Napoje hipotoniczne
Czy napoje energetyzujące są odpowiednie dla sportowców? Reklamy napojów kuszą obietnicą nagłego przypływu energii po ich wypiciu. Tymczasem napoje energetyzujące zawierają kofeinę, taurynę lub inne składniki aktywizujące ośrodkowy układ nerwowy. Organizm dostaje dodatkową energię do działania, jest to jednak krótkotrwały bodziec. Napoje energetyzujące nie są podstawowym źródłem wody. Polecane napoje dla sportowców to napoje izotoniczne, napoje hipotoniczne i napoje hipertoniczne. Różnią się one między sobą zawartością soli mineralnych w wodzie.
1. Jak działają napoje hipotoniczne i hipertoniczne?
Napoje hipotoniczne zawierają stężenie elektrolitów i cukrów mniejsze niż stężenie płynów ustrojowych w organizmie. Napój hipotoniczny pozwala szybciej uzupełnić wodę, za to wolniej wyrównuje poziom elektrolitów i energii czerpanej z cukrów. Do tego typu napojów należy na przykład woda mineralna, woda stołowa, źródlana, wodociągowa oraz herbaty, rozcieńczone soki owocowe lub warzywne. Są to zdrowe napoje, które mogą spożywać osoby niemal w każdym wieku. Natomiast napoje hipertoniczne to te, które mają znacznie wyższe stężenie elektrolitów i cukrów niż stężenie płynów ustrojowych w organizmie człowieka. Są to: kompot owocowy, słodkie napoje gazowane. Napoje hipertoniczne są nieskuteczne, jeżeli podczas wysiłku fizycznego potrzeba szybko dostarczyć do organizmu wody. Dużo lepiej sprawdzają się w sytuacji, gdy organizm potrzebuje dawki energii. Minusem napojów hipertonicznych jest fakt, że są stosunkowo kaloryczne i niezbyt zdrowe. Napoje gazowane nie powinny być podawane małym dzieciom. Kompoty owocowe to lepszy wybór, ale nie powinny być zbyt słodkie.
2. Napoje izotoniczne
Napoje izotoniczne są popularne wśród osób, które aktywnie spędzają czas. Wysiłek fizyczny powoduje, że rośnie zapotrzebowanie na spożycie wody lub napojów chłodzących. Jednak sama woda to czasami zbyt mało, potrzebne są napoje izotoniczne (jonowe). Podczas ćwiczeń z organizmu ubywają nawet 3 litry wody razem z minerałami, takimi jak sód, potas, magnez. Napoje izotoniczne pomogą uzupełnić powstały niedobór powyższych minerałów. Napoje izotoniczne zawierają takie samo stężenie zawartych w nich jonów, minerałów i cukrów, jak stężenie płynów ustrojowych w organizmie człowieka, czyli ok. 275-296 mOsm/kg. Dostarczenie napoju izotonicznego do organizmu powoduje szybsze wchłanianie wody i zawartych w niej elektrolitów. Tym samym podwyższa ich poziom i uzupełnia braki wynikłe wskutek wysiłku fizycznego.
Jakie napoje dla sportowców są godne polecenia? Wbrew hasłom powtarzanym w reklamach, napoje energetyzujące to nie najlepszy wybór. Rzeczywiście, dodają energii, ale tylko na krótko. Lepszą opcją są napoje hipotoniczne, hipertoniczne oraz izotoniczne. Napoje hipotoniczne, czyli woda lub soki, uzupełniają poziom wody w organizmie, ale stosunkowo wolno wyrównują poziom energii i elektrolitów. Skuteczniejsze w dostarczaniu energii są napoje hipertoniczne, takie jak kompoty owocowe i napoje gazowane. Są one jednak mniej skuteczne w nawadnianiu organizmu. Dla sportowców najlepsze są napoje izotoniczne.