Sposób na trądzik przedmiesiączkowy

Trądzik przedmiesiączkowy jest łagodną odmianą trądziku pospolitego, pojawiającą się u 60–70 proc. kobiet na kilka dni przed wystąpieniem menstruacji. Może być także formą zaostrzenia się występujących już zmian. Niekiedy pojawia się po odstawieniu doustnych środków antykoncepcyjnych, po porodzie lub podczas menopauzy. Nie ustalono dokładnie, co jest jego przyczyną, uważa się natomiast, że najprawdopodobniej związany jest z nadmierną stymulacją progesteronu.

1. Czym jest trądzik przedmiesiączkowy?

Charakterystyczną cechą trądziku przedmiesiączkowego jest występowanie głęboko usadowionych guzków, najczęściej zlokalizowanych na podbródku. Przyczyną trądziku jest nadmierne wytwarzanie łoju przez gruczoły, zbyt duża mieszkowa keratynizacja, z rozwojem mikrozaskórników, namnażanie bakterii Propionibacterium acnes oraz rozwój odczynu zapalnego. W okresie okołomiesiączkowym dochodzi do charakterystycznych przemian związanych ze zwiększoną aktywnością hormonalną. Wraz ze wzrostem produkcji łoju następuje nasilenie zmian trądzikowych.

2. Zmiany na skórze w trądziku przedmiesiączkowym

Prekursorem wszystkich zmian są mikrozaskórniki występujące w dwóch odmianach jako otwarte (z widocznym ciemnym czopem rogowym) i zamknięte (o barwie skóry, wielkości 1–2 mm). Rozwój tych zmian w trądziku przedmiesiączkowym uwarunkowany jest nadmiernym rogowaceniem ujść mieszków łojowo-włosowych. Ten etap wiąże się przede wszystkim ze specyficznym składem łoju u pacjentów z trądzikiem, a mianowicie ze zwiększeniem ilości wolnych kwasów tłuszczowych powstających na drodze hydrolizy z trójglicerydów za pomocą enzymów uwalnianych z Propionibacterium acnes. Są to bakterie tworzące fizjologiczną florę bakteryjną, występujące głównie w okolicach łojotokowych. W wyniku pobudzenia przez nie układu immunologicznego dochodzi do nadmiernej produkcji przeciwciał i to ten mechanizm w głównej mierze odpowiedzialny jest za pojawienie się odczynu zapalnego.

Zobacz film: "Trądzik jako przyczyna depresji"

W trądziku przedmiesiączkowym obserwuje się zarówno zaskórniki, łojotok, grudki, krostki, jak i nacieki. Rzadko na bazie tych zmian powstają cysty i przetoki. Do oceny nasilenia trądziku i efektywności terapii stosuje się m.in. skalę Leeds, w której zmiany na twarzy ocenia się 12-punktowo, a na tułowiu – 8-punktowo. W tym typie trądziku rzadko dochodzi do powstawania blizn potrądzikowych. Zdarzają się one, ale najczęściej wtedy, gdy następuje drażnienie zmian (wyciskanie, skrobanie).

Nieznana przyczyna występowania trądziku przedmiesiączkowego powoduje, że jedynym sposobem radzenia sobie z tym problemem jest przestrzeganie podstawowych zaleceń dla skóry trądzikowej. Jest nim przede wszystkim właściwa higiena. Polega ona na oczyszczaniu skóry za pomocą łagodnych związków powierzchniowo czynnych. Szczególnie polecane jest stosowanie żelu antybakteryjnego do mycia twarzy, przemywanie skóry tonikiem antybakteryjnym, stosowanie na dzień kremu o właściwościach matujących i antybakteryjnych, raz w tygodniu wykonanie peelingu bądź nałożenie maseczki oczyszczającej, uzupełnianie diety witaminami A, B2, B5 oraz solami cynku, a także stosowanie do makijażu kosmetyków o działaniu antybakteryjnym.

3. Jak dbać o skórę trądzikową?

Skórę twarzy należy regularnie oczyszczać z kurzu, brudu i makijażu. Nie można jednak przesadzać z tego typu zabiegami, gdyż mogą przynieść odwrotny rezultat – zbyt często oczyszczana cera może stać się przesuszona i podrażniona. Zatem twarz i szyję wystarczy przemyć dwa razy dziennie, stosując nieoleiste kosmetyki, najlepiej w postaci pianek bądź żeli. Częstsze mycie wzmaga łojotok. W pielęgnacji skóry należy unikać używania zwykłego mydła, ponieważ nasila produkcję łoju przez gruczoły oraz nadaje skórze odczyn zasadowy, co sprzyja rozwojowi bakterii. Nie należy także stosować produktów na bazie alkoholu, które oprócz przesuszania i podrażniania prowadzą do pogorszenia się kondycji skóry. Po umyciu i spłukaniu twarzy letnią wodą należy nanieść krem nawilżający bądź nawilżająco-matujacy.

