Co na uczulenie? Jak radzić sobie z uczuleniem i objawami alergii
Co na uczulenie? To jedno z częstszych pytań zadawanych przez pacjentów w gabinetach lekarskich. Nic dziwnego, uczulenie i alergia mogą mocno utrudniać codzienne funkcjonowanie. Co najczęściej uczula? Czym uczulenie różni się od alergii? Jak leczyć uczulenie?
1. Co to jest uczulenie?
Uczulenie i alergia to terminy, które często są używane zamiennie. Jednak istnieje między nimi pewna różnica. Otóż uczulenie jest stanem, w którym pacjent na skutek kontaktu z określonym alergenem produkuje przeciwciała, jednak nie wykazuje typowych objawów alergii.
Dopiero kiedy osoba uczulona na dany alergen wejdzie z nim w kontakt i pojawią się określone objawy, można mówić o alergii. Alergia jest więc objawową manifestacją uczulenia i związana jest z patologiczną reakcją organizmu. W zależności od rodzaju alergenu stan ten może dawać następujące objawy:
- alergiczna wysypka,
- swędzenie skóry, świąd,
- opuchlizna,
- pokrzywka skórna,
- nieżyt nosa,
- zapalenie spojówek,
- czerwone plamy na twarzy,
- czerwone plamy na ciele,
- swędzenie w gardle,
- ból brzucha, biegunki,
- rumień.
2. Rodzaje alergenów
Istnieje kilka dróg wnikania alergenów do organizmu. Z uwagi na drogę wnikania, alergeny dzieli się na wziewne, pokarmowe, kontaktowe. Oprócz tego alergenem mogą być także składniki leków, czy jad owadów.
Wśród częstych alergenów wymienić można:
- Jad owadów – np. użądlenie pszczoły, osy, komara, ugryzienie meszki. U osób wrażliwych (uczulonych na jad) składniki jadu mogą powodować miejscowe i ogólne objawy alergiczne. Jak wygląda użądlenie pszczoły? Co robić, gdy użądli osa? Jak długo opuchlizna utrzymuje się na skórze? Zwykle u osób uczulonych reakcja pojawia się w ciągu od kilku lub kilkunastu minut do kilku godzin. Objawy mogą mieć charakter miejscowy (obrzęk, bolesność, zaczerwienienie) lub uogólniony (o przebiegu łagodnym, umiarkowanym lub ciężkim). Co na użądlenie osy, ugryzienie komara, czy meszki? Osoby silnie uczulone na jad owadów powinny mieć przy sobie strzykawkę lub pen z adrenaliną.
- Sierść zwierząt – uczulenie na sierść zwierząt (dokładnie na białka, znajdujące się w ich naskórku, pocie, łoju, moczu i ślinie) najczęściej dotyczy psów i kotów. Co uczula w kotach? U 96 proc. uczulonych za nadwrażliwość odpowiada białko Fel d 1. W przypadku psów alergia spowodowana jest najczęściej przez białko Can f 5. Jak objawia się alergia na psy i koty? Najczęściej swędzeniem w nozdrzach, zatkanym nosem, wodnistym katarem, łzawieniem z oczu. Pojawić się może kichanie, kaszel, świąd skóry i rumień. Po jakim czasie pojawiają się objawy alergii na kota lub psa? Najczęściej występują one natychmiast po kontakcie ze zwierzęciem lub w ciągu kilku najbliższych godzin. W ostatnim czasie w kontekście osób uczulonych na sierść czworonogów dużo mówi się o psach dla alergików. Jednak warto pamiętać o tym, że nie ma czworonogów w stu procentach bezpiecznych dla osób z alergią.
- Laktoza – uczulenie na laktozę to powszechna dolegliwość, związana ze spożyciem mleka. Co to jest laktoza? Jest to cukier występujący w mleku ssaków, który nadaje mu słodki smak. Na co szkodzi laktoza? Nietolerancja laktozy objawiać się może nudnościami, skurczami brzucha, gazami, wzdęciami i biegunką.
