Nadmierna potliwość - przyczyny, metody leczenia. Botoks na nadpotliwość

Nadmierna potliwość jest spowodowana przez nadaktywność gruczołów potowych, które są elementem strukturalnym gruczołów wydzielania wewnętrznego. Na nadmierne pocenie się mogą wpływać czynniki psychiczne i emocjonalne. Pot pojawia się pod wpływem wysokiej temperatury środowiska lub intensywnego wysiłku fizycznego.

1. Przyczyny nadmiernej potliwości

Pocenie się jest normalną reakcją organizmu na utratę ciepła w sytuacji, gdy temperatura otoczenia jest wysoka, a także w przypadku odczuwania emocji, jak np.: zdenerwowanie, przestraszenie, stres oraz w czasie wzmożonego wysiłku fizycznego. O nadpotliwości mówi się wtedy, gdy organizm wydziela więcej potu niż jest to dla niego potrzebne.

Pocenie się ma podłoże emocjonalne, jest rodzajem reakcji na stres. W takich okolicznościach następuje pocenie się dłoni, w skrajnych przypadkach dłonie mogą być bardzo wilgotne. W reakcji na stres mogą pocić się pachy lub inne części ciała.

Przyczyną tych dolegliwości mogą być również choroby, m.in.: cukrzyca, nadczynność tarczycy oraz problemy z nerkami. Nadpotliwości może towarzyszyć zaburzenie gospodarki hormonalnej oraz niewłaściwa dieta bogata w słone, pikantne potrawy. Taki stan może utrzymywać się kilkanaście dni. Nadmierne pocenie często też towarzyszy niektórym zatruciom alkoholem.

Zobacz film: "Jak zapobiegać nadmiernej potliwości?"

Do zaburzenia potliwości może dojść w wyniku stanów podgorączkowych lub nieustannych stresów i problemów natury psychiczne. Pocenie się i przykry zapach potu mogą być uzależnione od nastroju człowieka, hormonów lub niektórych produktów spożywczych, jak kofeina. Niektórzy na nadpotliwość cierpią niezależnie od tych wszystkich czynników - wtedy winowajcami są geny.

1.1. Nadpotliwość pierwotna czy wtórna?

Nadmierne pocenie może mieć charakter pierwotny bądź wtórny. Nadpotliwość pierwotna dotyczy pewnych części ciała, np. dłoni bądź pach (nadpotliwość miejscowa). Zazwyczaj nie wiąże się ona z żadnym innym schorzeniem. Na skutek zaburzeń termoregulacji nawet najbardziej niepozorne czynniki mogą wywołać zwiększoną potliwość. Zwiększona potliwość wywoływana jest jednak najczęściej czynnikami emocjonalnymi. Pojawia się np. przed występem publicznym lub przy innej stresującej czynności.

Nadpotliwość wtórna pojawia się przez choroby takie jak: cukrzyca, nadczynność tarczycy, schorzenia nerek. Jest jednym z objawów przekwitania. Dotyka najczęściej całego ciała (nadpotliwość uogólniona).

Zdarza się, że nadmierna potliwość występuje po zjedzeniu ostrych dań. Pocenie smakowe dotyczy przede wszystkim czoła, nosa oraz warg.

1.2. Jakie ilości potu są zbyt duże?

Ilość potu, jaka uchodzi za normalną, jest dość zmienna i zależy między innymi od stopnia aktywności fizycznej. W zależności od trybu życia ludzie wydzielają od litra do kilku litrów potu dziennie.

Nadmierną potliwość diagnozuje się wtedy, gdy ilość potu jest niewspółmierna do potrzeb organizmu. Jeżeli pocisz się intensywnie, siedząc spokojnie przy biurku, można mówić o nadmiernej potliwości. Mechanizm chłodzący w twoim organizmie jest zbyt aktywny.

U osób z tym problemem może dochodzić do 4-5-krotnie większego wydzielania potu niż rzeczywiście wymaga tego sytuacja. Specjaliści oszacowali, że około 3% populacji zmaga się z nadmierną potliwością.

