Paralotniarstwo
Latanie na paralotni jest jednym z najpopularniejszych sportów lotniczych, szczególnie w Europie i Ameryce Południowej. Paralotniarstwo jest często mylone z lotniarstwem. Zasadniczą różnicą jest to, że paralotnia nie ma sztywnych elementów konstrukcyjnych. Paralotniarstwo we współczesnej formie powstało pod koniec lat 70. XX wieku we Francji. Do Polski loty na paralotni dotarły pod koniec lat 80. Liczba osób uprawiających ten sport jest trudna do oszacowania, ze względu na to, że znaczny odsetek nie rejestruje się ani nie zdobywa oficjalnych licencji.
1. Latanie na paralotni
Paralotniarstwo jest sportem czysto amatorskim. Istnieje jednak grupa kilkuset zawodników, którzy regularnie startują w krajowych i zagranicznych zawodach sportowych. W Polsce do uprawiania paralotniarstwa wymagana jest licencja IPPI (The International Pilot Proficiency Information Card) wystawiana przez Międzynarodową Federację Lotniczą lub polskie świadectwo kwalifikacji pilota paralotni wydawane przez Urząd Lotnictwa Cywilnego. Paralotniarstwo w Polsce zdobywa coraz większą popularność.
Sterowanie paralotnią wymaga wprawy. Podstawowym instrumentem są dwie linki zwane sterówkami, których końce pilot trzyma w rękach. U góry rozdzielają się one na szereg cieńszych linek, przymocowanych do krawędzi spływu skrzydła. Pociągnięcie sterówki powoduje zmianę geometrii jednej z połówek skrzydła oraz wzrost oporu powietrza na niej, w efekcie czego paralotnia skręca w stronę, po której ściągnięta została sterówka. Drugim sposobem sterowania paralotnią jest balans ciałem powodujący większe obciążenie jednej z połówek skrzydła paralotni i jej przechylenie.
Stopniowe zaciąganie obu sterówek naraz powoduje zwiększenie kąta natarcia, w efekcie czego paralotnia hamuje. Jest to manewr, który należy wykonywać z wyczuciem, gdyż nadmierne wybranie linek sterowniczych może prowadzić do niebezpiecznego przeciągnięcia, którego konsekwencją jest oderwanie strug powietrza od górnej powierzchni skrzydła, a w efekcie szybkie i niekontrolowane opadanie. Dynamiczne przeciągnięcie, czyli raptowne zaciągnięcie sterówek, stosuje się w momencie lądowania w celu położenia skrzydła na ziemi.
2. Lotnia a paralotnia
Paralotnia, zwana też glajtem lub parapentem, jest szybującym miękkopłatem niewymagającym żadnego silnika, choć może być używana także w połączeniu z napędem mechanicznym. Pilot paralotni siedzi w uprzęży zawieszonej pod skrzydłem wykonanym z tkaniny, którego profil aerodynamiczny utrzymywany jest przez ciśnienie opływającego je powietrza.
Paralotnie w prostej linii wywodzą się od tzw. spadochronów szybujących. Używane są głównie do celów rekreacyjnych. Elementem nośnym paralotni jest skrzydło. Do niego za pomocą linek i taśm nośnych przyczepiona jest uprząż pilota. W skład typowego zestawu wchodzą: skrzydło, uprząż, ratowniczy system hamujący (tzw. spadochron zapasowy), karabinki do połączenia uprzęży z paralotnią, kask ochronny, wariometr, GPS, kompas, radiotelefon, plecak.
Paralotnie często mylone są z lotniami. Sterowanie lotnią odbywa się poprzez zmianę względnego położenia środka ciężkości pilota. Lotnia posiada wewnętrzne elementy usztywniające oraz rozpięte na nich powierzchnie nośne. Podstawowe części lotni to: szkielet, poszycie i uprząż. Skrzydło lotni ma kształt zbliżony do delty. Konstrukcja lotni umożliwia pilotowi start z rozbiegu. Typowa lotnia nie posiada napędu mechanicznego. Jej odmiana z silnikiem to motolotnia.
3. Nauka latania na paralotni
Najprostsza forma latania na paralotni to zloty polegające na starcie ze zbocza o odpowiednim nachyleniu, a następnie na szybowaniu i lądowaniu na położonym niżej lądowisku. Podczas zlotu paralotnia szybuje w kierunku ziemi, a czas zlotu uzależniony jest przewyższeniem pomiędzy miejscem startu a lądowiskiem oraz doskonałością paralotni. Zloty najczęściej wykonywane są w początkowej fazie nauki latania. Do startów na terenach nizinnych wykorzystuje się wyciągarki.
Start na paralotni wykonuje się z reguły pod wiatr lub w warunkach bezwietrznych. Starty ze słabym wiatrem z boku lub z tyłu, choć możliwe, są trudniejsze i potencjalnie niebezpieczne. Przy słabym wietrze stosuje się start klasyczny. Pilot, biegnąc, ciągnie za linki i podnosi leżące za nim skrzydło, które napełniając się powietrzem, wznosi się ponad jego głową. Przy silniejszym wietrze częściej stosuje się start odwrócony lub inaczej alpejski. Pilot, krzyżując taśmy nośne, odwraca się twarzą w stronę leżącego skrzydła, a następnie, ciągnąc za nie, unosi napełniane przez wiatr skrzydło ponad głowę. Po ponownym obróceniu się w kierunku lotu i rozbiegu w dół stoku paralotnia odrywa się od ziemi.
Latanie na paralotni jest na tyle popularne, że w pobliżu każdego dogodnego miejsca do szybowania można znaleźć szkołę. W Polsce jest ich kilkanaście. Instruktor prowadzący kursy paralotniowe musi posiadać uprawnienia przyznane przez Urząd Lotnictwa Cywilnego. Szkolenie w zakresie paralotniarstwa obejmuje: loty podstawowe, loty wysokie (doskonalenie technik pilotażu) i naukę lotów żaglowych oraz termicznych. Ponadto istnieje dodatkowe szkolenie ze startów z użyciem wyciągarki. Wstęp do właściwego szkolenia, podczas którego przyszły pilot może szybko zaznajomić się z uczuciem unoszenia się w powietrzu i zachowaniem sprzętu, stanowią loty dwuosobową paralotnią wraz z instruktorem.