Wrażliwe zęby
Wrażliwe zęby dają o sobie znać przy wdychaniu zimnego powietrza, jedzeniu zimnych potraw czy piciu schłodzonych napojów. Nadwrażliwość zębów to bardzo nieprzyjemna dolegliwość, która wynika z odsłonięcia zębiny na skutek cofania się dziąseł. Ból zębów, który towarzyszy nadwrażliwości można skutecznie łagodzić, praktykując właściwą higienę jamy ustnej. Istotne są pasty do zębów z fluorem oraz płyny do płukania jamy ustnej przeznaczone specjalne dla nadwrażliwych zębów.
1. Nadwrażliwe zęby
Zęby wrażliwe na zimno, ciepło czy dotyk zdecydowanie częściej występują u osób dorosłych i starszych niż u dzieci. U małych pacjentów dolegliwości ze strony zębiny dotyczą: starcia zębów mlecznych, okolicy szyjkowej zębów, płytkich ubytków zębów przednich i głębokich ubytków w pobliżu miazgi zębowej. U dzieci tkliwsza jest również granica szkliwno-zębinowa. Dolegliwości bólowe może częściowo zmniejszyć działanie leków przeciwbólowych i uspokajających. Najlepiej jednak udać się z dzieckiem do gabinetu stomatologicznego.
Odczuwanie bólu zębów pod wpływem wielorakich bodźców wynika z odsłonięcia zębiny. W normalnych warunkach tkanka zębinowa w obrębie korony zęba pokryta jest szkliwem, a w obrębie korzenia – cementem. Dzięki temu zębina jest odporna na działanie czynników zewnętrznych. Obnażenie zębiny ujawnia jej funkcję czuciową, która stanowi naturalną reakcję obronną na podrażnienia. Odsłonięta zębina reaguje bólem, który poprzez kanaliki zębinowe przenoszony jest do miazgi zęba. Otwarte ujścia kanalików zębinowych, zmiana ciśnienia, gwałtowny przepływ płynów, drażnienie wypustek cytoplazmatycznych komórek zębinowo-twórczych to najczęstsze przyczyny nadwrażliwości zębów.
Wrażliwe zęby pod wpływem działania drażniących bodźców reagują bólem. Ból ten jest zazwyczaj krótkotrwały, ale ostry, silny i bardzo dokuczliwy. Nadwrażliwe zęby mogą być czułe na bodźce termiczne, np. na zbyt zimne lub zbyt ciepłe pokarmy i płyny. Czasami nadwrażliwość zębów ujawnia się na skutek działania bodźców chemicznych, np. podczas spożywania kwaśnych i słodkich potraw czy używania pikantnych przypraw. Występuje też nadwrażliwość zębów po wybielaniu. Wrażliwe zęby bolą również pod wpływem działania czynników mechanicznych, np. przy dotyku, czyszczeniu szczoteczką czy wciąganiu powietrza. Przyczyną bólu zębów stają się też przeprowadzane u dentysty zabiegi (stomatologia estetyczna ma szeroką ich ofertę). Pacjent z wrażliwością zębiny cierpi w wyniku kontaktu wiertła z tkanką zębinową lub poprzez osuszanie jej za pomocą tamponu lub strumieniem powietrza.
2. Leczenie nadwrażliwości zębów
Wrażliwe zęby mogą skutecznie uprzykrzyć życie. Przed nadwrażliwością zębów można się jednak chronić. Wystarczy zmniejszyć częstość i ilość picia soków owocowych, które niszczą szkliwo. Trzeba też unikać bardzo zimnych lub gorących posiłków i nie stosować zbyt twardych szczoteczek do zębów. Warto również zrezygnować z past z silnymi środkami abrazyjnymi i z past wybielających. Przydatne może być również stosowanie prawidłowej techniki mycia zębów. Należy wykonywać ruchy okrężne i wymiatające oraz pionowe i podciągające dziąsła ku górze. Zęby należy szczotkować dokładnie. Resztki jedzenia i płytki nazębnej znajdujące się w szczelinach między zębami trzeba usuwać za pomocą nici dentystycznej. Warto unikać twardego jedzenia, np. karmelków, ponieważ wywołuje ono ból zębów i może powodować cofanie się dziąseł. Przy nadwrażliwości zębów pomocna jest suplementacja wapniem i stosowanie past z fluorem.
Dentyści nieustannie dążą do bezbolesnego leczenia zębów. W tym celu stosują różnorodne znieczulenia. Nadwrażliwe zęby wymagają stosowania środków działających miejscowo, np. fluorowych żeli, lakierów, past oraz roztworów, które wciera się lub nakłada na obnażoną powierzchnię zębiny. W leczeniu nadwrażliwości zębów wykorzystuje się również preparaty wapniowo-magnezowe, żywice, środki impregnujące zębinę i blokujące kanaliki zębinowe. Miejsca szczególnie narażone na dolegliwości bólowe ze strony odsłoniętej zębiny, to: abrazje w odcinkach przyszyjkowych, miejsca recesji dziąsłowych, nieszczelność wypełnień, miejsca pęknięć i złamań korony zęba, nadmiernie starte powierzchnie szkliwa zębów, płytkie ubytki zębów przednich, nadżerki i ubytki klinowe, miejsca przylegania klamer protez bądź aparatów ortodontycznych, odsłonięte powierzchnie korzeni zębów. Leczenie nadwrażliwości zębów odbywa się równoległe w gabinecie stomatologicznym i w domu pacjenta. Leczenie domowe ogranicza się do stosowania środków zmniejszających efekty bólowe. Jest to np. pasta na nadwrażliwe zęby czy żel nakładany miejscowo. Pomocne może okazać się kojarzenie past z płynami do płukania jamy ustnej odpowiednimi do nadwrażliwych zębów.
Domowe leczenie nadwrażliwości zębów odnosi się głównie do dzieci powyżej 6 roku życia. Można wówczas zastosować specjalne żele do szczotkowania lub miejscowego nakładania przynajmniej raz w tygodniu. Idealnym rozwiązaniem jest stosowanie pasty dla nadwrażliwych zębów w połączeniu z płynem do płukania jamy ustnej. W przypadku ostrej nadwrażliwości zębiny zaleca się stosowanie płukanki dwa razy dziennie.