Ukąszenia owadów - objawy, dezynfekcja, domowe sposoby, suplementy

Ukąszenia owadów to nieodłączny element leśnych spacerów. Skutkiem pogryzienia może być świąd skóry, tkliwość, ból, opuchlizna czy zaczerwienienie. Domowe sposoby na ukąszenia owadów to dobre rozwiązanie w przypadku, gdy mamy do czynienia z niegroźnymi owadami, takimi jak komary, mrówki czy pszczoły. Postępowanie osoby ukąszonej polega wtedy przede wszystkim na łagodzeniu nieprzyjemnych objawów wywołanych ugryzieniem owada. Ukąszenia owadów zwykle nie są poważne. Warto jednak zdawać sobie sprawę z ewentualnych niebezpieczeństw i zachować zdrowy rozsądek w trakcie wakacyjnych wypadów..

1. Ukąszenia owadów

Ukąszenia owadów są naszym stałym wakacyjnym problemem. Latem więcej czasu spędzamy nad wodą, za miastem, na spacerach leśnymi drogami, piknikach i grillach na ogródkach działkowych. I tam niestety atakują nas komary, meszki, osy i pszczoły. Ukąszenia komarów i meszek wywołują świąd oraz obrzęk. Z kolei użądlenie osy lub pszczoły sprawia ból i pieczenie. Osoba ukąszona przez owada zwykle sięga po preparaty łagodzące nieprzyjemne objawy. W aptekach dostępne są różnorodne środki takie jak: żele niwelujące zaczerwienienie, preparaty działające silnie przeciwświądowo, przeciwuczuleniowe plastry zmniejszające obrzęk i dyskomfort.

Na ukąszenia komarów pomocne bywają również domowe sposoby. Niektóre z roślin wykazują silne działanie przeciwświądowe i odkażające. Niezwykle ważne jest jednak obserwowanie pojawiających się objawów. Warto pamiętać, że niektóre owady mogą przenosić choroby, a ukąszenie innych może wywołać wstrząs anafilaktyczny u osób uczulonych.

Zobacz film: "10 urodowych trików, które musisz znać"

2. Owady kąsające najczęściej

2.1. Komary i meszki

Jak sami dobrze wiemy, komary i meszki najczęściej pojawiają się, gdy za oknem jest ciepło i wilgotno. Szczególnie dużo można ich spotkać na terenach niedaleko lasów i jezior. Zazwyczaj ukąszenie przez nie wiąże się z powstaniem niewielkiego zaczerwienienia i obrzęku z umiarkowanym świądem.

Wśród komarów zagrażają nam tylko samice. Samce żywią się nektarem i giną zaraz po kopulacji. Natomiast samica potrzebuje krwi ssaków, by rozwinęły się jej jaja. Konieczna jest również woda. Bez niej nie ma komarów, dlatego ich największe skupiska są nad rzekami czy jeziorami. Komary, dzięki możliwości wyczuwania zwiększonej i zmniejszonej temperatury, najczęściej atakują dzieci, młodych mężczyzn i kobiety w okresie owulacji. Ponadto reagują na kwas mlekowy i wyczuwają zwiększone stężenie dwutlenku węgla w wydychanym powietrzu. Komarzyca nakłuwa skórę i wstrzykuje ślinę, która zawiera substancje chemiczne powodujące opuchliznę i swędzenie.

Warto zdawać sobie sprawę, że komary nie są jedynymi winowajcami pogryzień. W ostatnich latach obserwuje się coraz większe zagrożenie związane z ukąszeniem przez meszki, które pojedynczo nie stanowią poważnego zagrożenia, ale ponieważ zazwyczaj atakują masowo, mogą stać się przyczyną stanu zagrażającego zdrowiu. Mimo że są to niepozorne owady, dużo mniejsze od komarów, mogą dotkliwie pokąsać, wywołać silną reakcję alergiczną oraz przyczynić się do powstania silnego stanu zapalnego zmuszającego do skorzystania z pomocy lekarskiej.

W celu zabezpieczenia się przed pokąsaniem możemy użyć szeroko dostępnych na naszym rynku repelentów bądź sięgnąć po sprawdzone domowe sposoby, tj. nasmarowanie ciała olejkiem cytrynowym (komary) czy waniliowym (meszki). Ponadto przed wycieczką warto pozażywać przez kilka dni kompleks witaminowy zawierający witaminy z grupy B. Udowodniono, że podczas jego zażywania organizm wydziela odstraszający dla owadów zapach.

