Sauna - rodzaje, właściwości, przeciwwskazania, sauna sucha

Sauna to coraz bardziej popularna oferta klubów fitness, basenów i siłowni. Nie bez powodu – właściwości prozdrowotne sauny są znane już od tysięcy lat. Nie tylko wpływa na wygląd naszej skóry, ale pozwala się odprężyć po całym dniu pracy. I choć za największych entuzjastów korzystania z sauny uznawani są Finowie, to jej skuteczne działanie znają ludzie na całym świecie. Jak działa i jaki ma wpływ na nasz organizm?

1. Rodzaje sauny

Obecnie możemy korzystać z różnego typu sauny w zależności od tego, czy preferujemy powietrze suche, wilgotne oraz bardzo wysoką lub nieco niższą temperaturę.

Najpopularniejsza jest tzw. łaźnia rzymska lub sauna parowa. To właśnie do nich najchętniej zaglądają miłośnicy wygrzewania z powodu stosunkowo łagodnych warunków, jakie w nich panują. Temperatura nie przekracza zazwyczaj 40–50°C, a wilgotność sięga nawet 100 procent.

Z kolei najmniej popularna jest sauna sucha, zwana także sauną szwedzką. Panują w niej trudne do wytrzymania warunki, dlatego nie nadaje się dla wszystkich.

Zobacz film: "Jak należy dbać o układ odpornościowy?"

Średnia temperatura, jaka w niej panuje to 80–100°C przy bardzo małej wilgotności wynoszącej zaledwie 10 procent. Po pewnym czasie spędzonym w saunie szwedzkiej pojawiają się trudności z oddychaniem, a skóra bardzo mocno się wysusza.

Coraz bardziej popularna jest sauna mokra. Temperatura w niej wynosi od 50 do 90°C, jednak ciągłe polewanie rozgrzanych kamieni wodą sprawia, że panują w niej komfortowe warunki do spędzania czasu.

Najnowszym pomysłem jest sauna na podczerwień. Zamiast kamieni czy tradycyjnego pieca ciepło jest wytwarzane przez promiennik podczerwieni, który nagrzewa powietrze maksymalnie do 50°C. To propozycja dla tych, którym ciężko jest wytrzymać w tradycyjnych saunach.

Kolejnym rodzajem jest biosauna, temperatura wynosi ok. 50-60𐩑C, a powietrze jest bardzo wilgotne. Dzięki temu szybciej i intensywniej się pocimy. Biosauna działa korzystnie na pracę układu krążenia i pomaga obniżyć ciśnienie.

Ostatnim rodzajem sauny jest hamam, czyli rodzaj łaźni tureckiej. Przez Turków hamam traktowane jest jako miejsce spotkań towarzyskich, podczas których prowadzi się dyskusje o rodzinie, świecie i Bogu.

Odwiedziny w hamam mają znamiona swoistego rytuału. Na początku wchodzimy do Sogukluka, pomieszczenia, w którym panuje temperatura 30𐩑C i pachnie ziołami.

W tym pomieszczeniu oblewamy się wodą. Następnie przechodzimy do Halvetu, w którym panuje temperatura 45𐩑C, na koniec przechodzimy do pomieszczenia, w którym odbywają się błotne zabiegi i masaże mydlane.

2. Działanie sauny

Seans w saunie trwa zwykle kilkanaście minut. Pomieszczenie sauny może być nagrzane do temperatury nawet 100𐩑C, co sprawia, że nasza skóra rozgrzewa się do nawet 42𐩑C, a temperatura naszego ciała podnosi się o 1𐩑C.

Po seansie odczuwamy więc lekką gorączkę, dzięki temu ciało zaczyna produkować przeciwciała, które zabijają wirusy i bakterie chorobotwórcze. Sauna pomoże zwalczyć początki przeziębienia.

Co ważne, po okresie wygrzewania w saunie, należy się szybko schłodzić. Najpierw robi się to na świeżym powietrzu, a potem stosując naprzemiennie gorący i zimny prysznic.

3. Właściwości zdrowotne sauny

Według wielu specjalistów najlepsze właściwości prozdrowotne z korzystania z sauny nastąpią dopiero wtedy, gdy nagle ochłodzimy rozgrzane ciało. Nie bez powodu po skorzystaniu z rosyjskiej bani czy sauny fińskiej wskakuje się do przerębla, naciera leżącym na ziemi śniegiem czy polewa lodowatą wodą.

Nie musimy jednak korzystać z tych dość drastycznych praktyk, aby doświadczyć na własnej skórze korzyści z sauny. Uważa się, że jej ciepło najlepiej wpływa na krążenie.

Jeśli więc mamy problem z wiecznie zimnymi rękami bądź nogami, to sauna pomoże nam się z nimi uporać. Dzięki lepszemu ukrwieniu serce zacznie mocniej bić, a ciało zacznie się odprężać.

Korzystanie z sauny jest polecane też osobom, które chcą się odchudzić. Podgrzanie ciała poprawi metabolizm organizmu i pomoże pozbyć się z niego szkodliwych toksyn.

