Haluksy - przyczyny, zapobieganie, leczenie (ćwiczenia, wkładki, operacja)

Haluksy to choroba zwyrodnieniowa, która polega na deformacji stopy. Większość chorych opisuje haluksy jako bolesne zgrubienie, guzek lub narośl po wewnętrznej stronie stopy. Nie jest to guzek ani narośl, lecz głowa pierwszej kości śródstopia, która się przemieściła, ponieważ duży palec stopy odgiął się w kierunku pozostałych palców, a stopa uległa rozpłaszczeniu. Leczenie zależy od stopnia zaawansowania haluksów. Początkowo mogą pomóc opaski, wkładki i ćwiczenia. Jednak w zaawansowanej fazie konieczna jest operacja. Niektórzy stosują domowe sposoby, takie jak zioła, jednak nie są one skuteczne. Sprawdź, jak wyleczyć haluksy.

1. Czym są haluksy?

Haluksy to inaczej paluch koślawy. Duży palec u stopy zaczyna odginać się w stronę pozostałych, natomiast pierwsza kość śródstopia przemieszcza się przyśrodkowo.

Cały proces jest powolny i początkowy nie zwracamy na niego uwagi. Jednak nieleczona deformacja pogłębia się, utrudniając chodzenie w butach, a także wywołując ból. Długotrwałe odginanie palca sprawia, że jego kość staje się wypukła i zostaje przesunięta na zewnątrz.

Styczność kości z obuwiem prowadzi do powstania zgrubienia, czyli haluksa. Haluksy są bolesne oraz mogą wiązać się z powstawaniem stanów zapalnych.

Schorzenie częściej dotyczy kobiet. Związane jest to ze słabszą mięśniowo-wiązadłową budową stopy oraz noszeniem obuwia, które sprzyja powstawaniu haluksów

2. Przyczyny haluksów

Przyczyny powstawania haluksów nie są w pełni znane. Wpływ na to mogą mieć

• czynniki genetyczne (od bliskich dziedziczymy ustawienie kości śródstopia, egipski kształt stopy oraz osłabienie tkanki łącznej)
• noszenie butów z wąskimi czubami
• długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej
• urazy mechaniczne
• posiadanie długiego palca
• choroby układowe, takie jak np. reumatyzm

Osoby z wrodzonymi predyspozycjami do powstawania haluksów mogą zaobserwować pierwsze objawy już w wieku dziecięcym. Na zachorowanie wpływ ma także masa ciała oraz wykonywana praca.

Haluksy często pojawiają się u osób z płaskostopiem.

Najgorsze buty dla twoich stóp [10 zdjęć]

Bardzo wysokie obcasy mogą powodować opuchnięcia stóp, pęcherze, a nawet ból ścięgna Achillesa. Co więcej,...

zobacz galerię

3. Objawy towarzyszące haluksom

Rozwijającym się haluksom często towarzyszą objawy, takie jak:

• stany zapalne okolic kości
• ból
• zaczerwienienie skóry
• podwichnięcie stawu
• zapalenie wysiękowe kaletki

4. Domowe sposoby na haluksy

Niektórzy stosują domowe sposoby na haluksy, takie jak płukanki ziołowe, w której moczy się stopy, olejki, którym naciera się chore miejsce, jak również napary do picia. Mogą one jedynie przynieść ulgę w bólu, ale tylko na chwilę. Nie zapobiegną dalszemu rozwojowi halusków.

5. Ćwiczenia na haluksy

Na początku deformacji stopy rzadko wymagana jest operacja haluksów. Na tym etapie zazwyczaj lekarz ortopeda proponuje inne formy leczenia, np. ćwiczenia, takie jak:

• turlanie stopą niewielkich piłeczek
• chodzenie na zewnętrznych krawędziach stóp
• stawanie na palcach i piętach na przemian
• odciąganie dużego palca jak najdalej od palca sąsiedniego

Pomocne mogą być także ćwiczenia poprawiające równowagę, np. stanie na jednej nodze.

U osób z płaskostopiem pogłębianiu się haluksów pomogą ćwiczenia, takie jak np. chodzenie na palcach, chwytanie palcami stóp kawałków materiału lub zwijanie ich.

