Typ pykniczny - budowa ciała, predyspozycje sportowe, dieta i trening
Typ pykniczny, inaczej zwany endomorficznym, to jeden z trzech najczęściej występujących typów budowy ciała. Charakteryzuje się określonymi proporcjami ciała i ma konkretne predyspozycje sportowe. Warto wiedzieć, że nasz somatotyp, czyli właśnie typ budowy, określa nie tylko to, jak wyglądamy, ale także to, co powinniśmy jeść i jakie aktywności fizyczne uprawiać. A czy może także zdefiniować naszą osobowość?
1. Czym jest somatotyp?
Somatotyp to, najogólniej mówią, typ budowy naszego ciała. Uzależniony jest od wielu czynników. Zwykle wyróżnia się trzy główne somatotypy:
- ektomorficzny (leptosomatyczny)
- mezomorficzny (atletyczny)
- endomorficzny (pykniczny)
Każdy z nich charakteryzuje się inną budową ciała i radzi sobie lepiej z innymi rodzajami aktywności fizycznej. Prawidłowe ustalenie somatotypu pozwala nie tylko dopasować preferencje sportowe, ale także znacznie ułatwia opracowanie planów dietetycznych. To, co sprawdzi się w przypadku typu atletycznego, może mieć odwrotny skutek u osób w typie pyknicznym, dlatego jest to takie ważne.
Somatotypy różnią się od siebie sposobami gromadzenia tkanki tłuszczowej, grubością i gęstością kości, skłonnościami do urazów, a także wytrzymałością fizyczną. Warto wspomnieć, że typy budowy często mieszają się ze sobą i obecnie trudno spotkać osobę, u której bardzo wyraźnie dominuje jeden z nich.
2. Typ pykniczny (endomorficzny)
Typ pykniczny to dość trudny typ sylwetki, któremu należy poświęcić dużo czasu i cierpliwości. Charakteryzuje się okrągłymi kształtami i skłonnością do gromadzenia tkanki tłuszczowej. Kości pyknika są raczej cienkie, a mięśnie słabo widoczne, nawet jeśli są dobrze rozwinięte. Tułów jest długi, ale bez wyraźnie zaznaczonego wcięcia w talii - może ono się pogłębić wraz z wiekiem, ale nie zawsze się tak dzieje.
W typie pyknicznym dominują krępe, krótkie kończyny, szerokie dłonie i stopy. Przy takiej sylwetce głowa robi często wrażenie nienaturalnie dużej. Klatka piersiowa, barki oraz biodra są średnio szerokie, a całej sylwetke brakuje wyraźnych wcięć i uwypukleń. Twarz również jest pełna, bez wyraźnie zaznaczonych kości policzkowych czy linii żuchwy.
Obwód pasa jest dość duży, pośladki wypukłe, a piersi półkoliste, bez tendencji do wczesnego obwisania. Typ pykniczny charakteryzuje się silnym otłuszczeniem całego ciała, z którym bardzo trudno jest mu walczyć ze względu na spowolnioną przemianę materii.
Jednocześnie nie można powiedzieć o pykniku, że jest słaby. Ten typ charakteryzuje się dużą wytrzymałością, zręcznością oraz ruchliwością. Te umiejętności dość szybko maleją z wiekiem - wiąże się to z coraz większym otłuszczeniem w przypadku osób, które nie podejmują diety ani żadnej aktywności fizycznej.
3. Mieszane typy pykniczne
W dzisiejszych czasach rzadko spotyka się osoby, które są tylko pyknikami, tylko leptosomatykami lub tylko atletami. Na skutek procesów ewolucyjnych typy sylwetki mocno się zmieniły, a granice między poszczególnymi ich rodzajami się zatarły. Wobec tego stworzono dodatkowe terminy określające ludzki somatotyp. W przypadku pyknika jest to typ pykno-atletyczny oraz typ lepto-pykniczny.
3.1. Typ pykno-atletyczny
Typ atletyczny charakteryzuje się mocno zarysowanymi mięśniami, szczupłą sylwetką i dość dobrymi proporcjami ciała, co sprawia, że jest najbardziej pożądanym somatotypem.
W typie pykno-atletycznym całe ciało sprawia wrażenie dużego i rozwiniętego. Tkanka tłuszczowa nadal jest duża i obejmuje niemal całe ciało, ale jednocześnie pojawiają się mocno zarysowane mięśnie. Tyłów nadal jest dość długi i nie posiada wyraźnego wcięcia, ale głowa sprawia wrażenie niewielkiej.