Lekarze mają jednak problem z określeniem „właściwej” ilości potu, ponieważ każdy z nas jest inny. Powstaje więc pytanie: jak bardzo należy się pocić, by zdiagnozowano u nas nadmierną potliwość? Trudno odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ jest to w dużej mierze kwestią subiektywnych odczuć. Jednak, co ważne, większość osób jest w stanie stwierdzić, czy ma problem z poceniem się.

1.3. Gdzie i kiedy nadpotliwość występuje najczęściej?

Ograniczona nadpotliwość najczęściej dotyczy pach, stóp i rąk, a także owłosionej skóry głowy. Objawy mogą obejmować szerokie spektrum - od dyskomfortu spowodowanego nadmiernym wydzielaniem potu aż do wtórych do maceracji naskórka, infekcji bakteryjnych czy grzybiczych. Szczególnie niebezpieczna jest nadpotliwość stóp u chorych na cukrzycę - może przyspieszyć rozwój stopy cukrzycowej.

Warto nadmienić, że nadpotliwość może dotyczyć każdego bez wyjątku – bez względu na wiek, płeć, choroby towarzyszące (mężczyzn, kobiet w ciąży, cukrzyków, osób w okresie dojrzewania itd.).

Jeśli sądzisz, że pocisz się bardziej niż wszyscy, których znasz, najprawdopodobniej coś jest na rzeczy. Lekarze przyznają, że niemal wszystkie osoby, które zgłaszają się do nich z podejrzeniem nadmiernej potliwości, faktycznie mają ten problem.

Warto uświadomić sobie, że z wyjątkiem menopauzy, w życiu człowieka nie ma okresów naturalnego zwiększenia ilości potu wraz z wiekiem. Dlatego też, jeśli pocisz się coraz bardziej intensywnie w miarę upływu czasu, nie zakładaj, że winien jest twój wiek.

Nieprawidłowości w kwestii pocenia się nierzadko objawiają się wydzielaniem potu tylko z jednej części ciała. Nie oznacza to jednak, że nadmierna potliwość nie może dotyczyć całego ciała. Charakterystyczne dla tego problemu jest także wydzielanie potu w niesprzyjających warunkach, na przykład w zimie podczas mrozów.

2. Diagnostyka nadmiernej potliwości

Kiedy możemy mówić, że dana osoba cierpi na nadpotliwość? Czy istnieją jakieś normy wydzielania potu? – Nie ma ogólnych norm, które regulowałyby kwestię prawidłowej ilości produkowanego potu. Przyjmuje się, że człowiek żyjący w umiarkowanym klimacie dziennie traci nie więcej niż 1 litr wody wydzielanej z potem. Jednak im cieplejszy klimat lub pora roku, tym więcej się pocimy. Ponadto różnice w poceniu się zależą od aktywności fizycznej. O nadpotliwości mówimy wtedy, gdy pacjent ma niemal zawsze wilgotne na przykład pachy, dłonie czy skórę głowy. Zdecydowana większość osób prawidłowo rozpoznaje nadpotliwość, a lekarz może ją potwierdzić poprzez wykonanie prostego testu, zwanego testem Minora – wyjaśnia dr Michał Kowalczewski z kliniki medycyny estetycznej i laseroterapii Ars Estetica.

Pacjenci zgłaszają się z problemem, który utrudnia im funkcjonowanie każdego dnia, zarówno w pracy (podanie ręki na powitanie), jak i w sytuacjach prywatnych (plamy na odzieży pod pachami, bolesne otarcia skóry stóp spowodowane permanentną wilgocią).

Jeżeli masz problemy z nadmierną potliwością, nie pozwól, by ta dolegliwość zrujnowała twoje życie towarzyskie. Im wcześniej wybierzesz się do specjalisty, tym szybciej uporasz się z tym krępującym problemem. Jak diagnozuje się nadmierną potliwość? Lekarz zada ci kilka pytań:

• Czy pocisz się intensywnie w jednym lub kilku miejscach czy na całym ciele?
• Kiedy zauważasz u siebie nadmierne pocenie? Opisz te sytuacje.
• Jakie leki przyjmujesz regularnie?
• Czy ostatnio zaczęłaś przyjmować nowe lekarstwa?
• Czy w ostatnim czasie przeszłaś operację?
• Czy przechodzisz menopauzę?
• Czy w rodzinie były przypadki nadmiernej potliwości?

