Podstawy windsurfingu - podstawowe pojęcia, ubranie i deska do windsurfingu

Windsurfing to dyscyplina sportowa, która odpowiada potrzebom współczesnego człowieka, a przede wszystkim pozwala uciec od zatłoczonych miast, plaż, placów. Wiatr i woda to wielkie żywioły, które budzą niezwykłe emocje. Nawet niewielka możliwość ich okiełznania daje mnóstwo satysfakcji. Dzięki windsurfingowi można poczuć wolność, uwierzyć w swoje umiejętności i czerpać radość z chwytania wiatru w żagle – dosłownie i w przenośni.

1. Podstawowe pojęcia w windsurfingu

• Pędnik – siła napędowa w windsurfingu, która wykorzystuje wiatr. Najważniejszym elementem pędnika jest maszt. To dzięki niemu rozpina się żagiel, tworzący powierzchnię pędnika. Deska windsurfingowa łączy się z masztem za pomocą stopy. Drugim ważnym elementem pędnika jest żagiel, zapewniający poruszanie się surfera do przodu. Żagle mogą mieć różne wielkości.
• Bom – pomaga surferowi w utrzymaniu żagla. Bom otacza żagiel ze wszystkich stron, składa się z aluminiowych lub karbonowych rur, głowicy oraz noku.
• Fał startowy – stosuje się go, aby wyjąć pędnik z wody. Fał startowy rozpięty jest między głowicą bomu a stopą masztu. Żagiel rozpina się przy użyciu trzech jego rogów: rogu topowego, halsowego i szotowego. Róg topowy to górny róg żagla, róg halsowy – dolny przy stopie, a szotowy – mocowany jest do noku bomu.
• Lik dolny, przedni i tylny – są to krawędzie żagla. Lik przedni to ten przy maszcie.
• Listwy – pomagają w odpowiednim ukształtowaniu żagla. W zależności od jego wielkości zmienia się liczba listew. Żagiel wzdłuż bomu naciąga się, czyli trymuje się za pomocą trymlinki. Halsinka też naciąga żagiel, ale po maszcie.
• Przedłużka i paleta – za pomocą przedłużki można, w zależności od potrzeb, skrócić lub wydłużyć maszt. Tym, co łączy pędnik z deską, jest paleta, której elementem jest najczęściej gumowy elastyczny przegub z metalowym pinem. Paleta mocowana jest do szyny masztowej w desce, tak że można ją w łatwy sposób przesuwać w zależności od wielkości żagla i siły wiatru.
• Strona nawietrzna – strona bliższa miejscu, skąd wieje wiatr. Zmiana kierunku w stronę nawietrznej (na wiatr) zwana jest ostrzeniem.
• Strona zawietrzna – strona bliższa kierunkowi, dokąd wieje wiatr. Skręt z wiatrem, czyli na zawietrzną, określany jest mianem „odpadanie”.
• Lewy i prawy hals – kierunki żeglowania w zależności od tego, czy wiatr wieje z lewej czy prawej strony.
• Zwrot przez sztag – zmiana halsu poprzez ostrzenie.
• Zwrot przez rufę – zmiana halsu poprzez skręt w kierunku dokąd wieje wiatr.
• Ślizg – to, co odróżnia żeglarstwo deskowe zwane pływaniem wypornościowym od prawdziwego windsurfingu przy dużym wietrze.

2. Budowa deski windsurfingowej

Deska windsurfingowa daje żeglującemu wsparcie, umożliwiające poruszanie się po wodzie. Głównym elementem składowym deski jest rufa, która znajduje się po przeciwległej stronie deski do kierunku poruszania się. Dziób to przednia część deski. Fin, czyli statecznik, wystaje z dolnej części deski w okolicy rufy i pomaga w stabilizowaniu kierunku żeglowania.

Zobacz film: "Wysiłek fizyczny - codzienna aktywność"

• Miecz – element niezwykle przydatny dla początkujących żeglarzy. Znajduje się w skrzyni mieczowej, mniej więcej na środku wzdłuż deski.
• Statecznik – zapewnia desce stabilność na kursie. W różnych modelach desek istnieją różne kombinacje montowania stateczników. Stateczniki dobiera się w zależności od siły wiatru, rodzaju wykonywanych manewrów, akwenu i wagi żeglarza.
• Szyna masztowa – szpara różnej długości, w której mocuje się ręcznie stopę poprzez skręcenie nakrętki. Zadaniem kieszeni jest możliwość zmiany położenia stopy masztu na desce. Znajduje się ona na środku deski w najbardziej szerokim miejscu.
• Strzemiona – inaczej footstrapy. Pomagają nie tylko podczas transportowania deski, ale też ułatwiają kontrolę nad deską podczas żeglowania. Początkujący powinni mocować strzemiona jak najbliżej środka deski. To ułatwia naukę windsurfingu.