Sauna jest polecana także sportowcom. Nie tylko odpręża zmęczone po treningu mięśnie i pomaga pozbyć się zakwasów, ale także dobrze oddziałuje w przypadku kontuzji stawów, w nerwobólach i przykurczach mięśni.

Mogą z niej korzystać również osoby zmagające się z problemami reumatycznymi i zmianami zwyrodnieniowymi stawów.

Podgrzanie ciała podniesie ponadto odporność organizmu i pozwoli zwalczyć pierwsze objawy choroby, takie jak gorączka, katar czy bóle mięśni.

Sauna niesie korzyści nie tylko dla zdrowia, ale także dla urody. Wydzielane wraz z potem toksyny są usuwane z organizmu, dzięki czemu skóra staje się promienna i traci swój szarawy odcień.

Odblokowywanie porów jest istotne dla osób zmagających się z cerą trądzikową oraz tłustą lub mieszaną skórą, której problemem jest nadmierne wydzielanie sebum.

Warto jednak pamiętać, że w czasie jednej sesji w saunie nasz organizm może stracić nawet 1,5 litra wody, dlatego należy po każdym skorzystaniu z sauny uzupełnić płyny.

4. Kiedy najlepiej iść do sauny?

Do sauny najlepiej pójść po południu lub wieczorem. Najlepiej żeby był to ostatni punkt na liście do zrobienia danego dnia. Wiele obiektów wyposażonych w sauny przeprowadza seanse saunowe właśnie wieczorami.

Wizyta w saunie jest dość wyczerpująca dla organizmu, dlatego po wyjściu możemy czuć się zmęczeni. W tym stanie ciężko może być nam się skupić na innych zajęciach.

5. Jak się przygotować przed pójściem do sauny?

Do sauny nie przychodzimy z pustym żołądkiem ani też bezpośrednio po zjedzeniu posiłku. Gdy jesteśmy głodni lub mocno najedzeni organizm skupia się na funkcjach trawiennych, co sprawia że nie jest przygotowany na właściwą regulację procesów cieplnych.

Może to grozić nawet utratą świadomości. Najbezpieczniej jest korzystać z sauny po godzinie od zjedzenia posiłku. Odradza się też saunowanie bezpośrednio przed i po wysiłku fizycznym.

6. Jak się zachowywać w saunie?

Przed skorzystaniem z sauny konieczne jest wzięcie prysznica i wytarcie się do sucha. W ten sposób zmyjemy z siebie wszelkie zanieczyszczenia, pot i łój. Czysta skóra ułatwi oczyszczanie organizmu.

Zanim wejdziemy do sauny powinniśmy też zdjąć buty, a także wszelkie metalowe przedmioty: pierścionki, kolczyki, łańcuszki, bransoletki. Nagrzane do wysokiej temperatury mogą poparzyć skórę.

Po wejściu do sauny korzystamy z dostępnego tam węża z wodą i przemywamy siedzisko, które za chwilę zajmiemy. Przed opuszczeniem sauny również opłukujemy swoje siedzisko. W łaźni parowej temperatura i wilgotność jest tak duża, że nie potrzeba brać ze sobą ręcznika.

Po chwili i tak stałby się mokry i bezużyteczny. Ręcznik przyda się za to w saunie suchej, czyli fińskiej. Układamy go na drewnianych deskach i siadamy na nim gołym ciałem.

Sauna jest tzw. strefą nagości, czyli miejscem gdzie nie korzysta się z żadnych okryć ciała, wszelkie kostiumy kąpielowe i ręczniki zakłócają procesy cieplne. Wiele ośrodków oprócz koedukacyjnych saun ma też wydzielone strefy tylko dla kobiet lub tylko dla mężczyzn.

7. Co zabrać ze sobą do sauny?

Do sauny należy jednak zabrać ze sobą kilka ręczników - do wytarcia się po wyjściu spod prysznica, drugiego do okrycia się przed wejściem do sauny i trzeciego do położenia na siedzisku w saunie.

Do sauny nie ma potrzeby zabierania żelu pod prysznic. Po zakończonym seansie w saunie ciało dokładnie przemywamy samą wodę. W ten sposób ułatwiamy skórze proces oczyszczania.

Przed wejściem do sauny zdejmij klapki, a po wyjściu nałóż je z powrotem, w ten sposób uchronisz się przed infekcjami grzybiczymi. Nie zapomnij też o zabraniu ze sobą butelki wody mineralnej.

8. Czego nie robić w saunie?

W saunie nie prowadzimy głośnych rozmów i powstrzymujemy się od komentarzy na temat innych osób. Sauna jest miejscem, w którym powinniśmy zachować ciszę, wtedy łatwiej o relaks.

W żadnym wypadku nie można zaczepiać współtowarzyszy. Zaraz po wejściu wybieramy wolne miejsce, nie kręcimy się w poszukiwaniu najlepszego siedzenia. Do sauny nie wchodzimy bez uprzedniego prysznica i pamiętamy, żeby nie siadać gołym ciałem na deskach.

