Glikol - właściwości, zastosowanie, funkcja w kosmetykach

Glikol to organiczny związek chemiczny, który znalazł swoje zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym, kosmetycznym i produkcyjnym. To bardzo popularny składnik, jednak pojawia się sporo kontrowersji wokół jego bezpieczeństwa. Czy glikol może zaszkodzić naszemu zdrowiu? Gdzie możemy go znaleźć?

1. Czym jest glikol?

Glikole to grupa chemicznych związków, zaliczanych do tzw. dioli, czyli alkoholi dwuhydroksylowych. Rozróżnia się kilka ich rodzajów - wszystkie różnią się od siebie składem chemicznym, budową, ale i zastosowaniem. Glikole dzielą się na:

• glikol propylenowy (najpowszechniejszy w kosmetyce)
• glikol etylenowy
• glikol dietylenowy
• glikol monoetylenowy

Glikol to bezzapachowy alkohol hydroksylowy o słodkawy smaku.

Zobacz film: "10 urodowych trików, które musisz znać"

2. Zastosowanie glikolu

Glikole są przede wszystkim stosowane w przemyśle do produkcji płynów chłodniczych. Zimą zapobiega zamarzaniu silnika, natomiast latem dba o to, aby samochód się nie przegrzewał. Glikol sprawdza się także w systemach grzewczych i klimatyzacyjnych.

Związek ten stosuje się dodatkowo przy produkcji włókien poliestrowych, z których później powstają ubrania, tapicerki, dywany czy poszewki na poduszki. Jego pewne ilości znajdziemy także w foliowych opakowaniach i plastikowych butelkach.

Glikol propylenowy często jest wykorzystywany także w przemyśle kosmetycznym.

3. Glikol etylenowy a zatrucia

Ten rodzaj glikolu jest substancją toksyczną dla ludzi i zwierząt. Organizm ma zdolność wchłaniania go przez skórę, drogi oddechowe oraz przewód pokarmowy. W przypadku spożycia go, objawy zatrucia pojawiają się stosunkowo szybko. Z początku przypominają stan upojenia alkoholowego. Następnie dochodzi do tzw. kwasicy metabolicznej, czyli sytuacji, w której równowaga kwasowo-zasadowa w organizmie ulega zaburzenia - wówczas występuje znaczna nadwyżka kwasowa.

Podczas nadmiernego wdychania oparów glikolu etylowego może dojść do utraty przytomności. Dodatkowo mogą wystąpić bóle gardła i głowy. Środek działa też drażniąco na błony śluzowe nosa i oczu.

4. Glikol propylenowy

Glikol propylenowy to szczególny rodzaj alkoholu dwuhydroksylowego. Jego konsystencja jest oleista, lepka. Nie ma zapachu ani barwy, za to ma słodki smak. Wykazuje właściwości silnie higroskopijne, co oznacza, że potrafi wiązać cząsteczki wody. Jednocześnie jest łatwo rozpuszczalna w wodzie, acetonie i chloroformie.

Środek ten znalazł swoje zastosowanie w produktach żywnościowych i kosmetycznych. Wspomaga przetwarzanie jedzenia, poprawia ich wygląd i smak, a dodatkowo przedłuża ich trwałość. Dodatkowo zapobiega przywieraniu do siebie poszczególnych elementów danego produktu oraz tworzenia się grudek. Rozpuszcza także takie składniki jak barwniki czy przeciwutleniacze.

Dba także o odpowiednią konsystencję produktów takich jak sosy sałatkowe, zapobiegając oddzielania się wody od innych składników, np. octu. Pomaga też utrzymać wilgoć - zapobiega więc wysychaniu żywności w opakowaniach.

4.1. Glikol propylenowy w kosmetyce

Szerokie zastosowanie glikol propylenowy znalazł w kosmetyce i produkcji artykułów higienicznych. Znajduje się w większości dostępnych w sieciowych drogeriach produktów, przede wszystkim:

• żelach pod prysznic
• żelach do mycia twarzy
• mydłach
• kremach nawilżających
• szamponach i odżwkach
• dezodorantach
• kosmetykach do golenia

Ich zadaniem jest poprawienie konsystencji produktu i zatrzymanie wilgoci pod skórą. Zwiększa też wchłanialność pozostałych składników, zmiękcza i nawilża naskórek i ułatwia rozprowadzanie kremów i balsamów.

Dodatkowo glikol ten stosowany jest do produkcji farb, e-papierosów i liquidów smakowych, a także w przemyśle farmaceutycznym - jako tzw. rozczynnik do składników aktywnych.

5. Czy glikol propylenowy jest bezpieczny?

Stężenie glikolu propylenowego w kosmetykach musi odpowiadać standardom, niemniej nadmiernie stosowany na skórę może wywołać reakcje alergiczne. Zdarza się to bardzo rzadko, wobec czego Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) uznała, że glikol propylenowy jest ogólnie bezpieczny dla naszego zdrowia. Jeśli składnik ten dostanie się do oczu, może je podrażnić - wówczas należy przepłukać je wodą.

W przypadku wystąpienia alergii kontaktowej, należy przestać stosować kosmetyki zawierające propylene glycol.

6. Glikol dietylenowy

Glikol dietylenowy ma postać bezbarwnej cieczy bez zapachu, za to o słodkawym smaku. Wyglądem nie różni się więc od glikolu propylenowego, nie ma jednak tak silnych właściwości lepiących. Sprawdza się jako rozpuszczalnik w przypadku substancji, których nie rozpuścimy przy pomocy wody.

Wykorzystywany jest głównie w przemyśle budowlanym, obuwniczym i meblowym. Z jego pomocą powstają pasty do butów, żywice, płyty gipsowe, a także płyny chłodzące i niektóre kosmetyki. Spożyty może wywołać senność, problemy trawienne i osłabienie mięśni, natomiast nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. Dopiero przyjęcie dość dużej dawki tej substancji może skończyć się niewydolnością nerek, wątroby i śmiercią.

7. Glikol monoetylenowy

Glikol monoetylenowy również ma postać bezbarwnej cieczy o konsystencji syropu. Stosowana jest przede wszystkim w przemyśle - do produkcji wyrobów tekstylnych, tapicerskich, foliowych opakowań czy pojemników na żywność.

W kontakcie ze skórą może powodować lekkie zaczerwienienie, ale nie jest to szczególnie niebezpieczne. Może też wywołać podrażnienie i łzawienie oczu.

Dopiero spożycie glikolu monoetylowego może być niebezpieczne. Mogą pojawić się nudności i wymioty, tachykardia i nadciśnienie. W tej sytuacji występuje także kwasica metaboliczna.