastyczny Martin Kelly z London Plastic Surgery Associates przeprowadzili badania wśród pacjentów 81 klinik. Porównali oni wyniki osób, które korzystały z iniekcji botoksu z tymi, które zdecydowały się na mniej inwazyjny zabieg upiększający. Na podstawie wyników naukowcy stwierdzili, że wśród osób, które miały zabieg z botoksem:

• ponad połowa z nich miała poczucie braku kontroli nad procesem starzenia się;
• ponad połowa tych osób wyrażała złość wobec ludzi, którzy krytykowali je za używanie botoksu;
• ponad 40% tych pacjentów przejawiało kompulsywne pragnienie powtarzania zabiegów z botoksu;
• ponad połowa pacjentów uważała, że czuje się młodziej, a nie że tak wygląda (za: BBC News).

W Polsce zła sława botoksu wynika najczęściej z wyglądu osób publicznych, które poddawały się zabiegowi z użyciem botoksu zbyt często lub w zbyt dużych ilościach. Takie praktyki są niekorzystne, ponieważ nie pozwalają na powrót mięśni do normalnego działania.

Zabiegi z botoksu niosą ryzyko psychologicznego uzależnienia. Ludzie stosujący botoks oswajają się ze swoim młodzieńczym wyglądem i tym bardziej nie chcą wrócić do poprzedniego stanu.

7. Możliwe skutki uboczne stosowania botoksu

Zabieg wstrzykiwania botoksu jest w większości przypadków bezpieczny i pozostaje po nim niewielki siniak, który szybko znika. Jednakże w ok. 2% przypadków wstrzykiwanie botoksu powoduje negatywne efekty uboczne ze strony całego organizmu, do których należą:

• bóle głowy i nudności i wymioty;
• objawy podobne do grypy.

Negatywne skutki uboczne botoksu mogą dotyczyć także bezpośrednio wyglądu twarzy. Wśród nich należy wymienić:

• zaczerwienienie skóry twarzy;
• osłabienie mięśni twarzowych;
• opadnięcie powieki;
• rozprzestrzenienie się botoksu na mięśnie znajdujące się obok miejsca wstrzyknięcia.

Efekty uboczne wstrzyknięcia botoksu, jeśli zabieg jest dobrze wykonany, raczej nie występują. Zdarzają się jednak przypadki, gdy lekarz źle podał preparat botoksu.

W takich sytuacjach pacjentki skarżyły się na bóle głowy, problemy z mimiką twarzy, nudności i wymioty czy objawy grypopodobne.

Należy jednak pamiętać, że zabieg wstrzyknięcia botoksu jest bezpieczny, jeśli jest dobrze wykonany przez lekarza specjalistę. Przed wyborem lekarza można sprawdzić czy jest on lekarzem certyfikowanym.

8. Przeciwwskazania do zabiegu

Mimo że zastrzyki z botoksu są stosunkowo bezpieczną formą wygładzania zmarszczek, istnieje kilka przeciwwskazań do wykonania zabiegu. Ostrzykiwania botoksem nie wykonuje się osobom cierpiącym na osłabienie siły mięśni. Bezwzględnym przeciwwskazaniem jest też ciąża i menstruacja.

Przeciwwskazaniem do wykonania zabiegu jest również przyjmowanie leków przeciwbólowych, leków przeciwgorączkowych i rozrzedzających krew. Uważać trzeba na aspirynę. Kwas acetylosalicylowy sprawia, że skóra staje się bardziej podatna na powstawanie siniaków.

Lekarz odmówi wykonania zabiegu jeśli na skórze, która ma być ostrzykiwana pojawił się stan zapalny, np. intensywny trądzik. Przed zabiegiem zaleca się wyleczenie wszelkich zmian skórnych.

9. Kremy działające jak botoks

Na rynku kosmetycznym pojawia się wiele kremów do pielęgnacji twarzy, które mają mieć działanie podobne do botoksu i spłycać zmarszczki. Niestety, nie jest to do końca prawda. Kosmetyki wygładzające zmarszczki nie zawierają substancji, które byłyby w stanie dotrzeć do mięśnia i sparaliżować go, tak jak czyni to botoks.

Kremy wygładzające zmarszczki zawierają składniki, które relaksują mięśnie, działają jednak tylko na powierzchni skóry. Takie preparaty można stosować bo zabiegu ostrzykiwania botoksem, żeby przedłużyć jego działanie.

10. Botoks - cena

Zastrzyki z botoksu to oręż w walce ze zmarszczkami. Dość kosztownej walce, warto by dodać. Cena zabiegu zależy od ilości wykorzystanej toksyny, na przykład zastrzyk w okolice kurzych łapek (dwoje oczu) kosztuje około 800-900 zł, a zabiegi na czoło, między brwiami 900-1600 zł. Cena wygładzenia zmarszczki palacza wynosi ok. 400 zł, za zabieg na szyję zapłacimy ok. 1000 zł.

Zabiegi na zmarszczki nie są tanie, ale przynoszą zdumiewające efekty. Najważniejsze, by zastrzyki z botoksu wykonywał doświadczony lekarz, w przeciwnym razie możliwe są długotrwałe powikłania.

11. Częste pytania pacjentów

Jak twierdzi specjalistka MEDESTETIS pacjenci często pytają: „co będzie jeśli nie wykonam kolejnego zabiegu, czy nie będzie gorzej?” Odpowiadam wtedy – absolutnie nie – będzie lepiej, bo w tym czasie gdy botoks działał skóra odpoczywała, nie kurczyła się, więc zmarszczki się nie utrwalały i skóra zyskała! Ponieważ botoks podawany w odpowiednich dawkach, we właściwe miejsca, które są różne u każdego pacjenta, jest jak „magiczna różdżka” , która ma magiczną moc, ale musi być trzymana również we właściwych rękach. Pamiętajmy, że botoks jest lekiem i może być podawany jedynie przez lekarza w gabinecie zabiegowym – przypomina dr n. med. Joanna Kuschill-Dziurda.

Ekspertem merytorycznym artykułu jest dr n. med. Joanna Kuschill-Dziurda, Lekarz Roku 2013 w plebiscycie Gazety Krakowskiej w kategorii - lekarz specjalista.

Dr n. med. Joanna Kuschill-Dziurda jest dyrektorem medycznym Instytutu Medycyny Estetycznej MEDESTETIS. Dyplom lekarza medycyny uzyskała na Wydziale Lekarskim Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W roku 2013 obroniła doktorat pt. "Fenotypy kliniczne astmy z nadwrażliwością na aspirynę" na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i otrzymała tytuł doktora nauk medycznych. Przeprowadza szereg zabiegów z kręgu medycyny estetycznej oraz prowadzi szkolenia dla lekarzy z zakresu podawania wypełniaczy i toksyny botulinowej. Jest autorem publikacji i doniesień naukowych oraz członkiem towarzystw naukowych m.in. Polskiego Towarzystwa Medycyny Estetycznej i Anti-Aging Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, World Society Interdisciplinary AntiAging Medicine (WOSIAM), European Society for Cosmetic and Aesthetic Dermatology (ESCAD) i Polskiego Towarzystwa Alergologicznego.