Historia karate

W historii rozwoju treningów karate wyróżnić można cztery okresy. Pierwszym z nich jest okres hinduski. Początki karate sięgają czasów sprzed kilku tysięcy lat i nie podlegają weryfikacji historycznej z braku przejrzystych dowodów. Podobno wojownicy z klasy kshantriya praktykowali sztuki walki wręcz, a wspomina o tym Sutra Lotosu. Istnieją też przekazy o vajramushti, wojownikach z zaciśniętymi pięściami, którzy hartowali swe dłonie, uderzając kamienne płyty i polewając je mlekiem (co miało też znaczenie religijne). Hindusem był także Bodhidharma (Daruma), legendarny mnich, który na przełomie V i VI wieku naszej ery przywędrował do Chin i osiadł w klasztorze Shaolin, gdzie dał początek oryginalnemu odłamowi buddyzmu zen. Praktyka zen polegała na ubóstwie i milczącej medytacji w pozycji siedzącej, a w celu wzmocnienia mnichów Daruma opracował zestaw ćwiczeń, który do tradycji przeszedł pod nazwą „Osiemnastu rąk Lo-han”. Większość stylów wu-shu wiąże swoje początki z klasztorem Shaolin.

Od końca lat dwudziestych XX wieku karate jest kojarzone z chińską dynastią Tang, od której pochodzi sama nazwa karate. Następnie, dynastia Ming wprowadziła techniki karate nazywane Wu Pei Chih. Okres bezpośrednio po jej upadku to czasy uchodźców politycznych chroniących się w klasztorach, gdzie ćwiczono i rozwijano sztuki walki. Stąd z klasztorami i mnichami wiąże się tak dużo legend o twórcach różnych szkół kung-fu, chińskiego boksu, który jednoczył w XVII i XVIII wieku powstańców walczących z dynastią mandżurską.

Wtajemniczanie adeptów kung-fu przebiegało równolegle ze sprawdzianami ich postępów w sztuce walki, według legend trzeba było pokonywać tory przeszkód takie jak tunele z atakującymi mechanicznymi manekinami, zapadnie, ruchome worki itp. Burzliwe dzieje karate nie ominęły klasztoru Shaolin w prowincji Honan, który został zburzony, a mnisi zabici (choć legenda mówi o mniszce-mistrzyni kung-fu, która się uratowała, rozwijając później styl modliszki).

W klasyfikacji chińskich sztuk walki wręcz, w zależności od przyjętych kryteriów, wyróżnia się style wewnętrzne (związane z rozwijaniem siły wewnętrznej i spektakularnych technik ataku punktów witalnych, nacisków) i zewnętrzne (stawiające na siłę fizyczną i dynamikę), style południowe i północne (podział geograficzny), style wzorujące się za zachowaniu zwierząt, często mitycznych (styl smoka, tygrysa, węża, małpy, żurawia itd.).

Po upadku dynastii Ming uchodźcy z Chin, Tajwanu, eksperci kung-fu dotarli na Okinawę, przekazując swoje doświadczenia. Techniki karate ćwiczono w nocy, w tajemnicy, w gronie osób zaprzysiężonych wiedzę przekazywano bezpośrednio z mistrza na ucznia, z ojca na syna, za pomocą kata – układu walki bez przeciwnika. I tak tradycja karate przypisuje na przykład powstanie kata Kushanku chińskiemu generałowi, który w XVIII wieku przebywał na wyspie i tak właśnie się nazywał (w wymowie japońskiej). Skuteczność karate była sprawdzana w konfrontacji z uzbrojonym przeciwnikiem, często w miecz japoński, w walce na śmierć i życie. W rozwoju okinawskiego karate (zwanego przez niektórych tode – śmiertelne ręce) wyróżnić można dwa kierunki: dynamiczny, szybki shorin-ryu i siłowy, preferujący walkę w krótszym dystansie shorei-ryu.

Historia karate w Japonii rozpoczęła się w 1922 roku, kiedy Gichin Funakoshi dał publicznie pokaz karate w Tokio. Spotkało się to z takim zainteresowaniem, że Funakoshi nie wrócił na Okinawę, lecz pozostał w Tokio i nauczał karate. Dzięki jego kulturze zaakceptowano karate i dołączono do japońskich sztuk walki budo. Karate rozwinęło się w latach trzydziestych w całej Japonii najpierw na uniwersytetach, później w ośrodkach militarnych. Zmieniono nazwy kata na czysto japońskie, uproszczono ich ruchy, usystematyzowano, zmieniono szereg pozycji, zaczęto ćwiczyć praktyczne zastosowanie kata w parach, przechodząc powoli najpierw do aranżowanej, a później do wolnej walki. Japoński okres rozwoju karate przyniósł, na wzór innych sztuk, podział na stopnie szkoleniowe kyu i mistrzowskie dan.

Przez wiele wieków karate rozwijało się jako bojowa forma walki wręcz, funkcjonowało również jako system wychowawczy dzieci i młodzieży. Początek powstania karate jest dosyć odległy w czasie, wywodzi się bowiem z chińskiej sztuki walki Kempo.