Guarana i kofeina - charakterystyka, odchudzanie, skutki uboczne

Guarana i kofeina to dwie substancje, które działają stymulująco na organizm – poprawiają koncentrację, działają pobudzająco i pomagają w przezwyciężeniu stresu oraz zmęczenia. Działanie kofeiny wpływa ponadto na spalanie tkanki tłuszczowej. Od pewnego czasu zarówno kofeina, jak i guarana jest wykorzystywana do produkcji odżywek dla kulturystów, które mają wspomagać przyrost masy mięśniowej i wytrzymałość fizyczną podczas treningu. Czy rzeczywiście właściwości kofeiny i guarany są pomocne w kulturystyce?

1. Charakterystyka guarany

Guarana to roślina wywodząca się z Ameryki Południowej. Spożywana doustnie, ma działanie pobudzające. Guaranę stosuje się zwykle w celu poprawy wydolności organizmu i zmniejszenia odczuwanego zmęczenia.

W przeszłości guarana była stosowana jako afrodyzjak, środek moczopędny, substancja o działaniu ściągającym, a także jako środek zapobiegający malarii, czerwonce, biegunce, gorączce, reumatyzmowi i bólowi głowy.

Czynny składnik guarany to kofeina, której stężenie może sięgać nawet 7%. Suplementy z guaraną są stosowane między innymi przez osoby będące na diecie.

2. Działanie kofeiny

Wszyscy wiemy, jak działa kofeina i jakie są skutki jej przyjmowania. Oto niektóre z nich:

• poprawia koncentrację i przez pierwsze pół godziny ćwiczeń odwraca uwagę od zmęczenia,
• pomaga spalać tkankę tłuszczową,
• działa psychologicznie na organizm – poprzez zmniejszenie odczuwania zmęczenia pomaga w bardziej intensywnym wysiłku.

Niedawno pojawiły się na rynku preparaty, które wykorzystują kofeinę w kulturystyce. Popularne są różne odżywki na masę mięśniową, których składnikami są między innymi kofeina i guarana.

Czy rzeczywiście działanie tych substancji jest korzystne dla ćwiczących osób? Jeśli chodzi o kofeinę, to jej spożycie dla poprawy wytrzymałości jest znane od dłuższego czasu. Niektórzy używają jej w celu zwiększenia energii, na przykład podczas biegów na dalekie dystanse.

Dostępne są także odżywki na masę mięśniową, które poprawiają wyniki na siłowni. Kofeina daje poczucie nieograniczonej energii i pozwala zwiększyć ilość wykonywanych powtórzeń. Jednak badania nie stwierdzają jednoznacznie, czy kofeina rzeczywiście powoduje wzrost tkanki mięśniowej. Ponadto, długotrwałe spożywanie kofeiny zmniejsza wrażliwość organizmu na jej działanie.

Konieczne jest wówczas zwiększenie przyjmowanej dawki. Należy jednak uważać na jej ilość, gdyż możliwe jest zatrucie kofeiną. Przedawkowanie tej substancji może powodować nadmierne pobudzenie psychoruchowe, bardzo silne i nieregularne bicie serca, nudności i wymioty oraz nadmierne wydalanie moczu.

Ponadto każdy inaczej reaguje na kofeinę, u miesiączkujących kobiet działanie kofeiny może być zupełnie inne.

3. Guarana na odchudzanie

Dzięki zawartości kofeiny guarana jest wykorzystywana w suplementach diety na odchudzanie. Kofeina ma bowiem właściwości termogeniczne, co oznacza, że pomaga spalać tłuszcz i kalorie dzięki zwiększonemu wydzielaniu ciepła. Działanie to nie jest jednak dobrze udokumentowane, ponieważ w przeprowadzonych badaniach guarana była stosowana wraz z innymi ziołami.

Stwierdzenie indywidualnych właściwości guarany było więc znacznie utrudnione. Naukowcy są zgodni, że potrzeba dalszych badań, by udowodnić odchudzające działanie guarany. Podobnie słabo udokumentowane jest zastosowanie guarany w poprawie zdolności poznawczych.

Wiele wskazuje na to, że kofeina zawarta w guaranie poprawia czas reakcji, ale nie wpływa na pamięć. Także w tym przypadku warto przeprowadzić dalsze badania. Równie niejasny jest wpływ guarany na poprawę nastroju.

4. Skutki uboczne guarany

Guarana nie powinna być stosowana u osób uczulonych na nią, kofeinę lub taniny. U pozostałych osób jest na ogół dobrze tolerowana. Skutki uboczne guarany są zwykle związane z nadmiernym spożyciem kofeiny. Zbyt duża jej ilość przyjmowana przez dłuższy czas może doprowadzić do psychicznego uzależnienia, a nagła przerwa w stosowaniu może spowodować bóle głowy, podrażnienie, nerwowość, napięcie i zawroty głowy.

Przedawkowanie kofeiny może doprowadzić do padaczki, skurczów mięśni i konwulsji. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby znajdujące się w grupie ryzyka wystąpienia osteoporozy, ponieważ kofeina może zwiększać utratę wapnia z organizmu.

Co więcej, kofeina w guaranie może utrudniać wchłanianie składników odżywczych i pogarszać objawy wrzodów żołądka. Guarana może również zwiększać ryzyko krwawienia, dlatego osoby z zaburzeniami krzepliwości krwi i przyjmujące leki powinny skonsultować się z lekarzem, czy suplementy z guaraną im nie zaszkodzą.

Niewskazane jest także łączenie guarany z innymi substancjami o działaniu pobudzającym. Ostrożność należy zachować także w przypadku jaskry, niedoboru żelaza oraz uszkodzenia wątroby.

Guarana nie powinna być stosowana przez kobiety w ciąży ze względu na ryzyko poronienia, a także przez matki karmiące, ponieważ kofeina dostaje się do mleka i może powodować zaburzenia snu u dziecka.

Działanie odchudzające guarany nie jest jeszcze dobrze zbadane, dlatego nie warto zakładać, że suplementy diety z tą rośliną faktycznie spowodują utratę zbędnych kilogramów. Lepszym wyjściem jest zdrowe odżywianie i wysiłek fizyczny – te metody są naprawdę niezawodne.