Wysypka alergiczna - przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Wysypka alergiczna jest reakcją organizmu na alergen. To typowy objaw alergii zarówno pokarmowej, jak i kontaktowej. Mówi się o niej, gdy na skórze pojawiają się wykwity w postaci plam, bąbli, grudek, pęcherzyków lub krostek, będące konsekwencją kontaktu z alergenem. Wysypka może boleć lub swędzieć, choć bywa niedokuczliwa.

Alergia jest chorobą związaną z nieprawidłową odpowiedzią organizmu na kontakt z alergenem (który dla zdrowej osoby nie jest szkodliwy).

Jej istotą jest nieprawidłowa reakcja immunologiczna organizmu prowadząca do powstania specyficznych przeciwciał. Te łączą się z antygenem i prowadzą do uwolnienia mediatorów procesu zapalnego.

Swędzące krostki na ciele pojawiające się po spożyciu pokarmów lub kontakcie z innymi alergenami. Najczęściej wysypkę wywołują:

• alergeny pokarmowe: mleko krowie, kurze jaja, zboża, orzechy, soja, owoce morza, cytrusy i truskawki, propolis, ulepszacze stosowane w żywności: barwniki i glutaminian sodu,
• alergeny wziewne: roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt, pyłki roślin, pleśń i grzyby, olejki eteryczne,
• alergeny kontaktowe: lateks, nikiel, środki czystości, proszki i płyny do prania, kosmetyki pielęgnacyjne zawierające uczulające składniki, również konserwanty, barwniki i aromaty,
• leki: penicylina, kwas acetylosalicylowy, aspiryna i neomycyna,
• jad pszczół, os, szerszeni i innych owadów.

Osoby obciążone wywiadem alergicznym w rodzinie są bardziej narażone na zachorowanie. Choroba może mieć podłoże genetyczne.

Alergie skórne mogą objawiać się w różnorodnych sposób. Występuje:

• atopowe zapalenie skóry (AZS), które jest przewlekłym stanem zapalnym skóry,
• wyprysk alergiczny będący zapaleniem powierzchownych warstw skóry o podłożu alergicznym. Jego objawem są grudki, które zmieniają się w pęcherzyki,
• pokrzywka alergiczna, będąca najczęstszym rodzajem alergii skórnej. Obserwuje się bąble przypominające ślady po poparzeniu się pokrzywą, które powstają wskutek miejscowego zwiększenia przepuszczalności i poszerzenia naczyń krwionośnych. Zmiana jest wyniosłym, dobrze odgraniczonym od otaczającej skóry wykwitem, który może przybierać różne rozmiary i kształty,
• rumień wysiękowy wielopostaciowy, rumień trwały, rumień guzowaty.

Wysypka alergiczna może wystąpić wszędzie, co zależy od przyczyny i rodzaju alergii, ale i wieku. W okresie niemowlęcym pojawia się głównie na twarzy, zaś u starszych dzieci i dorosłych w obrębie zgięć łokciowych, nadgarstków i powierzchni grzbietowych rąk lub nóg.

Inne objawy wysypki alergicznej to pieczenie i uporczywy świąd skóry, zaczerwienienie skóry, szorstkość i rogowacenie skóry.

Alergia objawia się jednak nie tylko zmianami na skórze, ale i uciążliwym dolegliwościami: katarem, łzawieniem, kaszlem, nudnościami i bólem brzucha, a także osłabieniem czy sennością.

Może także pojawić się obrzęk naczynioruchowy, a nawet zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny.

Aby mieć pewność, że wystąpienia wysypki ma podłoże alergiczne, należy skonsultować się z lekarzem. Specjalista po obejrzeniu zmian i przeprowadzeniu wywiadu postawi diagnozę, skieruje na badania diagnostyczne i przepisze odpowiednie leki.

Pomocne są nie tylko różne informacje, takie jak czas i okoliczności pojawienia się objawów alergii, ale i badania: testy skórne, testy prowokacyjne, spirometria czy badania laboratoryjne z krwi (np. określenie stężenia przeciwciał klasy IgE, określenie specyficznych przeciwciał IgE, które są ukierunkowane na konkretne alergeny).

Wysypka alergiczna jest różnicowana z takimi chorobami jak wysypka wirusowa czy wysypka bakteryjna. Ma to związek z tym, że zmiany skórne przywodzące zmiany alergiczne bardzo często mają związek z zupełnie innymi czynnikami.

Mogą towarzyszyć odrze, ospie wietrznej, półpaścu, różyczce i opryszczce, szkarlatynie, bostonce czy liszajcu.

Co na wysypkę alergiczną? By złagodzić dokuczliwe objawy alergii, stosuje się leki przeciwhistaminowych oraz glikokortykosteroidy (zarówno miejscowo, jak i ogólnoustrojowo).

Kluczowe jest unikanie kontaktu z czynnikami alergizującymi. W przypadku pokrzywki pokarmowej konieczne może być zastosowanie diety eliminacyjnej.

W leczeniu wysypki alergicznej ważna jest również odpowiednia pielęgnacja skóry. Wskazane jest regularne natłuszczanie i nawilżanie skóry. Do regeneracji skóry wykorzystuje się emolienty i preparaty steroidowe.

Terapię wysypki alergicznej można wspierać domowymi sposobami. Pomogą chłodne okłady, a także kompresy z wyciągu z cebuli, rumianku lub aloesu.

Pomocny jest napar z pokrzywy oraz soda oczyszczona czy krochmal dodawane do kąpieli (łagodzą świąd).