- Pyłki roślin – uczulenie na pyłki roślin stanowi największy problem wiosną, kiedy drzewa i krzewy zaczynają się zielenić i pojawiają się pierwsze kwitnące kwiaty. Alergia na pyłki objawia się zwykle wodnistym katarem, kichaniem, świądem wewnątrz nosa, czy zapaleniem spojówek.
- Kosmetyki – jednym z alergenów mogą być także składniki kosmetyków. Jak wygląda alergia skórna na kosmetyki? Objawia się ona najczęściej kontaktowym zapaleniem skóry, swędzeniem, zaczerwienieniem i tkliwością. Uczulać mogą różnorodne kosmetyki, np. kremy i żele, czy lakiery hybrydowe. Uczulenie może pojawić się też po zastosowaniu produktów do golenia, np. kremu do depilacji miejsc intymnych. Jak golić się, by uniknąć przykrych objawów? Warto jest przetestować kosmetyk na małym fragmencie skóry przed właściwym zabiegiem.
Czasem w kontekście uczulenia mówi się o tzw. uczuleniu na słońce (fotodermatoza). Nie jest to precyzyjne określenie, a jedynie ogólna nazwa stosowana w przypadku rozmaitych zmian skórnych wywołanych promieniowaniem słonecznym.
3. Uczulenie – diagnostyka
Rozpoznaniem i leczeniem uczulenia zajmuje się alergolog. Specjalista na podstawie wywiadu i przeprowadzonych badań jest w stanie określić substancje, na które uczulony jest dany pacjent. W diagnostyce wykorzystuje się najczęściej badania serologiczne.
Warto jednak pamiętać o tym, że w wielu przypadkach pozytywny wynik testu w badaniu serologicznym nie oznacza jeszcze alergii. Wskazuje on po prostu na kontakt z alergenem i wytworzenie przeciwko niemu specyficznych przeciwciał IgE. Oczywiście u części uczulonych osób w przyszłości rozwija się pełnoobjawowa alergia.
4. Co na uczulenie?
Uczulenie może mieć charakter bezobjawowy. W wielu przypadkach będzie oznaczało tylko reakcję układu immunologicznego, polegającą na wytworzeniu swoistych przeciwciał w klasie IgE.
Jednak u osób, u których po kontakcie z alergenem pojawiają się określone objawy, konieczne może być wdrożenie odpowiedniego leczenia. Co na alergię? O przebiegu terapii decyduje lekarz.
Najczęściej zaleca się unikania konkretnych alergenów oraz stosuje się środki, które pomagają łagodzić objawy – tabletki na alergie, leki przeciwhistaminowe, leki obkurczające błonę śluzową nosa, czasem glikokortykosteroidy.
Histamina – co to jest?
W leczeniu chorób o podłożu alergicznym bardzo często znajdują zastosowanie leki przeciwhistaminowe. Histamina jest hormonem tkankowym z grupy amin biogennych, która w określonych przypadkach może mieć znaczący wpływ na przebieg reakcji alergicznych.
Leki przeciwhistaminowe mają za zadanie blokować receptory histaminowe, co minimalizuje uciążliwe objawy alergii.
4.1. Co na uczulenie u dzieci?
W przypadku pojawienia się niepokojących objawów alergicznych u dzieci (np. wysypka jak kaszka manna, pokrzywka, rumień, nieżyt nosa, zapalenie spojówek) konieczny jest kontakt z lekarzem. Alergie u dzieci leczy się najczęściej tak samo, jak u dorosłych pacjentów. Lekarz może czasem zalecić także suplementację wapnia u dzieci.
Kontakt z lekarzem wskazany jest też w przypadku objawów alergii pokarmowej u niemowląt, która może mieć bardzo niespecyficzne objawy. Specjalista po odpowiednim rozpoznaniu pomoże dobrać alternatywne produkty, zawierające te same wartości odżywcze.