6. Wkładki, separatory i aparaty na haluksy

Osoby mają haluksy powinny nosić odpowiednie wkładki ortopedyczne do butów, które ułatwią chodzenie i zmniejszą dolegliwości bólowe. Pomocne mogą być także

• ortezy – chronią palce przed obtarciami
• kliny/separatory międzypalcowe – wykonane z gąbki lub żelowe „izolacje” między palce
• poduszeczki pod przodostopie – umieszczone pod palcami ułatwiają kobietom z haluksami chodzenie w butach na wysokim obcasie
• peloty – aparaty korekcyjne dla osób z haluksami zakładane na noc
• opaski na haluksy – utrzymują palec w prawidłowej pozycji, zapobiegają otarciom, osłabieniu mięśni oraz zniekształceniom

7. Operacja haluksów

7.1. wskazania do operacji haluksów

Wskazaniami do operacji są:

• duże zniekształcenie palucha
• ból, który uniemożliwia noszenie obuwia lub wręcz poruszanie się
• problemy z drugim palcem (np. jego zwichnięcie)

7.2. metody operacji haluksów

Celem operacji haluksów jest powrót zdeformowanych kości na swoje miejsce. Lekarz uzależnia decyzję o operacji od stopnia zaawansowania zmian i bólu z nimi związanego.

• stopień lekki (koślawość 15-30 stopni) – przy lekkim zniekształceniu stosuje się drobny zabieg usunięcia wyrośli i przecięcia przykurczonych tkanek miękkich. Operacja jest inwazyjna w minimalnym stopniu
• stopień umiarkowany (koślawość 30-40 stopni) – podczas zabiegu wykonuje się korektę ustawienia kości śródstopia. Odpowiednio ustawiona kość jest zespalana za pomocą śrub i płytek. Te tytanowe śrubki są szczególnie wytrzymałe i pozwalają kości szybciej się zrastać. Śrubki mają za zadanie utrzymywać kość w nowej, poprawionej pozycji. Dodatkowo podczas operacji usuwa się wyrośl i przecina przykurczone tkanki miękkie
• stopień ciężki (koślawość większa niż 40 stopni) – podczas operacji dokonuje się osteotomii kości śródstopia. Czasem stosuje się częściową lub całkowitą endoprotezę stawu

Operację haluksów można wykonać różnymi metodami:

• metodą Chevron
• metodą Scarf
• metodą Akin
• metodą Ludloff

Metody Scarf oraz Chevron różnią się od siebie kształtem nacięcia kości, np. w technice Scarf wykonuje się je w kształtcie litery Z, natomiast w Chevron nacięcie przypomina literę V. Z kolei w przypadku metody Ludloff wykonuje się nacięcie skośne, zaś w technice Akin – przecięcia poprzeczne. W każdej z wymienionych technik po przecięciu zespala się kości śrubami.

Dzięki wykorzystaniu implantów biowchłanialnych nie ma konieczności zakładania gipsu. Stosowane są szyny do utrzymania palców u nogi w wyprostowanej pozycji, a także balkoniki pooperacyjne, by pacjent szybciej zaczął chodzić po zabiegu.

Operacja odbywa się w znieczuleniu miejscowym. Większość pacjentów wraca do pracy 3-5 dni po zabiegu, a niektórzy nawet tego samego dnia.

Kość po operacji goi się około miesiąca. Dopiero po tym czasie można wrócić do noszenia codziennego obuwia. Czasem przerwa może być nieco dłuższa. Dojście do pełni zdrowia trwa od 6 do 10 tygodni.

7.3. cena operacji haluksów

Operację haluksów można wykonać na NFZ. W prywatnych placówka cena zabeigu jest uzależniona od stopnia nasilenia deformacji. Przy mniejszych wadach koszt zabiegu wyniesie około 2-4 tysięcy złotych. Usunięcie haluksa w stopniu zaawansowanym to koszt nawet 5 tysięcy zł.

8. Rehabilitacja po operacji haluksów

Rehabilitację należy rozpocząć jak najszybciej po zabiegu. Polega ona na wykonywaniu ćwiczeń takich jak: podnoszenie palcami stóp niewielkich przedmiotów, zwijanie palcami stóp chusteczek oraz masaże stopy poprzez toczenie piłeczki. Po zabiegu przeprowadza się także zabiegi fizykalne.

9. Jak zapobiegać haluksom

• unikaj noszenia bardzo wysokich obcasów
• unikaj wąskiego obuwia i butów z wąskimi czubkami
• kupuj buty dobrze wyprofilowane, niepowodujące ucisku na palce stóp, o dobrze dobranym rozmiarze
• zmieniaj obuwie kilka razy dziennie
• unikaj całodziennego noszenia płaskich klapek
• uprawiaj sporty, które nie obciążają stóp, np. pływanie, jazdy na rowerze
• chodź boso od czasu do czasu,
• pilnuj masy ciała – nie dopuść zbyt dużego przybrania na wadze