Nawet jeśli lekarz nie zdoła określić przyczyny nadmiernej potliwości, możliwe jest jej leczenie. Leczenie tej dolegliwości ma wiele postaci, od częstszego mycia się, po operację usunięcia gruczołów potowych. Ważne jest podjęcie kroków w celu zwalczenia nadmiernej potliwości, ponieważ dolegliwość ta może negatywnie odbić się na samopoczuciu i utrudnić kontakty międzyludzkie.

Nadmierna potliwość to problem, z którym zmaga się wiele osób. Nie warto czekać bezczynnie, aż dolegliwość samoistnie ustąpi. Należy udać się do lekarza i rozpocząć leczenie. Jeśli specjalista zlekceważy twój problem i stwierdzi, że to nic poważnego, wybierz się do innego lekarza, który wykaże się większym zrozumieniem.

Warto wiedzieć, że aby rozpoznać pierwotną nadpotliwość uogólnioną, należy najpierw wykluczyć inne przyczyny nadmiernej produkcji potu na całym ciele.

3. Sposoby na nadmierną potliwość

Higiena osobista jest najważniejsza w profilaktyce nadpotliwości. Codzienne kąpiele wyeliminują przykry zapach potu. Warto pamiętać o depilacji pach, gdyż owłosienie sprzyja powstaniu nieprzyjemnej woni.

Należy zainwestować w odpowiednie kosmetyki, najlepiej te z aptek. Ponadto wybór antyperspirantów jest ogromny i nieraz trzeba wypróbować co najmniej kilka, aby trafić na odpowiedni. Noszenie odzieży jest równie ważne jak przestrzeganie zasad higieny osobistej.

Niewątpliwie, sztuczne tkaniny utrudniają przepuszczanie powietrza, co wzmaga wydzielanie potu. Najbardziej odpowiednia będzie odzież bawełniana i przewiewna, ponieważ umożliwia oddychać skórze i zapewnia komfort na dłużej.

3.1. Leczenie nadpotliwości botoksem

Problem nadmiernej potliwości jest poważny i uciążliwy; w takiej sytuacji trzeba zgłosić się do lekarza. Na szczęście, nadmierną potliwość można leczyć, np. poprzez wstrzykiwanie toksyny botulinowej, stosowanie zabiegów chirurgicznych, które polegają na usunięciu gruczołów potowych.

Toksyna wpływa na odwracanie porażenia zakończeń nerwowych, które dochodzą do gruczołów potowych. Powoduje ograniczone wydzielanie potu w miejscu, gdzie jest wydalany w nadmiarze. Blokada zakończeń nerwowych utrzymuje się przez ok. 6 miesięcy, następnie konieczne jest powtórzenie zabiegu.

Zabiegi z użyciem toksyny botulinowej nie wymagają szczególnego przygotowania. W przypadku rąk i stóp, obszar, który chcemy poddać zabiegowi leczenia nadpotliwości, jest znieczulany kremem na około 45-60 minut. Przy pachach nie jest to konieczne, ale możliwe. Jeśli planujemy zabieg właśnie w obrębie pach, należy również usunąć owłosienie z tej okolicy.

Podczas konsultacji wyklucza się ewentualne przeciwwskazania do użycia Botoxu (jak na przykład niektóre choroby neurologiczne) i jeśli takowych nie ma, to jeszcze tego samego dnia można przeprowadzić zabieg. Swoich Pacjentów zawsze też przestrzegam, że toksyna botulinowa jest lekiem, i może ją podawać tylko lekarz.

Jeśli tradycyjne sposoby na pocenie się nie są skuteczne, a problem nadmiernej potliwości utrudnia codzienne życie, warto wziąć pod uwagę wykonanie zabiegu chirurgicznego. Nadmiernie pocenie się może być objawem poważniejszych chorób. Nie należy zwlekać, jeżeli objawy nie ustępują. Warto udać się do lekarza.

