Włosy – co warto o nich wiedzieć?

Włosy to wytwory naskórka, które u ludzi występują w różnych rodzajach, kolorach, teksturach czy długościach. Wynika to głównie z różnic genetycznych, ale i wpływu środowiska oraz stylu życia. Co warto wiedzieć o włosach? Jak je pielęgnować?

1. Co to są włosy?

Włosy to zrogowaciałe i wyspecjalizowane wytwory naskórka, które wyrastają z zagłębień skóry. Występują wyłącznie u ssaków, są obecne niemal na całej powierzchni ciała. Nie rosną jedynie na ustach, wewnętrznej skórze dłoni oraz podeszwach. Na głowie człowieka znajduje się od 100 do 150 tysięcy włosów.

2. Budowa włosa i właściwości fizyczne włosów

Włosy składają się z ukrytego pod skórą korzenia i wystającej nad powierzchnię skóry łodygi, także pochewki (otoczki), opuszki (cebulki) i brodawki. Ich podstawowym składnikiem jest wytwarzana w naskórku keratyna. W pigmencie włosa obecny jest barwnik zwany melaniną, który nadaje włosom kolor, także tłuszcze oraz związki mineralne.

Włosy to struktury, które cechuje elastyczność, wytrzymałość, higroskopijność, właściwości termiczne i elektryczne. Oznacza to, że choć są delikatne, posiadają zdolność do wyginania się bez trwałego odkształcenia, są też stosunkowo wytrzymałe. Posiadają również zdolność do absorbowania wilgoci z otoczenia, mogą naładować się elektrycznie. To w dużej mierze wpływa na ich reakcję na różne czynniki zewnętrzne, ale i sposób pielęgnacji oraz stylizacji.

Zobacz film: "10 urodowych trików, które musisz znać"

Jaką rolę pełnią włosy? Przede wszystki:

• estetyczną, ponieważ wpływają na wygląd i wizerunek,
• ochronną. Chronią przed działaniem promieni słonecznych, urazami mechanicznymi oraz utratą ciepła,
• termoregulacyjną. Utrzymują ciepło, pomagają w regulacji temperatury ciała poprzez utrzymywanie warstwy izolacyjnej powietrza wokół skóry. Trzeba jednak pamiętać, że pod wpływem wysokiej temperatury mogą ulegać uszkodzeniom (np. podczas suszenia czy prostowania).

Włosy są też organem dotyku (odbierają bodźce zmysłowe z otoczenia). To możliwe, ponieważ posiadają zakończenia nerwowe, które reagują na dotyk, co umożliwia odbieranie bodźców z otoczenia.

3. Wzrost włosa

Jak szybko rosną włosy? To zależy od czynników wewnętrznych, stąd jest to kwestia indywidualna. Specjaliści ustalili, że długość włosów zwiększa:

• około 0,33 mm dziennie,
• około 1 cm miesięcznie,
• około 12 cm rocznie.

Na cykl włosowy, to jest cykle wzrostu włosa, składają się takie fazy jak:

• anagen, który trwa kilka lat. Na tym etapie następuje wzrost nowego włosa,
• katagen trwający od 2 do 3 tygodni. W tym czasie włos obumiera,
• telogen, który trwa kilka miesięcy. W tej fazie martwy włos zostaje wypchnięty przez nowo rosnący.

4. Rodzaje włosa

Włosy różnią się kolorem, długością, grubością oraz głębokością osadzenia. Wyróżnia się:

• włosy długie (pokrywające głowę, pachy, okolice narządów płciowych, tworzące brodę i wąsy),
• meszek włosowy pokrywający większą część ciała.

Kształt i kolor włosów

Naturalna skala barw włosów obejmuje bardzo jasny blond, jasny blond, blond, ciemny blond, rudy, jasny brąz, brąz, ciemny brąz, czarny, siwy oraz włos pozbawiony barwnika (albinos).