Biodra w typie pykno-altetycznym są bardzo szerokie, a kończyny pozostają krótkie i pulchne. Jedynie stopy są o wiele dłuższe. Klatka piersiowa jest szeroka, a piersi u kobiet obfite, półkoliste, z tendencją do obwisania.
3.2. Typ lepto-pykniczny
Sam typ leptosomatyczny charakteryzuje się drobną budową ciała, słabo zarysowanymi mięśniami. Ciało jest smukłe, kości cienkie, a tkanka tłuszczowa nieznaczna.
W przypadku połączenia typu leptosomatycznego oraz pyknicznego pojawia się słabo rozwinięty szkielet i tkanka mięśniowa przy jednoczesnym nadmiarze tkanki tłuszczowej. Kończyny są słabo umięśnione, biodra wąskie, wcięcie w talii praktycznie niewidoczne. Klatka piersiowa oraz barki również są raczej wąskie, a obwód pasa zwykle większy, niż przeciętnie.
Brzuch jest duży, ale nie bardzo wydatny. Kobiece piersi są obfite i mają tendencję do wczesnego obwisania.
4. Typ pykniczny a aktywność fizyczna
Endomorfik nie jest typem sportowca, co nie oznacza, że niemożliwe jest budowanie przez niego sportowe kariery. Typ pykniczny świetnie sprawdza się w sportach takich jak zapasy, podnoszenie ciężarów oraz ciężka atletyka. Dotyczy to w szczególności typu pykno-atletycznego.
Jeśli chodzi o osoby w typie lepto-pyknicznym, okazują się one świetnymi pływakami i osiągają mnóstwo sukcesów na tym polu.
Typ pykniczny to spore wyzwanie sportowe, ponieważ niełatwo mu zgubić zbędne kilogramy. Zaleca się im szczególnie trening cardio, ćwiczenia aerobowe oraz interwały. Doskonale sprawdzą się aktywności, które nie wymagają dużych przeciążeń, szczególnie basen. Sprzyja to szybszemu spalaniu nadmiernej tkanki tłuszczowej. Codziennie endomorfik powinien ruszać się minimum pół godziny, aby móc widzieć trwałe efekty swojej pracy.
Musi także uzbroić się w cierpliwość, ponieważ utrata wagi w przypadku typu pyknicznego wymaga czasu i mnóstwo zaangażowania. Nie należy zapominać także o długiej i solidnej rozgrzewce przed ćwiczeniami.
5. Dieta dla endomorfika
Endomorfik to ze wszystkich somatotypów ten, który najbardziej musi uważać na to, co znajdzuje się w jego codziennej diecie. Nie może pozwalalać sobie na przekąski, a ich organizm źle reaguje na nadmierną podaż węglowodanów.
W diecie dla endomorfika należy całkowicie wyeliminować źródła cukrów prostych, w szczególności słodyczy i gazowanych napojów. Zamiast tego należy włączyć do codziennego jadłospisu sporo białka i tłuszczy wysokiej jakości. Ich organizm najlepiej przyswaja białko zwierzęce oraz to pochodzące z warzyw strączkowych.
Tłuszcze zaś muszą pochodzić z dobrych źródeł - ryb, olejów roślinnych, orzechów oraz pestek. Aby widzieć trwałe efekty i cieszyć się zdrową sylwetką, endomorfik musi stale utrzymywać lekki deficyt energetyczny, to znaczy jeść mniej kalorii, niż wynosi jego dzienne zapotrzebowanie. W ten sposób będzie cieszyć się zdrową sylwetką i dobrym samopoczuciem.
6. Typ pykniczny a osobowość
Badania przeprowadzone pod koniec lat 20 XX wieku przez Ernsta Kretschmera, niemieckiego lekarza, wskazują na to, iż pyknicy bardzo często zmagają się z częstymi wahaniami nastroju i mają większe skłonności do występowania epizodów manii.
Jak się okazało dużo później, badania te były sfałszowane i nie mają żadnego odzwierciedlenia w stanie rzeczywistym. Mówi się także, że było to celowe działanie propagandowe. Obecnie nie ma więc żadnego potwierdzenia, jakoby typ naszej sylwetki warunkował nasz temperament i kondycję psychiczną.
