Skóra z przebarwieniami. Czy w cętkach Ci do twarzy?
Piegi, przebarwienia, plamy – tak zwane pocałunki słońca często bywają przyczyną zmartwień po powrocie z wakacji i wymarzonego słonecznego urlopu. Te zmiany posłoneczne na twarzy wyglądają bowiem nieestetycznie, postarzają , trudno je ukryć pod makijażem, a w efekcie zaniżają samoocenę.
Przychodzi taki poranek, kiedy patrząc w lustro, dostrzegasz na swojej twarzy małe ciemne plamki. Może najpierw pojawić się tylko jedna, częściej jednak bywa ich więcej. Przypominają piegi lub cętki. Nie wpadaj w panikę, ale też nie lekceważ ich. Wybierz się do dermatologa – im wcześniej, tym lepiej, ponieważ na początku łatwiej je usunąć i po zdiagnozowaniu wyeliminować przyczynę ich powstawania.
Jeśli jeszcze Ciebie to nie spotkało, to zapewne widziałaś tego rodzaju przebarwienia na twarzach i dłoniach innych kobiet, zwłaszcza tych po pięćdziesiątce. Kropki i plamki, najczęściej o różnych odcieniach brązu, z pewnością nie dodają uroku naszej cerze, która wygląda wówczas na starszą i zmęczoną.
Pojawianie się przebarwień jest związane z melaniną, naturalnym barwnikiem występującym w naszej skórze. Decyduje on o jej odcieniu i chroni przed promieniowaniem ultrafioletowym. Kiedy komórki barwnikowe (melanocyty) zwiększają produkcję melaniny lub następuje ich nadmierne zagęszczenie, gromadzi się ona miejscowo, zamiast równomiernie rozprowadzić się w skórze, i w ten sposób pojawiają się przebarwienia. Zjawisko to nosi w medycynie nazwę hiperpigmentacji. Zazwyczaj dochodzi do niej w miejscach najbardziej narażonych na oddziaływanie promieni słonecznych, czyli na twarzy, dłoniach, dekolcie, przedramionach, ramionach i łydkach.
Z wiekiem na naszej skórze pojawia się coraz więcej zmian pigmentacyjnych.
1. Rodzaje przebarwień
Piegi – występują najczęściej u osób o jasnej karnacji i rudych lub blond włosach. Przyczyny ich powstawania są uwarunkowane genetycznie. Piegi to gładkie przebarwienia w postaci wielu drobnych plamek koloru żółtego, rudawego lub ciemnobrązowego. Nie występują u niemowląt, ale najwcześniej u kilkulatków, często pojawiają się w okresie dojrzewania i niekiedy samoistnie znikają. Mogą też zagościć na Twoim ciele pod wpływem promieniowania ultrafioletowego, które nadmiernie stymuluje melanocyty. Również słońce wpływa na zmianę koloru piegów, które są już stałym elementem Twojej urody, dlatego od wiosny do jesieni nabierają one ciemniejszej barwy. Profilaktycznie stosuj więc kremy z filtrem.
Ostuda (melasma) – symetrycznie ułożone nieregularne plamy na skórze. Mają brązowy kolor i pojawiają się na policzkach, czole, nosie i podbródku. Występują przede wszystkim u kobiet, zazwyczaj po 25. roku życia, często w czasie ciąży i w okresie menopauzy. Na powstawanie ostudy mają też wpływ hormonalne środki antykoncepcyjne oraz zaburzenia endokrynologiczne, takie jak nadczynność tarczycy czy choroby jajników. Pod wpływem promieniowania ultrafioletowego plamy stają się wyraźniejsze. Zazwyczaj są dość trudne do usunięcia. Ostuda może jednak ustąpić samoistnie, na przykład po leczeniu hormonalnym, po porodzie czy odstawieniu wywołujących ją leków. Profilaktycznie zaleca się kremy z filtrem.
