Grotołaztwo
Grotołaztwo znane jest także pod nazwą alpinizm jaskiniowy, alpinizm podziemny, speleologia lub taternictwo jaskiniowe (Tatry). Jest to dyscyplina sportu zapoczątkowana we Francji przez E.A. Martela, której celem jest odkrywanie i penetrowanie jaskiń. Grotołaztwo uprawia się przy użyciu sprzętu wspinaczkowego charakterystycznego dla alpinizmu czy nurkowania. Alpinizm jaskiniowy jest niebezpiecznym sportem, wymaga posiadania odpowiednich umiejętności i kondycji fizycznej.
1. Czym jest speleologia?
Pojęcie speleologia pierwotnie odnosiło się wyłącznie do nauki, która zajmuje się genezą i rozwojem jaskiń. W obrębie zainteresowań speleologów znajdują się: fauna i flora jaskiń, ich mikroklimat, przyroda nieożywiona, specyficzne stosunki wodne. Wtórnie mianem speleologii zaczęto określać także wszelkie formy aktywności związane z jaskiniami, takie jak zwiedzanie jaskiń, chodzenie po jaskiniach czy nurkowanie, a samo pojęcie zyskało sportowo-turystyczny charakter.
Jak wygląda grotołaztwo w Polsce? Koordynowaniem alpinizmu jaskiniowego w Polsce zajmuje się Komisja Taternictwa Jaskiniowego. Do jej zadań należy m.in. prowadzenie różnego typu szkoleń (podstawowego, doskonalącego, instruktorskiego), nadzorowanie działalności sportowej (powoływanie kadry narodowej w alpinizmie jaskiniowym, organizowanie wypraw eksploracyjno-sportowych do jaskiń Polski i świata, wspieranie inicjatyw podejmowanych przez różne kluby speleologiczne, propagowanie ochrony przyrody, szczególnie ochrony jaskiń).
2. Ubiór i sprzęt do alpinizmu jaskiniowego
Uprawianie alpinizmu jaskiniowego wymaga posiadania specjalnego ubioru i sprzętu zapewniającego bezpieczeństwo. Ubiór grotołaza powinien zawierać kilka warstw, na które będą się składać: specjalna bielizna, kombinezon wewnętrzny i kombinezon zewnętrzny. Do tego niezbędne jest posiadanie kaloszy, gumowych rękawic oraz oczywiście kasku.
Każdy grotołaz, chcąc pokonywać określone przeszkody, musi posiadać specjalne wyposażenie. W jego skład wchodzić będzie m.in. lampa karbidowa, służąca do oświetlenia trasy, oraz reflektor elektryczny na wypadek awarii „karbidówki”. Alpinizm jaskiniowy wymaga ponadto wyposażenia w uprząż (biodrową i górną) podobną do uprzęży jaskiniowej (różnica polega na tym, że uprząż jaskiniowa posiada punkt zaczepienia do przyrządów niżej niż uprząż wspinaczkowa). Poza uprzężą grotołazowi potrzebne są różne rodzaje liny. Aby zapobiec przecieraniu, łączy się je za pomocą kotw (przeważnie spitów) i plakietek do skały w wielu miejscach. Do zjazdu po linie służy rolka – ostatnio coraz częściej używa się rolki ze specjalnym hamulcem.
Ze względu na to, że grotołaztwo jest niebezpiecznym sportem, mogą je uprawiać tylko osoby, które mają do tego specjalne kwalifikacje. Dostęp do wszystkich jaskiń, w których niezbędne jest użycie sprzętu jaskiniowego czy pokonywanie trudności technicznych jest możliwy tylko w przypadku posiadania specjalnej karty. Warto jednak postarać się o możliwość uczestniczenia w wyprawach grotołazów, ponieważ wrażenia z jaskiń górskich są niezapomniane.