Łupież Gilberta – przyczyny, objawy i leczenie
Łupież Gilberta to choroba o nie do końca rozpoznanej etiologii, która najczęściej występuje u dzieci i młodych osób. Cechuje się łagodnym przebiegiem, a jej objawem są charakterystyczne plamy na ciele. Ponieważ wysypka ma charakter rumieniowo-złuszczeniowy, można ją pomylić z grzybicą. Na czym polega leczenie łupieżu różowego?
1. Co to jest łupież Gilberta
Łupież Gilberta, właściwie łupież różowy Giberta (łac. pityriasis rosea Gibert), to rumieniowo-złuszczająca choroba skóry o łagodnym przebiegu.
Dotyczy głównie dzieci od 10. roku życia i młodych dorosłych, częściej kobiet. Co jest charakterystyczne, choroba występuje sezonowo. Najwięcej zachorowań odnotowuje się jesienią i wiosną.
2. Przyczyny łupieżu różowego Gilberta
Patogeneza łupieżu różowego Gilberta nie jest do końca wyjaśniona. Zaobserwowano, że choroba najczęściej pojawia się nagle. Często manifestuje się po infekcji, gdy organizm jest osłabiony.
Specjaliści są zdania, że w mechanizmie choroby biorą udział czynniki wirusowe, bakteryjne i grzybicze. Najbardziej prawdopodobnym czynnikiem jest wirus opryszczki Herpes simplex virus (HHV-7 lub HHV 6) oraz reakcja immunologiczna typu opóźnionego, która powoduje wystąpienie plam na ciele wyłącznie u niektórych osób (predysponowanych genetycznie). Łupież różowaty nie jest zaraźliwy.
3. Objawy łupieżu różowego
Objawem łupieżu różowego Giberta są zmiany na tułowiu lub kończynach. Strefy skóry wolne od wykwitów to twarz, owłosiona skóra głowy, dłonie oraz podeszwy. Co ciekawe, wykwity skórne nie występują na opalonej skórze. Bardzo rzadko wysypka występuje na błonie śluzowej jamy ustnej.
Choroba rozwija się bardzo charakterystycznie. Najpierw na skórze pojawia się zmiana zwiastująca. Wykwitem pierwotnym jest bladoróżowa, medalionowata plama o lekko złuszczającej się obwodowo powierzchni i kilkucentymetrowej średnicy, która powiększa się odśrodkowo.
Ostatecznie osiąga kilkucentymetrowe wymiary. To tak zwana blaszka macierzysta. Po maksymalnie 10 dniach na ciele pojawiają się kolejne zmiany, które są mniejsze od blaszki macierzystej. Liczne wykwity są położone symetrycznie.
Bywa, że swoim wyglądem przypominają choinkę. Zmiany w przebiegu łupieżu Gilberta przyjmują postać różowych lub czerwonych plamek na skórze.
Towarzyszą im inne dolegliwości: skóra jest sucha i swędzi, co ma związek z tym, że plamy mają tendencję do złuszczania, zwłaszcza na obwodzie. Wysypce mogą towarzyszyć także objawy ogólne: ból głowy, nudności, zmęczenie czy podwyższona temperatura ciała.
Okres trwania łupieżu różowego wynosi od 4 do 6 tygodni i ustępuje samoistnie (zazwyczaj 45 dni). Choroba nie ma tendencji do nawracania.
Łupież różowy Gilberta w ciąży
Łupież różowy Gilberta występuje u kobiet ciężarnych. Czy to groźne? Według specjalistów, gdy choroba jest wywołana wirusem HHV 7, nie stanowi zagrożenia dla dziecka.
Gdy odpowiada za nią wirus HHV 6, a wysypka pojawi w ciągu pierwszych 15 tygodni ciąży, pojawia się ryzyko przedwczesnego porodu, a nawet obumarcia płodu.
4. Diagnostyka i leczenie
Diagnostyka łupieżu różowego obejmuje badanie przedmiotowe i podmiotowe (fizykalne i wywiad lekarski). Rozpoznanie stawia się na podstawie obrazu klinicznego, biorąc pod uwagę lokalizację wykwitów, obecność blaszki macierzystej i stan ogólny chorego.
Łupież Giberta różnicuje się z łuszczycą, grzybicą skóry, wysypką polekową i wypryskiem łojotokowym. To dlatego zmiany skórne zawsze należy pokazać specjaliście.
Ponieważ choroba ustępuje samoistnie, leczenie standardowo nie jest konieczne. Jeżeli istnieje taka potrzeba, włącza się leki przeciwświądowe, czasem doustne preparaty przeciwhistaminowe. Miejscowo aplikuje się steroidy, które łagodzą dolegliwości, ale nie mają wpływu na szybkość ustępowania choroby.
Pomocne są też różne domowe sposoby na łupież różowy Giberta, które umożliwiają złagodzenie uciążliwego swędzenia skory. Pomaga: robienie okładów ze świeżych ogórków, sody oczyszczonej, rumianku lub octu jabłkowego, smarowanie swędzących miejsc maścią z arniką lub nagietkiem lekarskim, nakładanie preparatów, które nawilżają skórę, stosowanie kosmetyków przeznaczonych dla skóry alergicznej i wrażliwej, naświetlanie zmian skórnych promieniami ultrafioletowymi.
Podczas występowania łupieżu różowego należy unikać intensywnego wysiłku fizycznego, korzystania z sauny czy kontaktu z substancjami drażniącymi, takimi jak kosmetyki z dodatkiem sztucznych aromatów czy wełna.
Gdy skóra się rozgrzeje lub spoci, świąd skóry może się nasilać. Należy również unikać zbyt długich kąpieli w ciepłej wodzie (lepiej wziąć prysznic).