Jak sobie natomiast radzić, gdy wszystkie metody ochronne zawiodą? Istnieje kilka sposobów, poczynając od zastosowania metod naturalnych, tj. przyłożenie zimnego okładu, posmarowanie zaczerwienionej skóry pastą do zębów. Oprócz tego, możesz posłużyć się również cytryną. W jaki sposób możemy wykorzystać ten popularny owoc? Plaster cytryny wystarczy przyłożyć w miejsce ugryzienia. Ostatni sposób jest niezwykle skuteczny.

2.2. Osa, pszczoła i szerszeń

Gdy ukłuje nas osa bądź pszczoła, podstawowym zachowaniem powinna być próba usunięcia żądła. Po usunięciu należy ranę należy przemyć. Dobrym rozwiązaniem jest również zastosowanie okładu z lodu oraz sody oczyszczonej, a także posmarowanie skóry żelem lub kremem zmniejszającym uczucie świądu, pieczenia, redukującym odczyn pozapalny i zabezpieczającym przed szerzeniem się stanu zapalnego.

Podobnie jak w przypadku komarów, uważa się, że przyjmowanie kompleksu witaminy B odstrasza pszczoły i osy. W przeciwieństwie do pszczół, które zaraz po użądleniu giną, osy mogą ukłuć wielokrotnie, za każdym razem opróżniając wypełniony jadem zbiorniczek.

Miejsce po ukłuciu boli, jest zaczerwienione i obrzęknięte, a w centralnej części rany pojawia się mały pęcherzyk. Jad osy zawiera w swym składzie substancję wyzwalającą rozpad krwinek czerwonych oraz drażniącą zakończenia nerwowe.

W miejscu po ukąszeniu należy przykładać zimne okłady z wody bądź lodu w celu zmniejszenia obrzęku i zniwelowania uczucia świądu. Gdy świąd jest uporczywy, można przesmarować ranę maścią hydrokortyzonową, a następnie maścią antybiotykową w celu zabezpieczenia przed wtórnym nadkażeniem bakteryjnym. Jeśli osoba ukąszona ma silne objawy alergiczne, powinna zgłosić się do lekarza. Przy uczuleniu na jad pszczoły ratunkiem jest gotowa ampułko-strzykawka z adrenaliną.

Jeśli ukąsi nas jeden owad, to nie jest to groźne dla naszego organizmu, chyba że jesteśmy uczuleni na jego jad. Wtedy pojawią się reakcje alergiczne: obrzęk warg, oczu i policzków, duszność, łzawienie, pokrzywka, a nawet wstrząs. Niebezpieczne jest ukąszenie w okolicach dróg oddechowych, gdyż obrzęk może doprowadzić do zaburzenia oddychania. Konieczna jest interwencja lekarza.

Ukąszenie przez szerszenia jest niezwykle niebezpieczne. W przeciwieństwie do osy czy pszczoły, często owad ten atakuje bez powodu. Jad szerszenia rozprzestrzenia się poprzez krew i nierzadko atakuje mięśnie i prowadzi do uszkodzenia nerek.

Oprócz zaczerwienienia skóry i obrzęku w miejscu ukłucia, pojawiają się objawy ogólne takie jak gorączka, dreszcze, duszność i ból w klatce piersiowej. Domową metodą jest przyłożenie okładu z roztworu octu.

W domu każdego z nas powinna znajdować się specjalna apteczka, zawierająca maści do zastosowania po ugryzieniu komarów, os czy pszczół. W apteczce warto trzymać również wapno, zmniejszające objawy alergii, uszczelniające naczynia krwionośne, redukujące obrzęk czy zaczerwienienie.

2.3. Kleszcz

W przeciwieństwie do pozostałych owadów, kleszcz, zanim wryje się w skórę, znieczula miejsce wkłucia, tak że często dopiero po dłuższym czasie stwierdzamy jego obecność. Dzięki szczękoczułkom chwyta skórę i wysysa krew. Kiedy już się naje, odpada od skóry.

W ostatnich latach coraz głośniej jest o chorobach przenoszonych przez kleszcze. Należy do nich m.in. borelioza czy kleszczowe zapalenie opon mózgowych. Po każdym powrocie z lasu należy rozebrać się do naga i dokładnie obejrzeć ciało.

W przypadku stwierdzenia obecności kleszcza trzeba jak najprędzej go usunąć poprzez chwycenie jego główki pęsetą. Po usunięciu kleszcza miejsce po wkłuciu należy zdezynfekować. Jeśli usunięcie kleszcza w całości nie powiedzie się lub gdy po jego usunięciu utrzymuje się zaczerwienienie, należy bezzwłocznie zgłosić się do lekarza.