Kolor włosów zależy od czynników dziedzicznych, rasy, klimatu oraz barwnika. We włosie występują ich dwa rodzaje: rozproszony jasny i ziarnisty, który nadaje włosom ciemny odcień. Im więcej we włosach barwnika rozproszonego, tym włosy są jaśniejsze. Wyróżnia się także włosy proste, faliste, kręcone, kędzierzawe oraz fil-fil (najmocniejszy skręt).

5. Pielęgnacja włosów

Jakie są najlepsze metody na utrzymanie zdrowych i mocnych włosów? Działanie powinno być wielotorowe.

Kluczowe jest przestrzeganie zasad zdrowej diety, która powinna być zasobna w witaminy i minerały oraz substancje czynne, które mają korzystny wpływ na wzrost i kondycję włosów (to głównie żelazo, cynk, witaminy A, C, E, biotyna, kwasy tłuszczowe omega-3).

Duże znaczenia ma też chronienie włosów przed szkodliwymi czynnikami, takimi jak wysoka temperatura czy promienie UV oraz właściwa pielęgnacja. Podstawa to odpowiednie preparaty kosmetyczne. Jak je wybierać?

W doborze najlepszych kosmetyków do włosów pomóc może określenie poziomu porowatości włosów, co odnosi się do ich zdolności do wchłaniania i zatrzymywania wilgoci oraz substancji odżywczych. Wyróżnia się bowiem:

• włosy niskoporowate, które mają szczelnie zamkniętą łuskę włosa, przez co trudno im wchłaniać wilgoć, ale i substancje odżywcze. Posiadając takie włosy warto używać lekkich produktów, unikać olejów,
• włosy średnioporowate, mające umiarkowanie otwartą łuskę włosa, przez co wchłaniają i zatrzymują wilgoć oraz substancje odżywcze,
• włosy wysokoporowate, które mają łuskę włosa mocno otwartą lub uszkodzoną. To sprawia, że szybko tracą wilgoć i substancje odżywcze, ale i mogą łatwo absorbować produkty pielęgnacyjne (niestety mimo to wydają się suche i wyglądają na puszące się). Zaleca się bogate w składniki nawilżające i proteinowe.

Jeśli chodzi o codzienne zabiegi pielęgnacyjne, podstawą jest:

• regularne mycie włosów odpowiednim szamponem oraz nawilżanie ich za pomocą odżywek czy masek,
• ograniczenie używania prostownic, lokówek i suszarek. Wskazane jest stosowanie produktów termoochronnych,
• unikanie agresywnych zabiegów chemicznych, takich jak farbowanie, trwała ondulacja czy prostowanie chemiczne,
• regularne przycinanie końcówek włosów, które są suche i rozdwojone.

Jakich składników w produktach do pielęgnacji włosów należy szukać, a których unikać?

Do pielęgnacji włosów warto wybierać produkty, które zawierają proteiny, składniki nawilżające (takie jak gliceryna, pantenol czy aloes), roślinne oleje naturalne (np. olej kokosowy, arganowy, jojoba czy awokado), witaminy (np. witamina E, witamina B5) oraz minerały (np. żelazo, cynk).

Jednocześnie trzeba unikać kosmetyków, które zawierają takie substancje siarczan sodu (SLS), laurylosiarczan sodu (SLES), parabeny, ftalany, silikony, alkohol.

6. Najczęstsze choroby włosów i skóry

Wiele osób boryka się z różnymi problemami związanymi z włosami, takimi jak suche czy łamliwe włosy, ale i chorobami. Wśród zaburzeń i schorzeń, które mogą dotyczyć włosów oraz skóry, najczęściej rozpoznaje się łupież, siwienie, łysienie androgenowe (łojotokowe), łysienie plackowate i zakola, także grzybica, choroby ropne i pasożytnicze.

Zawsze, gdy pojawiają się wątpliwości związane z pielęgnacją bądź kondycją włosów, warto skonsultować się ze specjalistą. W zależności od problemu pomocą służą fryzjerzy, trycholodzy, kosmetolodzy, dermatolodzy oraz styliści włosów.