Plamy soczewicowate starcze – drobne okrągłe lub owalne plamki, które swoją nazwę zawdzięczają podobieństwu do ziaren soczewicy. Mogą mieć barwę jasnobrązową, ciemnobrązową lub niemal czarną i wyraźnie odcinają się na tle zdrowej skóry. Występują przede wszystkim na grzbietach dłoni, na twarzy i szyi. Pojawiają się głównie między 30. a 50. rokiem życia. Wraz z upływem czasu często powiększają się i ciemnieją.
Melanoza Riehla – drobne brązowe lub niebieskawe plamki na twarzy, dekolcie i ramionach, które mogą się stopniowo łączyć, tworząc rozległą siatkę. Powstają prawdopodobnie w związku z oddziaływaniem na skórę szkodliwych fotouczulających kosmetyków, kremów lub perfum.
Poikilodermia civatte – występują na bocznej części twarzy i szyi w postaci przebarwień połączonych z rumieniem. Czynnikami odpowiedzialnymi za ich powstawanie są promienie ultrafioletowe i zmiany hormonalne, dlatego poikilodermia najczęściej pojawia się u kobiet w okresie menopauzy.
Przebarwienia pozapalne – powstają w miejscach, gdzie wcześniej doszło do procesu zapalnego. Ich przyczyną są głównie przebyte choroby skórne, takie jak atopowe zapalenie skóry, łuszczyca, trądzik, kontaktowe zapalenie skóry czy liszaj. Pojawiają się także po oparzeniach słonecznych, różnych urazach oraz źle przeprowadzonych zabiegach laserowych i peelingach medycznych. Duży wpływ na ich rozwój mają również promienie ultrafioletowe, które są jedną z najczęstszych przyczyn hiperpigmentacji. Przebarwienia pozapalne ustępują samoistnie po kilku tygodniach od wyleczenia procesu zapalnego w skórze.
Przebarwienia polekowe – występują jako efekt uboczny działania wielu leków, między innymi przeciwbólowych, cytostatycznych, obniżających ciśnienie czy bakteriobójczych, których negatywny wpływ na skórę mogą dodatkowo nasilać promienie UV. Zmiany te mają postać brązowych lub niebieskawych przebarwień i pojawiają się głównie na twarzy, rękach i nogach.
2. Przyczyny przebarwień
W przypadku przebarwień dość łatwo wskazać winowajców zmian skórnych. Oprócz czynników genetycznych, decydujący wpływ na ich powstawanie mają zmiany hormonalne, zarówno naturalne, związane z ciążą i okresem przekwitania, jak i te, które wynikają z przyjmowania doustnych środków antykoncepcyjnych lub stosowania hormonalnej terapii zastępczej.
Do powstawania przebarwień przyczyniają się także choroby – takie jak cukrzyca – oraz leki fotouczulające, na przykład antybiotyki czy środki nasercowe, ale również preparaty na bazie dziurawca i napar z niego. Zmiany pigmentacyjne pojawiają się też jako konsekwencje stanów zapalnych skóry, takich jak trądzik, wysypki uczuleniowe i liszaj płaski.
Duży wpływ na powstawanie przebarwień ma ekspozycja na słońce. Dzieje się tak dlatego, że są one wynikiem nadmiernego lub przyspieszonego wydzielania melaniny, czyli barwnika występującego w skórze i tęczówce oka. Jego funkcja polega na ochronie przed szkodliwym działaniem promieniowania ultrafioletowego. Dlatego im dłużej i częściej wystawiasz swoją skórę na działanie promieni słonecznych, tym więcej melaniny produkuje organizm.
Właśnie dzięki temu mechanizmowi możesz się opalić, niestety jest on również odpowiedzialny za większość przebarwień skóry. Długotrwałe oddziaływanie promieni słonecznych skutkuje jej fotostarzeniem, którego objawem są między innymi zmiany pigmentacyjne.
3. Objawy
Przebarwienia skórne mogą przyjmować różne formy w zależności od ich przyczyn. Najczęściej pojawiają się: ostuda, piegi, plamy soczewicowate, przebarwienia pozapalne i polekowe.