Tak jak w przypadku profilaktyki przed ukąszeniem żmii, podstawą jest odpowiedni ubiór. Długie spodnie i rękawy bluzy oraz czapka na głowie mogą skutecznie zabezpieczyć przed niechcianym gościem. Na rynku polskim dostępna jest także szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu opon mózgowych. Już po drugiej jej dawce staje się skuteczna.

2.4. Jadowita żmija

Jedynym jadowitym wężem występującym w naszym regionie geograficznym jest żmija zygzakowata. Po ukąszeniu przez żmiję zygzakowatą, na skórze pozostają dwa czerwone ślady. Po pewnym czasie dołączają się objawy, tj. ból, zaczerwienienie i obrzęk.

Taką osobę należy niezwłocznie zawieźć do szpitala i najpóźniej do 6 godzin po ukąszeniu podać specjalnie przygotowaną surowicę. W drodze do szpitala należy zadbać o miejsce ukąszenia poprzez owinięcie go bandażem elastycznym i umieszczenie zranionej kończyny poniżej poziomu serca.

Takie postępowanie ma zabezpieczyć przed zbyt szybkim szerzeniem się jadu po organizmie. Jad żmii jest szczególnie niebezpieczny dla małych dzieci. Wybierając się zatem na wycieczkę do lasu czy na łąkę, należy się odpowiednio ubrać, czyli włożyć spodnie z długimi nogawkami oraz buty, najlepiej za kostkę.

Należy pamiętać, że w przypadku ukąszenia przez jad żmii, nie należy próbować usuwać go z rany przez wysysanie go ustami. Należy w miarę możliwości spowolnić pracę serca, aby jak najdłużej opóźniać dostanie się krwi z jadem do serca.

Po otrzymaniu surowicy należy pamiętać o właściwym zadbaniu miejsca po wkłuciu. Należy zabezpieczyć je przed nadkażeniem, które może skutkować rozszerzeniem się stanu zapalnego na otaczające tkanki.

3. Objawy ukąszeń owadów

W miejscu ukąszenia powstaje zazwyczaj zaczerwienienie i obrzmienie uszkodzonej powierzchni skóry. Nierzadko dołącza się do tego świąd, pieczenie oraz ból. Objawy mogą utrzymywać się od 24 do 48 godzin. Jeśli jednak trwają dłużej bądź pojawiają się objawy ogólne, tj. duszność, podwyższona temperatura ciała, zawroty głowy, osłabienie, należy bezzwłocznie udać się do lekarza.

Stopień zagrożenia dla organizmu w dużej mierze uzależniony jest od rodzaju owada, który nas ukąsił. Poczynając od komara, kiedy oprócz zaczerwienienia i świądu nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla życia, kończąc na ukąszeniu przez pszczołę, osę czy szerszenia, na których jad możemy być uczuleni.

Stanem zagrożenia życia może być ukąszenie przez owady w okolicy ust, gardła czy języka. Powstający obrzęk może stać się przyczyną zamknięcia drożności dróg oddechowych i w konsekwencji uduszenia.

W przypadku uczulenia na jad owada oprócz reakcji anafilaktycznej, częstym objawem jest wysypka i zaczerwienienie na całym ciele. W obu wymienionych sytuacjach taka osoba powinna jak najszybciej udać się do lekarza w celu otrzymania należnej pomocy.

3.1. Dezynfekcja po ukąszeniu

W przypadku ukąszenia przez owada niezwykle ważne jest oczyszczenie miejsca ukąszenia. Do tego celu można wykorzystać czystą wodę z mydłem. W ten sposób pozbędziemy się jadu lub toksyny wstrzykniętej przez owada, dzięki czemu złagodzimy dolegliwości takie jak: opuchlizna, swędzenie, pieczenie i ból. Jeśli zostaliśmy pogryzieni przez komara, na oczyszczoną skórę możemy zastosować preparat zmniejszający uczucie swędzenia. W przypadku dużych obrzęków, zalecane jest zastosowanie środka z substancją ściągającą. Większość preparatów na ukąszenia komarów dostępna jest w formie żelu lub kremu. W aptekach znaleźć możemy również aerozole czy tabletki rozpuszczalne. Skuteczną bronią w walce z ukąszeniami owadów są także leki przeciwhistaminowe. Warto pamiętać, że im szybciej je zastosujemy, tym lepszy będzie efekt.

Jeśli ukąsiła nas pszczoła lub osa, powinniśmy sprawdzić, czy nie pozostawiła po sobie żądła. Usunięcie żądła jest konieczne, gdyż pozostawione w skórze sprawia nam ból oraz pieczenie.

Żądło można usunąć samemu, wystarczy wyjąć je kosmetyczną pincetą, następnie przemyć miejsce wodą z mydłem. Na koniec trzeba nanieść na około 20 minut sodę oczyszczoną rozpuszczoną w wodzie.