3. Ubranie do windsurfingu

Dla początkującego surfera bardzo ważna jest pianka, która chroni przed zimnem oraz obuwie o szorstkiej antypoślizgowej podeszwie. Podczas upadków przydać się może kamizelka ratunkowa. Chroni ona żeglarza przed groźnymi urazami. Rękawiczki na dłonie mogą się przydać w celu ochrony skóry na palcach, bardzo wrażliwej w wyniku działania wody.

Ostatnim elementem stroju surfera jest trapez, odciążający ręce i ramiona oraz przenoszący ciężar pędnika na całe ciało. Trapez może być wysoki lub niski. Wysoki, w kształcie szerokiego pasa, zakładany jest powyżej bioder. Wymusza wyprostowaną sylwetkę. Niski, z hakiem na poziomie bioder, wymusza bardziej leżącą pozycję na desce. Tym samym lepsze jest odciążenie deski i wyższa prędkość przelotowa.

4. Nauka windsurfingu

Do rozpoczęcia lekcji windsurfingu najlepiej wybrać ciepły wietrzny dzień, przyjazny akwen z długą plażą i łagodnym dnem. Stawianie pierwszych kroków na desce najlepiej zacząć z instruktorem. Należy pamiętać, że na pierwszą lekcję nie trzeba przychodzić z własnym sprzętem, który i tak należy szybko wymienić. Dla początkującego żeglarza idealna będzie deska dłuższa, posiadająca lepszą wyporność i wyposażona w miecz. Żagiel powinien mieć od trzech do pięciu m². Trzeba pamiętać, że nauka windsurfingu jest wyzwaniem. To ciągła walka z wiatrem i wodą oraz próbowanie własnych sił.

• Pozycja klęcząca – deskę windsurfingową połóż na wodzie i zanurz na taką głębokość, aby miecz nie opierał się o dno oraz, a deska sięgała ci co najmniej do pasa. Następnie zbadaj kierunek wiatru i ustaw zgodnie z nim maszt, który spoczywa na wodzie – powinien wskazywać godzinę 6. Deskę ułóż prostopadle do kierunku wiatru, czyli na linii godzin 3 i 9. Następnie ustaw się plecami do wiatru i umieść ręce na powierzchni deski. Spróbuj wejść na nią kolanami, po czym uchwyć koniec fału, co pozwoli ci zachować równowagę. Możesz powoli prostować plecy, jednak pozostań w pozycji na kolanach.
• Wybieranie fału – inaczej nazywane jest wyciąganiem pędnika z wody. Zanim ustawisz pędnik w pionie, musisz z pozycji klęczącej przejść do kucania. By utrzymać stabilność, użyj fału. Stopy miej na linii centralnej, rozstawione na szerokość barków, kolana zegnij głęboko, ręce i plecy powinny być w miarę wyprostowane. Aby wyciągnąć maszt z wody, trzeba ciągnąć fał. Najlepiej wykorzystać tutaj pracę nóg i stopniowo ciągnąc fał, prostować kolana. W trakcie całego procesu maszt powinien znajdować się w pozycji prostopadłej w stosunku do deski. Na koniec należy złapać maszt dwiema rękami. Żagiel nie może dotykać wody, a maszt nie powinien być zbyt blisko ciała.
• Pozycja neutralna – plecy powinny być wyprostowane skierowane w stronę skąd wieje wiatr. Żagiel należy ustawić wraz z kierunkiem wiatru, ramiona wyprostować, a kolana delikatnie ugiąć. Całe ciało powinno być lekko przechylone na stronę nawietrzną, a stopy ustawione na środkowej linii deski po dwóch stronach masztu, co pomoże uzyskać równowagę.
• Pozycja gotowości – aby przejść do tej pozycji należy uwolnić rękę znajdującą się bliżej rufy, przesunąć tylną stopę w jej kierunku (powinna znaleźć się mniej więcej w miejscu przednich strzemion), a przednią stopę umieścić tuż za stopą masztu. Tak więc noga przednia umiejscowiona jest na linii centralnej deski, a tylna w jej poprzek.
• Pozycja startowa – trzymając przednią rękę na maszcie przeciągnij go na stronę nawietrzną deski. W tej pozycji płachta żagla umieszczona jest prostopadle do deski, a barki zgodnie z kierunkiem bomu. Umieść na bomie przed sobą tylną, a następnie przednią rękę – ta druga powinna znajdować się ok. 20 cm za masztem. Dłonie rozstaw w naturalny sposób, na szerokość barków. Żagiel nieustannie ustawiony jest prostopadle do deski i dopóki tylną dłonią nie przyciągniesz bomu, pozostanie on w stanie spoczynku.
• Pozycja żeglarska – skręć klatkę piersiową ku dziobowi. Gdy wiatr uderza w lewą burtę wykonaj manewr zgodnie z ruchem wskazówek zegara. W ten sposób żagiel uzyska pewną pozycję. Upewnij się, czy twoja tylna noga jest lekko ugięta, a przednia wyprostowana. Pamiętaj o prostych plecach oraz uniesionej głowie. Możliwe, że właśnie w tej chwili wpadniesz do wody. Jeżeli jednak uda ci się sprostać sile wiatru, przepłyniesz pierwszy odcinek. W przypadku, gdy stwierdzisz, że dasz sobie radę z mocniejszym wiatrem, przyciągnij do siebie żagiel tylną ręką. Jeżeli sytuacja wymknie się spod kontroli, wystarczy uwolnić tylną rękę, trzymającą bom. W ten sposób znajdziesz się ponownie w pozycji startowej.