3.2. Leczenie nadpotliwości laserem

Jedną z najnowszych metod leczenia nadpotliwości jest ta z zastosowaniem lasera. W jaki sposób laser oddziałuje na gruczoły potowe? – Do zabiegu leczenia nadpotliwości używany jest laser neodymowy. Końcówka lasera wprowadzana jest w powierzchowne warstwy skóry. Gruczoły potowe znajdują się w warstwie skóry właściwej. Gdy wiązka lasera dociera w wybrane wcześniej miejsce, powoduje to podgrzanie gruczołów potowych i rozpuszczenie ich. Taka redukcja gruczołów potowych zmniejsza wydzielanie potu zazwyczaj o 50-75% – wyjaśnia dr Michał Kowalczewski z kliniki Ars Estetica.

Zabieg laserowego leczenia nadpotliwości wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym i jest całkowicie bezpieczny. Przed zabiegiem, by upewnić się, że pacjent cierpi na nadpotliwość, wykonywany jest test Minora. Polega on na tym, że miejsce, w którym przypuszczalnie występuje nadprodukcja potu, pokrywane jest jodyną, a następnie posypywane skrobią.

Te miejsca, które objęte są nadpotliwością, zabarwiają się na czarno lub granatowo. Po takiej diagnozie można przystąpić do zabiegu, czyli użycia lasera. Procedura trwa zazwyczaj około 40 minut, a po zabiegu może występować jedynie delikatny obrzęk.

Metoda laserowego leczenia nadpotliwości wykonywana jest obecnie jedynie w obszarze pach i stanowi alternatywę dla zabiegów chirurgicznych, takich jak łyżeczkowanie gruczołów. Osobom, u których nadprodukcja potu występuje w innych miejscach niż pachy, polecić można zabieg z wykorzystaniem toksyny botulinowej.

4. Czy farmakoterapia może być skuteczna?

Podstawą eliminacji nadpotliwości wtórnej jest leczenie choroby podstawowej, w tym normalizacja glikemii, wyrównanie niedoborów hormonalnych, czasem leczenie chirurgiczne (np. w nadczynności tarczycy w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa). U pacjentów cierpiących z powodu zaburzeń lękowych skuteczne mogą okazać się leki beta-adrenolityczna lub anksjolityczne.

W przypadku nadpotliwości pierwotnej sprawa jest bardziej skomplikowana. Na rynku dostępne są leki do stosowania miejscowego (w formie kremu). Jeśli są one nieskuteczne, sięgamy po terapię systemową lekami antycholinergicznymi, która jednak ma swoje ograniczenia w postaci skutków ubocznych czy braku współpracy pacjenta.

4.1. Jakie mogą być skutki uboczne stosowania leków?

Główne, przykre działania niepożądane ogólnego stosowania leków cholinolitycznych to zaburzenia oddawania moczu, przyspieszenie akcji serca, zaburzenia rytmu serca, zawroty głowy, suchość spojówek i jamy ustnej, zaparcia i bóle brzucha, pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego, w skrajnej postaci prowadzące do wystąpienia halucynacji i majaczenia.

5. Jak żyć z nadpotliwością?

Jeśli zmagamy się z nadpotliowością, każdego dnia musimy pamiętać o kilku ważnych zasadach. Przede wszystkim powinniśmy nosić ubrania wykonane z przewiewnych i naturalnych tkanin. Bardzo ważna jest dbałość o higienę osobistą – konieczne jest regularne branie prysznica oraz częsta depilacja. Zmniejszenie nadpotliwości będzie możliwe dzięki wyeliminowaniu z codziennej diety (a przynajmniej ograniczeniu) kawy, pikantnych potraw i alkoholu.

Nie zapominajmy o tym, że nadmierna potliwość jest najczęściej skutkiem stresu. Chcesz pozbyć się problemu nieestetycznych plam na ubraniach? Pozwalaj sobie częściej na chwile relaksu. Twoje ciało na pewno odwdzięczy ci się za taki odpoczynek.