4. Leczenie trądziku przedmiesiączkowego

Oprócz typowych działań kosmetycznych w momencie pojawienia się pierwszych zmian trądzikowych należy sięgnąć po odpowiednie preparaty przeciwtrądzikowe. Ich działanie opiera się na hamowaniu powstawania zaskórników, złuszczaniu rogowaciejącego naskórka, zmniejszaniu łojotoku, a także działaniu antybakteryjnym. Wszystkie inne preparaty odżywcze, wzbogacone woskami, masłem karite oraz olejami roślinnymi, zatykają pory, dlatego nie są wskazane w pielęgnacji cery trądzikowej. W celu likwidacji pojedynczych zmian można stosować specjalne żele lub plasterki punktowe, które działają antybakteryjnie i wysuszająco. Zalecane jest również wykonywanie raz w tygodniu peelingu, szczególnie chemicznego, który delikatnie złuszczając naskórek, powoduje wygładzenie i rozjaśnienie cery.

Preparaty stosowane miejscowo w postaci kremów czy żeli znajdują szerokie zastosowanie w przypadku trądziku przedmiesiączkowego. Skuteczne w jego zwalczaniu i zapobieganiu może okazać się stosowanie środków zawierających antybiotyki, pochodne witaminy A, nadtlenek benzoilu, kwas oktadecenowy, azelainowy czy salicylowy.

• Antybiotyki – standardowo stosuje się kremy i maści oparte na erytromycynie i klindamycynie. Podawane z nadtlenkiem benzoilu w znacznie lepszy sposób hamują namnażanie się Propionibacterium acnes.
• Pochodne witaminy A – kremy i żele zawierające adapalenum (pochodną retinoidów) wpływają na normalizację procesów rogowacenia i różnicowania naskórka. Zapobiega to powstawaniu zaskórników oraz zmniejsza istniejące stany zapalne. Ponadto adapalenum działa silniej przeciwzapalnie od retinoidów.
• Nadtlenek benzoilu – zawarty w różnych preparatach wykazuje silne działanie złuszczające i bakteriobójcze. Skutecznie obniża poziom Propionibacterium acnes (bakteria odpowiedzialna za rozwój krost) o ponad 95 proc. w ciągu 2 tygodni.
• Kwas oktadecenowy (Ky, kwas oleinowy) – należy do grupy kwasów tłuszczowych. Wykorzystywany jest do produkcji preparatów przeciwtrądzikowych. Występuje w mleku ludzkim.
• Kwas azelainowy – stosowany w postaci kremu, ma działanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalne oraz lekko złuszczające. Jest skuteczny u tych kobiet, które oprócz zmagania się z trądzikiem przedmiesiączkowym cierpią także na atopowe zapalenie skóry.
• Kwas salicylowy – reguluje odnowę komórkową skóry, działa złuszczająco przez rozluźnianie połączeń międzykomórkowych i usuwa zbędne warstwy zrogowaciałych komórek naskórka. Jako preparat spokrewniony z aspiryną (kwas acetylosalicylowy) wykazuje pewne właściwości przeciwzapalne, sprzyjając tym samym procesowi gojenia się wyprysków i podrażnień. Posiada właściwości bakteriobójcze, grzybobójcze oraz lekko dezodorujące. Rozpuszcza się w tłuszczach, dzięki czemu oprócz złuszczania się martwych komórek z powierzchni naskórka wykazuje zdolność przenikania przez warstwę łojową (serum), oczyszczania porów skóry i wnikania w głąb mieszka włosowego, co ma nie lada znaczenie w leczeniu trądziku. Dzięki swym właściwościom odblokowuje pory, zapobiegając tworzeniu się nowych zmian trądzikowych i pomagając w likwidacji zaskórników.

W trądziku przedmiesiączkowym, który zazwyczaj przebiega bardzo łagodnie, zazwyczaj nie stosuje się leczenia ogólnego z podawaniem antybiotyków drogą doustną oraz izotretynoiny. Preparaty te są bowiem zarezerwowane dla cięższych odmian trądziku pospolitego.