4. Leczenie
Przebarwienia bardzo często zlokalizowane są w skórze właściwej, dlatego też próby usunięcia ich domowymi sposobami w większości okazują się nieskuteczne. Niestety niekorzystne zmiany pigmentacyjne nie należą do przypadłości, których można się pozbyć, stosując odpowiednie kosmetyki albo odbywając jedną czy dwie wizyty w gabinecie kosmetycznym. Usuwanie przebarwień będzie wymagało od Ciebie dużej dawki cierpliwości i zaangażowania.
Proces ten zajmuje wiele czasu i składa się z serii regularnie powtarzanych zabiegów. Zaczyna się od badania, które ma na celu określenie, jak głęboko znajduje się zmiana pigmentacyjna – w naskórku czy też w skórze właściwej – a także stwierdzenie jej głównej przyczyny. Dlatego przede wszystkim powinnaś znaleźć dobrego specjalistę, który postawi diagnozę i zastosuje adekwatne do niej leczenie. Istnieje wiele metod przeciwdziałania zmianom pigmentacyjnym.
Bardzo dobre efekty w usuwaniu różnego rodzaju przebarwień dają zabiegi wybielające dermamelan i cosmelan, które należą do moich ulubionych. Często stosuję też peelingi chemiczne, dobierane indywidualnie, zależnie od potrzeb pacjenta. Rodzaj i stężenie stosowanych substancji oraz głębokość złuszczania wybieram po dokładnym zbadaniu przebarwień i określeniu ich umiejscowienia.
Peelingi nie tylko złuszczają, lecz także pobudzają w głębszych warstwach skóry proces mnożenia i dzielenia się młodych komórek, regenerując ją. Często stosuję również terapię IPL. W wypadku, gdy inne metody zawodzą, a także w leczeniu nawracających przebarwień dobrze sprawdza się laser rubinowy q-switch, skuteczna jest też krioterapia.
Musisz jednak pamiętać, że pewnych przebarwień nie da się usunąć. Można je oczywiście spłycić i rozjaśnić, dzięki czemu staną się mniej zauważalne. Jeżeli chcesz usunąć piegi, możesz użyć preparatów o działaniu złuszczającym i wybielającym lub poddać się zabiegom laserowym. Niestety, nawet jeśli pozbędziesz się piegów, mogą one powrócić pod wpływem promieni UV, dlatego unikaj słońca i stosuj kremy z filtrem.
5. Pielęgnacja skóry z przebarwieniami
Jeśli chcesz skutecznie i trwale pozbyć się wszelkiego rodzaju przebarwień, najlepszym rozwiązaniem będzie terapia skojarzona, czyli połączenie serii indywidualnie dobranych przez specjalistę zabiegów z codziennym stosowaniem kosmetyków wspomagających złuszczanie, rozjaśniających skórę i blokujących działanie promieni UV. Aby ułatwić Ci wybór właściwych preparatów, poniżej wymieniam substancje o klinicznie potwierdzonym działaniu depigmentacyjnym, które powinny znaleźć się w ich składzie:
kwasy: cytrynowy, glikolowy, mlekowy, laktobionowy, salicylowy oraz glukonolakton. Dzięki złuszczającym właściwościom stymulują one powstawanie nowych komórek, mają też działanie nawilżające i regenerujące;
pochodne hydrochinonu rozjaśniają i usuwają zmiany pigmentacyjne, nie prowadząc do odbarwień zdrowej skóry;
pochodne witaminy A, takie jak tretynoina czy izotretynoina, mają właściwości podobne do hydrochinonu, wymagają jednak dłuższego stosowania;
kwas kojowy blokuje enzym biorący udział w syntezie melaniny, ma właściwości antybakteryjne i zapobiega powstawaniu wolnych rodników;
kwas azelainowy usuwa zmiany pigmentacyjne takie jak ostuda, a także przebarwienia po trądziku różowatym i pospolitym;
kremy z filtrem SPF 50 UVA i UVB – pamiętaj o nich na co dzień!
Pamiętaj jednak że korzystanie z zabiegów złuszczających czy stosowanie kremów wybielających trzeba odłożyć do jesieni !