9. Przeciwwskazania do korzystania z sauny

Czasem w trakcie korzystania z sauny organizm zaczyna reagować zawrotami głowy lub nagłym zasłabnięciem. W takim wypadku należy natychmiast opuścić saunę, usiąść i poczekać aż tętno i oddech się ustabilizują.

Warto wiedzieć, że sauna nie jest przeznaczona dla wszystkich. Nie powinny z niej korzystać kobiety w ciąży oraz te, które mają problemy z pękającymi naczynkami lub żylakami.

Przeciwwskazaniem są także:

• choroby serca,
• nadciśnienie tętnicze,
• choroby nowotworowe,
• miażdżyca, cukrzyca,
• padaczka.

10. Seanse saunowe

Oprócz klasycznej wizyty w saunie możemy zdecydować się również na udział w tzw. seansach saunowych. Seanse saunowe mają różne tematyki. Do najpopularniejszych należą seanse zapachowe, podczas których używane są olejki eteryczne - cytrusowe, miętowe, eukaliptusowe, owocowe, waniliowe i inne.

Modne są też solne seanse saunowe, które polegają na nacieraniu rozgrzanej skóry solą z Morza Martwego. Dzięki temu zabiegowi pozbywamy się martwego naskórka, a skóra staje się gładsza i odzyskuje zdrowy koloryt.

Podczas owocowego seansu saunowego ciało obkłada się plasterkami pomarańczy i cytryny. Dodatkowo do jedzenia podaje się kawałki kiwi, mango i innych słodkich owoców.

Można też wybrać się na seans saunowy połączony z degustacją mrożonych herbat albo soków owocowych.

Odważni mogą również skorzystać z sauny, w czasie gdy trwa miodowy seans saunowy. Podczas takiego seansu smaruje się ciało lekko skrystalizowanym miodem i przez ok. 10 minut wdycha się powietrze nasycone zapachami kwiatowych olejków eterycznych.

11. Co to jest sauna sucha?

Sauna sucha to zabieg, podczas którego przebywa się w pomieszczeniu rozgrzanym do temperatury 95°C, o wilgotności 10%. Tak wysoką temperaturę uzyskuje się dzięki piecowi z rozgrzanymi kamieniami. Aby skorzystać z sauny, warto zabrać ze sobą ręcznik, klapki i strój kąpielowy, chociaż najlepiej korzystać z niej nago.

Nie rezygnujmy jednak z klapek, gdyż zmniejszą one ryzyko zakażenia grzybicą, tak jak ma to miejsce przy korzystaniu z basenów publicznych. Nie należy iść do sauny z pełnym żołądkiem lub po piciu alkoholu.

Pierwszym krokiem powinien być prysznic i dokładne osuszenie całego ciała. Suche powinny być również włosy, w przeciwnym razie mogą się zniszczyć. W suchej saunie można przebywać od 8 do 15 minut, po czym należy z niej wyjść, wziąć zimny prysznic, osuszyć się i wrócić do sauny.

Po trzecim wyjściu z sauny powinno się natrzeć ciało olejkiem i wypić około litra wody lub soku. Ten zabieg na ciało jest bardziej gorący niż sauna parowa, przez co jest od tej drugiej mniej popularny. Pod wpływem tak wysokiej temperatury skóra gwałtownie się wysusza i poci.

11.1. Zalety sauny suchej

Pobyt w saunie suchej umożliwia oczyszczenie organizmu z toksyn. Oprócz tego rozluźnia, relaksuje i pozwala łagodzić napięcie wynikające ze stresu. Warto również zwrócić uwagę na odchudzające właściwości sauny suchej – w trakcie jednego pobytu organizm spala 300 kalorii.

Dodatkowo sauna poprawia pracę serca, pozwala uregulować skoki ciśnienia i poprawia krążenie. Sauna sucha ze względu na bardzo wysoką temperaturę w niej panującą jest bardziej wymagająca niż sauna parowa. Jeśli jednak zdecydujemy się na regularne wizyty, efekty zauważymy już po niedługim czasie.

11.2. Wskazania do korzystania z sauny suchej

• napięcie mięśni grzbietu,
• przewlekłe reumatoidalne zapalenie stawów,
• zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa,
• astmę oskrzelowa,
• przewlekłe zapalenie oskrzeli,
• ustabilizowane nadciśnienie,
• niedrożność tętnic,
• dusznica bolesną naczynioruchowa.

11.3. Przeciwwskazania do korzystania z sauny suchej

• ostry stan reumatyczny,
• przeziębienie,
• gruźlica,
• ostry stan astmatyczny,
• niewydolność serca,
• niewydolnosć krążenia,
• niewydolność wieńcowa ze stenokardią spoczynkową,
• choroby serca,
• niekontrolowane nadciśnienie,
• ostre stany zapalne,
• wrzody,
• choroby weneryczne,
• epilepsja,
• jaskra,
• daltonizm.