Do domowych metod stosowanych na zmiany po ukąszeniach przez owady należy przykładanie zimnych okładów, cebuli, natarcie miejsca ukąszenia sokiem z cytryny, roztartą natką pietruszki. Ponadto skuteczny jest wyciśnięty sok ze świeżych liści babki lancetowatej czy szałwii oraz przykładanie rozgniecionego liścia białej kapusty.

4. Środki na ukąszenia owadów

Domowe sposoby na ukąszenia owadów to przede wszystkim preparaty stosowane miejscowo. Substancje i środki, które pomogą w łagodzeniu dolegliwości związanych z ukąszeniami owadów to między innymi:

• lód – przyłożony do ranki znieczuli miejsce ukąszenia, a tym samym złagodzi ból i swędzenie oraz zmniejszy opuchliznę;
• olejek lawendowy – działa odkażająco, jednocześnie łagodząc swędzenie;
• krem nagietkowy / maść nagietkowa – ma właściwości antyseptyczne, zapobiega infekcjom ranki oraz łagodzi opuchliznę, świąd i pieczenie;
• żel na ukąszenia z aloesem – zapobiega podrażnieniu skóry w miejscu ukąszenia owada, zaleca się go szczególnie w przypadku ukąszeń u dzieci, gdyż mają one skłonność do rozdrapywania takich zmian;
• pasta do zębów – mięta zawarta w paście do zębów działa kojąco na miejsce ukąszenia owada, wiele osób twierdzi, iż smarowanie ukąszenia pastą daje lepsze rezultaty niż maści i kremy kupowane w aptekach;
• zsiadłe mleko – skutecznie zminimalizuje świąd towarzyszący ukąszeniom przez komary i meszki.

Inne środki pomocne w leczeniu objawów ukąszenia owadów to:

• olejek z drzewa herbacianego,
• ocet jabłkowy,
• świeży sok z ananasa,
• witamina E w kapsułce podana miejscowo,
• rumianek,
• zielona herbata,
• werbena,
• tymianek,
• szałwia.

5. Suplementy diety na ukąszenia owadów

Za stan zapalny następujący w wyniku reakcji na ukąszenie owada odpowiada histamina. Naturalnymi substancjami blokującymi receptor histaminowy są między innymi witamina C i należąca do flawonoidów kwercetyna.

Doustne przyjęcie tuż po ukąszeniu owada preparatów zawierających obie te substancje pomoże w złagodzeniu dolegliwości związanych ze stanem zapalnym. Ukąszenia owadów są z reguły niegroźne, a dolegliwości, jakie wywołują, szybko mijają.

Należy jednak zachować szczególną ostrożność w przypadku ukąszeń kleszczy, gdyż mogą one wywoływać boreliozę. W tej sytuacji najlepszym rozwiązaniem będzie wizyta u lekarza i przeprowadzenie badania w kierunku tej choroby.

6. Jak uniknąć ukąszeń owadów?

Aby nie dopuścić do ukąszenia przez owady, można wypróbować tradycyjne sposoby. Jeżeli w ciało wetrzemy olejek goździkowy, możemy być niemal pewni, że komary nas nie ukąszą. Podobnie działają wyroby apteczne, np. żele, maści, plastry, aerozole. W ich składzie znajdziemy specjalnie dobrane substancje zapachowe, które poprzez parowanie tworzą w powietrzu strefę niedostępną dla komarów. Naturalną ochronę przed owadami można uzyskać również poprzez regularne stosowanie witaminy B. Spożywanie tego składnika przez 14 dni często bywa wystarczaje. Kiedy witamina jest wydalana przez skórę, owady zaczynają ją wyczuwać. Oczywiście, przyjmowanie jakichkolwiek środków farmakologicznych warto skonsultować z lekarzem.

W walce z meszkami pomocne jest z kolei stosowanie olejku waniliowego. Smarowanie nim ciała powoduje, że meszki będą nas omijały nas szerokim łukiem.

Jeśli środki zapobiegawcze nie wystarczą, warto sięgnąć również po:

• Fumigatory – są to preparaty do zwalczania owadów stosowane w pomieszczeniach.
• Spirale owadobójcze, płytki i preparaty do spryskiwania pomieszczeń.
• Elektrofumigatory – są to urządzenia składające się z płytek owadobójczych i odparowywacza. Odparowywacz wkłada się do gniazdka o napięciu 220 V, uwalniają się z niego opary owadobójcze.
• Lampki – składają się z żarówki, która jest osłonięta metalową siatką lub pręcikami. Przez te metalowe części płynie prąd i zabija owady.