5. Zasady sterowania

Jeśli dwa punkty – jeden znajdujący się gdzieś pośrodku żagla i drugi będący mniej więcej pośrodku deski znajdują się w jednej linii, to płynie się do przodu na wprost. W zależności od tego, jaki manewr chcesz wykonać, odpowiednio przesuwasz punkt przyłożenia siły. Jeżeli chcesz odpaść od wiatru, przechylasz pędnik w kierunku dziobu, jeżeli zaś chcesz wyostrzyć, pochylasz pędnik w kierunku rufy. Jeśli posiadasz deskę z mieczem, możesz łatwiej dopasować podatność sprzętu na manewry. Jednak zarówno odpadanie, jak i ostrzenie jest zależne od mocy wiatru. Generalnie należy pamiętać o zasadzie: im większa siła wiatru, tym mniejsza potrzeba manewrowania pędnikiem.

Sprawa ma się zupełnie inaczej w czasie pływania w ślizgu. Wtedy kontroluje się deskę w podobny sposób jak deskorolkę. Chcąc wyostrzyć, musisz naciskać piętami na nawietrzną stronę deski, natomiast chcąc odpaść, dociskasz palcami jej zawietrzną część. Co zrobić, aby nabrać prędkości? Przede wszystkim dociskaj deskę palcami stóp, co pomaga w utrzymaniu równowagi. Ważną sprawą jest przenoszenie środka ciężkości na pędnik, luzując przy tym barki i ramiona. Ugiętymi kolanami kontroluj drgania deski i staraj się utrzymywać na desce niezmienioną pozycję. Pamiętaj o skróceniu linek trapezowych. W linki należy wpinać się poprzez uniesienie się na palcach, a nie poprzez uginanie kolan.

ZWROTY
SZTAG (zwrot na wiatr)	RUFA (zwrot z wiatrem)
Dla początkujących surferów sztag jest manewrem prostszym niż rufa Wygląda tak: płyniesz ostro na wiatr i rozpoczynasz ostrzenie, pochylasz pędnik na zawietrzną. Będąc prawie na linii wiatru, wybrany pędnik pochylasz ku rufie. Przednią nogę stawiasz przed masztem. W tym momencie deska windsurfingowa siłą rozpędu zacznie zmieniać pozycję. Gdy przekroczy dziobem linię wiatru, przejdziesz na nawietrzną stronę. Oczywiście, maszt obchodzisz z przodu. Od tej chwili jesteś na nowym kursie. Musisz zwrócić uwagę, czy druga faza ostrzenia nie trwa zbyt długo oraz czy po zmianie kursu nie wybierasz za szybko lub za późno pędnika. Ma to wpływ na znaczną utratę prędkości i niepoprawne wykonanie manewru.	Zwrot z wiatrem, czyli rufa, jest niezwykle widowiskowy, zwłaszcza gdy wykonujesz go na dużej szybkości. Wygląda tak: płynąc kursem, rozpoczynasz odpadanie. Kolejny krok stanowi pochylenie masztu w kierunku wody, co powoduje, że mijasz linię wiatru. Przez chwilę ostrzysz z rogiem szotowym nad dziobem deski. Następnie trzeba puścić bom ręką szotową. Wiatr przerzuci wtedy pędnik na nowy hals. Następnie chwytasz ręką za maszt i wybierasz żagiel na nowym kursie. Pamiętaj o tym, aby bom puszczać w momencie największego naporu wiatru, co ułatwi przerzut pędnika na nowy hals oraz o natychmiastowym przechyleniu masztu na nawietrzną. Unikaj zahaczenia rogiem szotowym o taflę wody.

Pierwsze lekcje windsurfingu nie są proste i wymagają dużego samozaparcia. Same podstawy windsurfingu wiążą się ze znajomością wielu nowych terminów, nie mówiąc już o opanowaniu zasadniczych umiejętności żeglowania i sterowania deską. W Polsce kursy windsurfingu prowadzą m.in. ośrodki szkoleniowe na Półwyspie Helskim oraz na Mazurach. Najdoskonalszy polski region do nauki surfingu to Zatoka Pucka.