Schistosomatoza
Ze względu na szczególny sposób zarażania oraz znamienną częstość występowania bilharcjozę traktuje się jako jedno z poważniejszych wyzwań parazytologicznych. Dane statystyczne donoszą, że na świecie na schistosomatozę choruje około 200 milionów ludzi, z czego 10% ma przebieg skrajnie ciężki. Początkowo zachorowania odnotowywano jedynie na kontynencie afrykańskim, wschodnich wybrzeżach Ameryki Południowej, w Ameryce Środkowej, na Półwyspie Indochińskim w i pojedynczych krajach azjatyckich.
1. Zakażenie schistosomatozą Obecnie z roku na rok obserwuje się rozszerzanie zasięgu występowania pasożyta, co bez wątpienia związane jest ze znacznym rozwojem komunikacji, ogromnym przepływem ludności oraz zwiększeniem ruchu turystycznego. Biura podróży kuszą nas wycieczkami do egzotycznych krajów, a linie lotnicze ułatwiają międzykontynentalne eskapady. Zanim wyruszysz w nieznane rejony świata, zawsze zapoznaj się z panującą w nich sytuacją epidemiologiczną i odpowiednio przygotuj się do tej wyprawy. Takie zabiegi z pewnością zmniejszą ryzyko złapania niebezpiecznej choroby!
Pierwsze doniesienia o przypadkach bilharcjozy pochodzą ze starożytnego Egiptu. W czasach średniowiecza arabscy lekarze opisywali zespoły objawów, które mogą sugerować zakażenie pasożytami rodzaju Schistosoma, ale dopiero na przełomie XIX i XX w. choroba została dokładnie poznana. Schistosomatoza, o ile zostanie rozpoznana szybko, jest uleczalna, a rokowanie co do dalszego życia chorego jest dobre, chociaż należy pamiętać, że wiele przypadków może mieć przebieg zupełnie bezobjawowy.
W zależności od gatunku przywry wywołującej zakażenie występują różne objawy chorobowe, co związane jest z miejscem bytowania pasożytów w organizmie ludzkim. Ogólnie dochodzi do kolonizacji naczyń krwionośnych. Przywra, która w środowisku żyje w zbiornikach wodnych, przenika przez skórę człowieka (najczęściej stopy!) do powierzchniowych naczyń krwionośnych, a następnie z prądem krwi dostaje się do płuc i poprzez serce dociera do wątroby, gdzie nabywa zdolności chorobotwórcze.
2. Objawy schistosomatozy Pamiętajmy, że kontakt z wodą jest niezbędny do zakażenia bilharcjozą. Klinicznie można wyróżnić trzy okresy zakażenia.
- Pierwszy etap związany jest z wnikaniem pasożyta do organizmu, w związku z czym objawy dotyczą jedynie skóry.
- Na kończynach dolnych pojawia się rumień, pokrzywka lub niewielkie owrzodzenia, na które chory zazwyczaj nie zwraca uwagi.
- Następnie w okresie wędrówki poprzez naczynia krwionośne dołączają się niecharakterystyczne objawy ogólne, które są wyrazem reakcji toksyczno-alergicznej.
- Wzrost temperatury ciała powyżej 38 stopni Celsjusza, dreszcze, bóle brzucha, biegunka, bóle stawów, powiększenie wątroby i śledziony nazywane hepatosplenomegalią, kaszel, a nawet napad astmy oskrzelowej w połączeniu z klasycznymi przejawami niedokrwistości (np. osłabienie siły mięśniowej czy pogorszenie tolerancji wysiłku) mogą wywołać niepokój. Dopiero po mniej więcej 3–6 miesiącach pojawiają się zmiany narządowe, a chory wchodzi w okres ostrej schistosomatozy, jest to tak zwana
gorączka Katayama . Ostatecznie Schistosoma haematobium najczęściej zagnieżdża się w naczyniach żylnych miednicy mniejszej, a zwłaszcza w naczyniach pęcherza moczowego. Pozostałe gatunki rozwijają się w żyłach krezkowych, zaopatrujących w krew jelita, żyłach wątrobowych i żyłach płucnych.